1115ta korxonada davlat ulushi xususiy sektorga to‘liq sotiladi - Prezident qarori loyihasi

Prezidentning “Iqtisodiyotda davlat ulushini qisqartirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori loyihasi muhokama uchun joylashtirildi.

Qayd etilishicha, bosh vazir, uning o‘rinbosarlari va prezident maslahatchilari boshchiligida tuzilgan davlat ishtirokidagi korxonalarni isloh etish bo‘yicha Ishchi guruhlari tomonidan davlat ishtirokidagi korxonalar tanqidiy tahlil etilganligi hamda iqtisodiyotda ular ulushini keskin qisqartirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqilgan.

Quyidagilar:

davlat ishtirokidagi korxonalar ro‘yxatlari bo‘yicha:

davlat aksiya paketlari (ulushlari) xususiy sektorga to‘liq sotiladigan korxonalar (1115ta korxona);

davlat-xususiy sherikchilik asosidagi loyihalarni amalga oshirish uchun taklif etiladigan korxonalar (42ta korxona);

davlat muassasalariga o‘zgartiriladigan korxonalar (153ta korxona);

filial sifatida qayta tashkil etiladigan korxonalar (110ta korxona);

tugatish yoki bankrotlik taomili qo‘llanadigan korxonalar (708ta korxona);

2020-2025 yillarda O‘zbekistonning davlat ishtirokidagi korxonalarga egalik qilish, ularni boshqarish va isloh qilish Strategiyasi tamoyillarini joriy etish sharti bilan davlat aksiya paketlari (ulushlari) to‘liq yoki qisman saqlab qolinadigan korxonalar (555ta korxona);

xususiy sektorga sotiladigan davlat ko‘chmas mulk obektlari ro‘yxati (125ta obekt);

Davlat aktivlarini xususiylashtirish tartibini soddalashtirish va ularni sotish jarayonlarini jadallashtirishga qaratilgan me'yor va tadbirlar tasdiqlanadi.

Davlat mulkini sotishda tender savdolarini o‘tkazish bo‘yicha davlat komissiyasi (A. Aripov):

2020-2025 yillar davomida davlat aktivlarini savdoga chiqarish, davlat ishtirokidagi korxonalarni qayta tashkil etish va tugatish grafigini korxonalarni sotishdan oldin tayyorlash, jumladan ularning jozibadorligini oshirish, davlat ulushini qisqartirish uchun qo‘shimcha aksiyalar chiqarish bo‘yicha tadbirlarni amalga oshirish uchun talab etiladigan muddatlarni inobatga olgan holda tasdiqlanishini;

har yili 1 martga qadar tegishli vazirlik va idoralar hisobotlari korxonalarda davlat ishtirokini saqlash zaruratini ko‘rib chiqilishini va mazkur korxonalarning yangilangan ro‘yxatini Davlat aktivlarini boshqarish agentligi saytida joylashtirib borilishini ta'minlaydi.

Davlat tender komissiyasiga quyidagi vakolatlar beriladi:

ko‘rsatilgan davlat ishtirokidagi korxonalarni ro‘yxatiga ularni bir ro‘yxatdan boshqasiga o‘tkazish orqali, shuningdek ularni sotishning shartlari va mexanizmlariga (auksion, tanlov, tender, to‘g‘ridan-to‘g‘ri muzokaralar orqali, IPO, SPO va boshqalar), jumladan qo‘shimcha aksiyalar chiqarish natijasida davlat ulushini kamaytirish yo‘li bilan o‘zgartirishlar kiritish;

mazkur qarorga muvofiq xo‘jalik jamiyatlari sifatida qayta tashkil etilayotgan korxonalarning aksiya paketlari (ulushlari)ni baholamagan holda zaruratga ko‘ra istisno tariqasida tegishli vazirlik va idoralarga ishonchli boshqaruvga berish;

davlat aksiya paketlari (ulushlari) va ko‘chmas mulk obektlarini ommaviy savdolarga chiqarishda boshlang‘ich narxini mazkur davlat aktivlarining likvidligi, ularga bo‘lgan talabni inobatga olgan holda (aksiyadorlar (ishtirokchilar) hamda ijarachilar tomonidan sotib olishning imtiyozli huquqini qo‘llamagan holda balans, nominal, kotirovka, sof aktivlari qiymatiga mutanosib ravishda, davlat aktivlari baholangan narxining 50 foizi miqdorida va boshqa narxda) belgilash;

ayrim davlat aktivlarini sotish bo‘yicha tender savdolarini o‘tkazishda ularning boshlang‘ich narxini ko‘rsatmagan holda e'lonlar berish hamda ularni baholash tashkiloti tomonidan aniqlangan qiymatidan qat'iy nazar, kelib tushgan eng yaxshi taklif asosida sotish.

Moliya vazirligi huzuridagi Davlat-xususiy sherikchilikni rivojlantirish agentligi (Xoljigitov), Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi raisi, viloyatlar va Toshkent shahri hokimliklari, vazirliklar va idoralar Agentlik (Bekenov) bilan birgalikda ko‘rsatilgan korxonalar negizida davlat-xususiy sherikchilik loyihalarini amalga oshirish bo‘yicha “Yo‘l xarita”sini Vazirlar Mahkamasiga kiritadi.

