BMT: odamlarning 37 foizi internetdan hech qachon foydalanmagan

Internet foydalanuvchilari soni o‘smoqda. Biroq sayyora aholisining 37 foizi hali ham undan foydalanish imkoniyatiga ega emas. Bu esa 2,9 mlrd kishi butun dunyo to‘ri afzalliklaridan hech qachon foydalanmaganini anglatadi. Xalqaro elektraloqa ittifoqining (XEI) yangi hisobotida keltirilgan ma'lumotlarda keltirilishicha, ko‘pchilik uchun juda qimmat, boshqalar esa raqamli ko‘nikmalarga ega bo‘lmagani uchun undan foydalana olmaydi.

Prognozlarga ko‘ra, 2021 yil yakuniga kelib, tarmoqqa ulanganlar 4,9 mlrd kishini tashkil etadi. 2019 yilda mazkur ko‘rsatkich 4,1 mlrd kishidan iborat edi. XEI ekspertlari global rivojlanish nuqtayi nazaridan buni yaxshi yangilik deb hisoblashmoqda. Biroq umumiy ma'lumotlar raqamli texnologiyalar sohasida ulkan tengsizlikni ko‘rsatmoqda.

Internetga hali ulanmagan 2,9 mlrd kishining qariyb 96 foizi rivojlanayotgan mamlakatlarda yashaydi. Hatto internet foydalanuvchisi deb hisoblangan 4,9 mlrd kishi orasida bir necha yuz million kishi internetga doimiy ravishda kirish imkoniyatiga ega emas.

“Hozirgi vaqtda internetga Yer aholisining qariyb uchdan ikki qismi ulangan. Biroq unga har bir kishini ulash uchun hali ko‘p ish qilish kerak. XEI qolgan 2,9 mlrd kishini internetga ulash borasida barcha zaruriy tuzilmaviy mexanizmlar mavjudligiga ishonch hosil qilish uchun barcha tomonlar bilan ish olib boradi”, - deya ma'lum qildi XEI bosh kotibi Xoulin Chjao.

Ekspertlarning qayd etishicha, pandemiyada ko‘rilgan choralar internetga ulanishlar soni o‘sishiga hissa qo‘shgan. Ikki yil ichida tarmoq foydalanuvchilari soni 17 foizga o‘sdi. Ko‘pchilik unga ulanishga majbur bo‘ldi, chunki bu ta'lim olish, ishlash, yangiliklardan boxabar bo‘lish va kommunal xizmatlar uchun haq to‘lashning yagona imkoniyati edi. Biroq hammaning ham buning uchun mos keladigan telefon, kompyuter yoki leptoplar sotib olish yoki internet xizmatlari uchun haq to‘lashga qurbi yetmadi.

Pandemiyaning birinchi yilida internet foydalanuvchilari soni 10 foizdan ko‘proqqa o‘sdi. Bu esa so‘nggi o‘n yillikda eng yuqori yillik o‘sishdir. Ekspertlarning qayd etishicha, yangi ulanishlar rivojlanayotgan mamlakatlarda amalga oshirilgan.

Biroq muammo hal etilmadi. Kam rivojlangan mamlakatlarda odamlarning deyarli to‘rtdan uch qismi internetga kirmagan. Asosiy sabab – qashshoqlik, savodsizlik, elektr energiyasidan foydalanishning cheklangani, shuningdek, raqamli ko‘nikma va raqamli texnologiyalar haqida ma'lumotga ega emaslik. Shu bilan birga, asosan ayollar raqamli dunyodan tashqarida qolyapti.

Shahar va qishloq rayonlari o‘rtasida tafovut saqlanib qolmoqda, garchi rivojlangan mamlakatlarda bu unchalik bo‘lmasa ham. Global miqyosda internet foydalanuvchilari soni shaharliklar orasida qishloq rayonlari aholisiga qaraganda ikki marta ko‘p.

Dunyoning barcha mintaqalarida avlodlar tafovuti yaqqol namoyon bo‘lmoqda. Dunyo aholisining 15 yoshdan 25 yoshgacha bo‘lgan o‘rtacha 71 foizi internetdan foydalanadi. Boshqa barcha yosh guruhlarida bu ko‘rsatkich 51 foizdan iborat.

Kompyuter, telefon va boshqa qurilmalar narxi, shuningdek, ulanish xizmatlari qiymati internetdan foydalanish yo‘lida jiddiy to‘siq bo‘lmoqda. Dunyoning ayrim qashshoq mamlakatlarida internetga ulanish narxi aholi jon boshiga Yalpi milliy daromadning (YaMD) 20 yoki undan ko‘proq foizini tashkil etadi.

Yana bir jiddiy muammo – raqamli ko‘nikmalar mavjud emasligi va internet beradigan afzalliklarni tushunmaslikdan iborat. Ko‘pincha mazkur holat mahalliy tillarda onlayn kontent mavjud emasligi tufayli yanada murakkablashadi.