Putinning Yevropaga tahdidi, AQShda yangi migratsion cheklovlar, Janubiy Osiyodagi suv toshqinlari va Kremldagi muzokaralar – kun dayjesti

O‘tgan kun davomida jahonda ro‘y bergan eng asosiy voqea va yangiliklar sharhi bilan kundalik xabarnomada tanishtiramiz.

{Yii::t(}

O'tkazib yuborish 6s

O'tkazib yuborish

AQSh – Rossiya muzokaralari

2 dekabr kuni Rossiya prezidenti Vladimir Putin AQSh rasmiylari bilan Ukraina urushini tugatish bo‘yicha muzokaralar o‘tkazdi. Donald Trampning eng yuqori darajadagi elchilari qatnashgan, besh soat davom etgan Kremldagi uchrashuvdan keyin kelishuvga erishilmadi.

Tramp muzokaralarga maxsus elchisi Stiv Uitkoff hamda kuyovi Jared Kushnerni yuborgan edi. Yarim kechagacha davom etgan muzokaralardan so‘ng Putinning maslahatchisi Yuriy Ushakov «hali kompromiss topilmaganini» aytdi.

«Ko‘p ishlar hali oldinda turibdi», dedi Ushakov jurnalistlarga. Uning aytishicha, Putin AQShning ayrim takliflariga salbiy munosabat bildirgan. Ushakov shuningdek, Putin va Tramp o‘rtasida uchrashuv hozircha rejalashtirilmayotganini qo‘shimcha qildi, biroq muzokaralar konstruktiv bo‘lganini aytdi.

Ushakov Putin Trampga bir qator muhim signallar va salomlar yo‘llagani, biroq tomonlar tafsilotlarni matbuotga oshkor qilmaslikka kelishganini bildirdi. Ular «hududiy muammo»ni ham muhokama qilgan.

Donald Tramp esa urushni tugatish oson bo‘lmasligini aytdi.

«Bizning odamlar hozir Rossiyada — vaziyatni hal qila olamizmi, ko‘ramiz. Oson masala emas, sizga aytsam. Qanday tartibsizlik...» dedi u. AQSh yetakchisi urushda har oy – 25 mingdan 30 minggacha qurbonlar bo‘layotganini qo‘shimcha qildi.

Volodimir Zelenskiy ham hammasi Moskvadagi muzokaralarga bog‘liq bo‘lishini, biroq AQSh tinchlik jarayoniga qiziqishni yo‘qotishidan qo‘rqayotganini aytdi.

«Muhim jihat shuki, hammasi adolatli va oshkora bo‘lsin, Ukrainaning orqasidan hech qanday o‘yinlar bo‘lmasin», dedi u.

AQShda migratsion cheklovlar kuchga kirdi

2 dekabr kuni AQSh prezidenti administratsiyasi — 19 mamlakatdan kelgan muhojirlar tomonidan topshirilgan immigratsiya arizalarini, jumladan, «green card» va AQSh fuqaroligini olish jarayonini to‘xtatdi.

Ushbu pauza iyun oyida qisman sayohat taqiqi qo‘llangan 19 mamlakat fuqarolariga tegishli bo‘lib, immigratsiyaga bo‘lgan cheklovlarni yanada kuchaytiradi. Immigratsiyani cheklash — prezident Donald Tramp siyosiy platformasining asosiy qismidir.

Yangi migratsion siyosat o‘tgan hafta Vashingtonda AQSh Milliy gvardiyasi a’zolariga uyushtirilgan hujumdan so‘ng paydo bo‘ldi. Unda afg‘on erkak gumonlanuvchi sifatida hibsga olingan. Milliy gvardiya a’zolaridan biri otishma oqibatida halok bo‘lgan, yana biri esa tan jarohati bilan og‘ir ahvolda kasalxonaga yotqizilgandi.

Chorshanba kungi memorandumda keltirilgan mamlakatlar ro‘yxatida qo‘shnilarimizdan Afg‘oniston va Turkmaniston bor. Shuningdek, Eron, Yaman, Kuba, Venesuela va Afrikaning o‘nlab qashshoq davlatlari bor.

Yangi siyosat – kutilayotgan arizalarni muzlatib qo‘yadi va ro‘yxatdagi davlatlardan kelgan barcha muhojirlarni «ehtimoliy qayta suhbatni ichiga olgan, to‘liq qayta ko‘rib chiqish jarayoni»dan o‘tkazadi.

Isroilga qarshi rezolyutsiyalar

BMT Bosh assambleyasi seshanba kuni Isroilning Yaqin Sharqdagi harakatlariga qarshi 2 rezolyutsiyani qabul qildi.

Xususan, Iordaniya, Mavritaniya, Qatar, Senegal va Falastin davlati tomonidan «Falastin masalasini tinch yo‘l bilan hal etish» bo‘yicha rezolyutsiya tayyorlandi. Ushbu rezolyutsiya loyihasi 151 ta ovoz bilan ma’qullandi, 11 ta mamlakat qarshi ovoz berdi va 11 ta davlat betaraf qoldi.

