10:12 / 27.04.2018
39128

O‘zbek jangchisining qabri 70 yildan so‘ng topildi

Foto: Uzbekistonovozi.uz

Ikkinchi jahon urushi boshlanganida ko‘p qatori shahrisabzlik aka-uka O‘roq hamda Rauf Pardayevlar frontga safarbar qilinadi. 1944 yil 6 oktabrda Rauf Pardayevni bedarak yo‘qolgani haqida xat keladi, deb yozmoqda «O‘zbekiston ovozi» nashri.

Shahrisabz tuman voyenkomati shu munosabat bilan oilani kunlik olib turadigan non kartochkasidan mahrum qiladi. Jangchining volidai muhtaramasi Anbaroy ona o‘g‘liga aza ochmaydi — farzandim tirik, u o‘lmagan, degan umid bilan yashaydi.

Oradan bir necha oy o‘tib, xushxabar keladi. Bu — 1945 yilning boshlarida Rauf Pardayevning o‘z qo‘li bilan frontdan yozgan xati edi.

Sho‘rlik ona o‘g‘lidan kelgan xatni tuman voyenkomatiga olib borib ko‘rsatadi. Shundan so‘ng Rauf Pardayev xizmat qilayotgan harbiy qismga so‘rovnoma yuboriladi. Lekin javob olingan-olinmaganligi noma'lum. O‘roq Pardayev 1945 yil urushdan qaytganidan keyin ham ukasi bilan xat yozishib turgan. Urushdan so‘ng Rauf Pardayev xizmat qilgan harbiy qismlarga xat yozib, ukasining 19858-harbiy qismda xizmat qilayotganini tasdiqlab berishlarini so‘raydi. Afsuski, ularning hammasidan «Ukangiz Rauf Pardayev 1944 yilning oktabrida bedarak yo‘qolgan», degan mazmunda javob olinadi.

Shundan so‘ng O‘roq Pardayev ukasiga xat yozib, unga bedarak yo‘qolgani haqidagi xabarnoma nusxasini qo‘shib jo‘natadi. Mana, qo‘limizda 1946 yil 10 iyul sanasi bilan Rauf Pardayevdan kelgan javob xati: «Aka, men sizlardan bitta xat olgan edim. Ichida spravka bor ekan. Uni komandirga ko‘rsatdim. U mening haqiqatan ham harbiy qismda xizmat qilayotganim to‘g‘risida voyenkomatga xat jo‘natdi. Xatimga tezlikda javob yozinglar». Bu xat Germaniyadan yuborilgan bo‘lib, harbiy qism komandiri ¬Shahrisabz tuman voyenkomatiga Rauf Pardayevning bedarak ketmaganini, hozir 19858-harbiy qismda xizmat qilayotganini tasdiqlovchi hujjat jo‘natadi. Biroq bu hujjatning ham taqdiri noma'lumligicha qoladi...

Rauf Pardayevning Germaniyadan yozgan oxirgi xati 1946 yil 22 sentabr sanasi bilan qayd etilgan. «Sizlardan ko‘pdan buyon xat olganim yo‘q. Xudo xohlasa, tez kunda uyga qaytaman. Sog‘-omon bo‘linglar», degan mazmundagi xatga «Dala pochtasi» tomonidan 1946 yil 25 sentabr tamg‘asi qo‘yilgan. Shundan keyin undan xabar bo‘lmadi...

1975 yilda Rayhon Pardayeva ishlab chiqarish ilg‘ori sifatida Moskvada o‘tkazilgan g‘alabaning 30 yillik bayramiga taklif etiladi. U o‘sha yerda urushda bedarak yo‘qolgan amakisi Rauf Pardayevni qidirib topishga amaliy yordam berishlarini so‘rab iztoparlar otryadiga murojaat qiladi va bu murojaat «Krasnaya zvezda» gazetasida bosilib chiqadi.

Rauf Pardayevning yana bir jiyani Abdurahim Pardayev ancha yillardan buyon amakisining daragini izlab turli arxivlarga, tashkilotlarga xat yozdi, lekin natijasi bo‘lmadi. U 2015 yilda amakisiga tegishli bo‘lgan barcha hujjatlardan nusxa olib, Rossiya telekanalidan beriladigan «Jdi menya» ko‘rsatuviga jo‘natadi. Amakisi hayot bo‘lsa o‘zini, halok bo‘lgan bo‘lsa, qabrini topishda yordam berishlarini so‘raydi. 2016 yilda unga «Jdi menya» ko‘rsatuvi muharriri Vitaliy Yefremovdan javob xati keladi. Unda Rauf Pardayevning Germaniyada 1946 yilning 25 sentabrida halok bo‘lgani, u Saksoniya-Anxalt muzofotining Magdeburg shahridagi qabristonda dafn etilgani haqida xabar berilgan edi...
 

Top