Shunday tartib o‘rnatiladiki, unga muvofiq:

a) davlat ishtirokidagi korxonalarni xususiylashtirish (davlat tasarrufidan chiqarish) jarayonida ularning mulklarini hamda majburiyatlarini xatlovdan o‘tkazish bo‘yicha Agentlik tomonidan auditorlik tashkilotlari bilan xizmatlar ko‘rsatish bo‘yicha shartnomalar tuzilishi mumkin;

b) xususiylashtirilayotgan (davlat tasarrufidan chiqarilayotgan) korxonalarning mulklari hamda majburiyatlarini xatlovdan o‘tkazish jarayoniga auditorlik tashkilotini eng yaxshi taklif asosida tanlanadi va to‘lovlar Davlat aktivlarini boshqarish, transformatsiya va xususiylashtirish jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladi;

v) davlat ulushlarini sotib olish shartnomalari doirasida qisman to‘lovni amalga oshirgan xaridorlarga “tasarruf etish huquqisiz” egalik sertifikati beriladi hamda to‘liq to‘lovlar amalga oshirilgunga qadar ulush qiymatining to‘langan qismiga mutanosib ravishda jamiyat boshqaruvida ishtirok etish va dividendlarni olish huquqi beriladi;

g) davlat ko‘chmas mulk obektini ommaviy savdolar orqali sotish natijasi bo‘yicha ijarachi (bir yildan kam bo‘lmagan muddatda ijara shartnomasi mavjud bo‘lgan) g‘olib bo‘lgan taqdirda oldi-sotdi shartnomasini tuzishda unga xarid narxining 20 foizi miqdorida chegirma beriladi;

d) mazkur qaror qabul qilinishi munosabati bilan avval qabul qilingan qarorlar doirasida savdolarga chiqarilgan davlat aktivlarini savdolardan yechish, qayta baholash va takroran savdoga chiqarish talab etilmaydi;

ye) sotiladigan obektlar bo‘yicha balansida saqlovchi tashkilotlar rahbarlari o‘z vaqtida oldi-sotdi shartnomasini rasmiylashtirish va obektni investorga topshirilishi uchun shaxsan mas'ul hisoblanadilar.

Bunda, shartnomani rasmiylashtirilishi va obektni investorga topshirilishi kechiktirilganda, investorlar davlat obektini balansida saqlovchi tashkilotdan ommaviy savdolarda ishtirok etish uchun to‘langan zakalat pulining 10 barobari miqdorida jarima to‘lashni talab qilish huquqiga ega bo‘ladi;

j) boshqaruv organlarining qarori asosida davlat ulushi 50 foizdan ortiq bo‘lgan xo‘jalik jamiyatlariga tegishli aksiya paketlari (ulushlari)ni hamda ko‘chmas mulk obektlarini sotish mos ravishda qimmatli qog‘ozlarning uyushgan savdo tizimlarida hamda “Ye-ijro auksion” yagona elektron savdo maydonchasida amalga oshiriladi;

z) avval qabul qilingan xususiylashtirish dasturlariga, prezident va Vazirlar Mahkamasining qarorlariga muvofiq sotilgan davlat aktivlari bo‘yicha, oldi-sotdi shartnomalari qonunchilikda belgilangan tartibda bekor qilingan yoki haqiqiy emas deb topilgan taqdirda, mazkur davlat aktivlari Agentlik yoki uning hududiy organlarining qaroriga muvofiq takroran ommaviy savdolarga chiqariladi.

Agentlik direktoriga:

davlat ishtirokidagi korxonalarning faoliyat yo‘nalishidan kelib chiqib xususiylashtirish bo‘yicha Loyiha ofislarini tashkil etish;

nostrategik va nominal qiymati bazaviy hisoblash miqdorining besh ming baravaridan yuqori bo‘lmagan xo‘jalik jamiyatlari ustav kapitalidagi 25 foizgacha bo‘lgan davlat aksiya paketlari (ulushlari)ni sotish;

Agentlikka o‘tgan davlat ko‘chmas mulk obektlarini sotish bo‘yicha qaror qabul qilish huquqi beriladi.

Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi, Agentlik, Iqtisodiyot va sanoat vazirligi huzuridagi Kichik biznes va tadbirkorlikni rivojlantirish agentligi, Moliya vazirligi huzuridagi Davlat-xususiy sherikchilikni rivojlantirish agentligi Milliy teleradiokompaniya bilan birgalikda «Road Show» o‘tkazish dasturlarini tayyorlasin hamda yirik xalqaro biznes va moliyaviy markazlarda maqsadli auditoriyalar uchun muntazam ravishda taqdimotlar o‘tkazilishini tashkil etadi.

Vazirlik va idoralar, shuningdek joylardagi mahalliy davlat hokimiyati organlari investorlar, shu jumladan xorijiy investorlar bilan investitsiya kelishuvlari (bitim, shartnoma, memorandumlar)ni tuzishda, agar ular davlat mulkini begonalashtirishni ko‘zda tutsa, majburiy tarzda Agentlik bilan kelishishlari shart.

Agentlik:

2020 yil 1 iyungacha Kapital bozorini rivojlantirish agentligi hamda xalqaro ekspertlar bilan birgalikda Davlat tender komissiyasiga 25 ta davlat ishtirokidagi korxonalarning birlamchi va ikkilamchi aksiyalarini ommaviy taklif (IPO va SPO) shaklida sotish bo‘yicha “Yo‘l xaritasi”ni;

Vazirlar Mahkamasiga davlat aktivlarini xususiylashtirish jarayonlarini tadbirkorlik sub'yektlariga va aholiga yetkazish bo‘yicha Chora-tadbirlar dasturini tasdiqlash uchun kiritadi. Bunda davlat mulki obektlarini ommaviy savdolar orqali sotish to‘g‘risidagi reklama va e'lonlar ijtimoiy reklama sifatida yoritilishi ko‘zda tutiladi.

Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi tugatilayotgan davlat ishtirokidagi korxonalardagi xodimlarni ishga joylashtirish va ijtimoiy himoyalashni ta'minlashda amaliy yordam ko‘rsatadi.