Rezolyutsiyada 1967 yildagi bosib olishni tugatish va ikki davlat yechimini qo‘llab-quvvatlashga chaqiriladi. Shuningdek, Isroildan ko‘chmanchilar siyosatini to‘xtatish va xalqaro huquqqa rioya qilish talab etiladi.

Shuningdek, Bosh assambleya Isroilning Jo‘lan tepaliklarini bosib olishni davom ettirishi va anneksiya qilishi «qonunga xilof» ekanini e’lon qiluvchi yana bir rezolyutsiyani qabul qildi.

Misr tomonidan tayyorlangan rezolyutsiya loyihasi 123 ta ovoz bilan qabul qilindi, 7 ta davlat qarshi ovoz berdi va 41 ta mamlakat betaraf qoldi.

Rezolyutsiyada – Isroilning Jo‘lan ustidan o‘z qonunlari, yurisdiksiyasi va ma’muriyatini joriy qilishi — «hech qanday kuchga ega emas va mutlaqo haqiqiy bo‘lmagan», deb e’lon qilinadi.

Hujjat yana bir bor Isroildan «bosib olingan Jo‘lan tepaliklaridan Xavfsizlik kengashining 1967 yildagi chizig‘iga qadar chekinishni» talab qiladi.

Aytish kerakki, BMT bunday hujjatlari siyosiy va diplomatik nuqtai nazardan ahamiyatli bo‘lgani bilan bajarish — majburiy emas, tavsiyaviy xarakterga ega. Uning bajarmaganlarga sanksiyalar qo‘llanmaydi.

Putinning tahdidlari

2 dekabr kuni Rossiya prezidenti Vladimir Putin Yevropa davlatlariga ogohlantirish berib, agar ular urush boshlasa, jang qilishga tayyorligini aytdi.

Odatda Ukraina va Yevropa davlatlari agar Putin Ukraina urushida g‘olib chiqsa, u NATO a’zolariga ham hujum qilishi mumkinligini aytib keladi. Putin esa bu da’volarni «ahmoqona» deb rad etadi. Putin kecha yana shu mavzudagi savolga javob berib, Rossiya Yevropa bilan urushni istamasligini aytdi.

«Agar Yevropa biz bilan urush boshlashni xohlab qolsa va uni boshlab yuborsa, u holda bu Yevropa uchun shunday tez tugaydiki, hatto Rossiya bilan muzokara qilish uchun hech kim qolmaydi», dedi Putin.

Uning qo‘shimcha qilishicha, Rossiyaning Ukrainadagi urush to‘liq hajmdagi urush emas, balki «jarrohlik usulida». Lekin «bu usul Yevropa davlatlari bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri to‘qnashuvda takrorlanmaydi».

Shuningdek, Putin Qora dengizda Rossiyaning «soya floti» tankerlariga qilingan hujumlarga javoban — Ukrainani dengizga chiqish yo‘lidan mahrum etish bilan tahdid qildi.

AQSh rasmiylarining aytishicha, bu urushda 1,2 milliondan ortiq rus va ukrain erkaklari halok bo‘lgan. Ukraina ham, Rossiya ham o‘z yo‘qotishlari haqida rasmiy ma’lumot bermaydi.

Janubiy Osiyodagi suv toshqinlari

O‘tgan haftadagi halokatli suv toshqinlari va ko‘chkilar oqibatida Indoneziya, Shri-Lanka va Tailandda halok bo‘lganlar soni 1 300 nafardan oshdi. 800 dan ortiq odam bedarak yo‘qolgan. Qutqaruvchilar hamon tirik qolganlarni topish uchun ishlamoqda.

Bir necha kunlik kuchli musson yomg‘irlari keng hududlarni suv ostida qoldirdi, minglab odamlar esa tomlarda va daraxtlarga yopishib, yordam kutishga majbur bo‘lmoqda. Rasmiylarga ko‘ra, fojia oqibatida: 712 kishi Indoneziyada, 410 kishi Shri-Lankada, 181 kishi Tailandda va Malayziyada uch kishi halok bo‘lgan. Shri-Lanka prezidenti Anura Kumara — halok bo‘lganlarning aniq sonini aytishga hali erta ekanini bildirdi.

Indoneziya — eng ko‘p zararlangan davlatda qutqaruvchilar boradigan yo‘llar yuvilib ketgan va ko‘priklar qulagan. Kamida 507 kishi bedarak yo‘qolgan. Vertolyotlar va qayiq ekipajlari qutqaruvga safarbar qilingan.

Ko‘p hududlarda suv toshqinlari va ko‘chkilar millionlab kub metr kesilgan yog‘ochlarni o‘z oqimi bilan olib ketgan. Bu esa jamoatchilik orasida noqonuniy o‘rmon kesish hodisaga sabab bo‘lgani haqidagi xavotirlarni kuchaytirmoqda.

Tailand janubida esa ko‘plab ko‘chalarni va binolarni suv bosganidan keyin tozalash ishlari boshlangan. U yerda 1,5 milliondan ortiq uy xo‘jaliklari va 3,9 million odam zarar ko‘rgan. Rasmiylar suv va elektr ta’minoti kabi infratuzilmani tiklashga harakat qilmoqda.