Milliy arxeologiya markazi: «Hovlilardan chiqqan xumlar haqida bizda ma'lumot mavjud emas» 

Berilgan ma'lumotlarga ko‘ra, 2019 yilda olib borilgan arxeologik qazuv ishlari natijasida:

- Surxon vohasidagi yuqori paleolit davriga oid birinchi yodgorlik hisoblangan Qoraungurdara g‘ori aniqlandi;

- Axsikent shahrida olib borilgan qazuv ishlari davomida tayyorlangan obektlarda birinchi zamonaviy tipdagi “ochiq osmon ostidagi muzey” ochildi. 2019 yilgi qazuv mavsumida Axsikent yodgorligida olib borilgan qazuv ishlari kengaytirilib, yana 6 ta obekt ochiq osmon ostidagi muzey uchun tayyorlandi;

- Buxoro shahar shahristonida olib borilgan qazuv ishlari natijasida shahar hududida antik davrdan intensiv yashab kelinganligi o‘z tasdig‘ini topdi;

- Poykend yodgorligida miloddan oldingi III-II asrlarga oid qadimiy mudofaa devori qoldiqlari aniqlandi, yodgorlik ibodatxonasi hududida, shuningdek, ma'budlarga tortiq sifatida keltirilgan qimmatbaho qurol va qurol-yarog‘lar to‘plami aniqlandi;

- Toshkent viloyati Ohangaron tumanida joylashgan Quyun yodgorligida olib borilgan qazuv ishlari natijasida bundan 3300 yil avval tog‘-adir qismlariga yoyilgan manzilgoh o‘rni aniqlandi;

- Xorazm viloyatida Xumbuz yodgorligida olib borilgan qazuv ishlari natijasida bundan 2800 yil avval faoliyat ko‘rsatgan eng qadimiy ibodatxona qoldiqlari ochildi;

- Samarqand viloyatida joylashgan va shahar tashqarisidagi Samarqand hukmdorlari qarorgohi sifatida Kofirqal'a yodgorligida saroyning ilk o‘rta asrlardagi to‘liq tarixi aniqlandi;

Muxbirimizning “internetda tarqalgan, aholi uchastkalarida boyliklar jamlangan yirik xumlar chiqqani, ular odamlar tomonidan qazib olinayotgani haqidagi videolavhalar qay darajada asosli? Bu bo‘yicha o‘rganish olib borilganmi? O‘zi umuman kimdir qayerdandir qadimiy buyum yoki boylik topib olsa, nima qilishi, kimga topshirishi kerak, topuvchi qanday rag‘batlantiriladi?” degan savollariga O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Milliy arxeologiya markazi direktori Farhod Maqsudov shunday javob berdi:

– Davlatimiz hududida odamlarning hovlilaridan topilayotgan va qazib olinayotgan yirik xumlar, boyliklar haqida bizda ayni paytda ma'lumot mavjud emas. Topilmalarga kelsak, O‘zbekiston hududi bejizga qadimiy madaniyat o‘chog‘i deb aytilmaydi. Har bir shahrimiz, qishlog‘imiz, tog‘imiz-u cho‘llarimizdan ham qadimiy buyumlar, boyliklar chiqib qolishi mumkin. Chunki biz azaldan Buyuk Ipak yo‘li markazida bo‘lganmiz.

Topilma topgan odam mahallaga, hokimiyatga murojaat qilishi kerak. Topilmalar Madaniyat vazirligining madaniy meros departamenti tomonidan o‘rganiladi. Bu departamentning inspektorlari hududlarda ham bor. Ular qadimiy obidalar, arxeologik obektlar kadastrlarini ham tuzishadi, ro‘yxatga olib borishadi. Topuvchini rag‘batlantirish ham topilgan buyumga qarab belgilanadi.