Бугунги кунда мамлакатимизда дунё ҳамжамияти билан ўзаро ташқи савдо ва иқтисодий алоқалар тўғри йўлга қўйилиб, ишлаб чиқариш, товар айирбошлаш, экспорт ва импорт салоҳиятининг ошганлиги дунёнинг етакчи мамлакатларидаги нуфузли компанияларнинг юртимизда фаолият олиб боришлари учун анчагина қулайликлар туғдирмоқда. Мамлакатимиз ер ресурслари ва табиий бойликлар ҳисобидан иқтисодий жиҳатдан тобора равнақ топиб бормоқда. Юртимизда 100 га яқин хорижий компаниялар фаолият кўрсатиб, мамлакатимизнинг иқтисодий равнақини таъминлаш билан бир қаторда алоҳида ишчи ўринлари яратилиб, фуқароларимизнинг иш билан бандлиги, турмуш фаровонлигини ошириш йўлида хизмат қилиб келмоқда.
«Интер-инженеринг». Бу нуфузли хорижий компания ҳақида билмаган ёки эшитмаган киши бўлмаса керак. Компаниянинг мамлакатимизда, хусусан, Бухоро вилоятининг қўшни Туркманистон билан чегарадош ҳудудлари бўлмиш Қоракўл ва Олот туманларида олиб бораётган самарали ва истиқболли фаолиятини унинг бугунги кунда нуфузи ва имиджининг ошиб кетганлиги, минглаб фуқароларимизнинг ушбу хорижий компания тизимларида ўзгача завқ ва мамнуният билан ишлаб келаётганликлари билан баҳоласак бўлади. Тўғрида, қайси корхонада иш ҳақи анчагина каттароқ шунингдек, ўз вақтида тўлаб турилса, у ерда ишлашни ким ҳам орзу қилмайди дейсиз. Айнан биз таъкидлаётган «Интер инженеринг» компаниясида ишлаб келаётган ишчи ва хизматчилар бугунги кунда компаниянинг фаолиятидан, уларга кўрсатилаётган эътибор ва ғамхўрлигидан мамнун.
“Интер инженеринг” компанияси таркибида мавжуд ишлаб чиқариш корхоналари, заводлар, таъмирлаш ва техник хизмат кўрсатувчи обьектларда ишчи ва хизматчиларга зарурат туғилганлиги боис, компания ушбу бўш ишчи ўринларини тўлдириш мақсадида махсус мутахассисликларга эга бўлган вилоятимиз фуқароларини ишга қабул қилиш бўйича эълон бериб, ишга қабул қилиш учун бирламчи ҳужжатларни расмийлаштириш мақсадида жойларда ўзининг қабул пунктларини ташкил этган. Ушбу пунктларда ишга қабул қилишнинг шартлари, расмийлаштирилиши лозим бўлган ҳужжатлар, бўш иш ўринлари ҳақида маълумотлар берилиши билан бир қаторда, иш жараёнидаги қийинчиликлар, мавжуд тартиб ва қоидалар ҳам тушунтириб берилган.
Аммо, «Гуруч курмаксиз бўлмаганидек» компания ишчи ходимлари орасида, олаётган мўмайгина ойлик маошларига қаноат қилмай, ишга кириш истагини билдирган фуқароларнинг ишга киришларига кўмаклашадиган қўштирноқ ичидаги «ҳожатбарор» шахслар пайдо бўла бошланганлиги, улар компанияда фаолият юритаётган «катта лавозимларда ишлайдиган» таниш билишлари орқали фуқароларимизга ишга жойлаштиришни ваъда қилиб, аслида эса, уларнинг мақсади ўз чўнтагини қаппайтириш, ишонувчан ва содда одамларни алдаб уларнинг турли миқдордаги пулларига эгалик қилишдан иборат бўлганлиги аён бўлди.
Дунё яралибдики азалдан яхшилик билан ёмонлик, эзгулик билан ёвузлик каби нисбий кучлар бўлганидек, булар баробарида инсон номига доғ туширувчи, уни тубан йўлга чорловчи иллатлар ҳам мавжуд.
Айнан шу иллатлар нафсини жиловлай олмаган айрим «наҳанг» кимсаларнинг фирибгарлик жиноятларига қўл уришларига, дурустгина ишлаб юрган корхонасидан боши эгик ҳолда «ҳайдалишига», қолаверса, қилмишлари туфайли қонун олдида жавоб беришларига сабаб бўлмоқда.
Рўзимов Юнус Норқулович, 1983 йилда Қоракўл туманида туғилган, миллати ўзбек, маълумоти ўрта, оилали 3 нафар фарзанди бор, «Интер инжинеринг» компаниясининг Бухоро вилоятидаги филиалида ишчи бўлиб хизмат қилган.
Юнус Рўзимов қастдан жиноят содир этиш йўлига ўтиб, Камолиддин Исломов, Аҳмаджон Убайдуллаевич сингари шериклари билан олдиндан жиноий тил бириктириб, «Интер инжинеринг» компаниясига ишга киритишни ваъда қилиб фуқароларни алдаш, ишончини суистеъмол қилиш орқали 11 нафар фуқароларнинг ҳар биридан турли миқдордаги пулларни олиб, ўз манфаатлари йўлида сарфлаб юборган. Масалан, фуқаро Иззат Отаниёзовни мазкур компаниянинг Бухоро вилояти филиалига ишга киритиб қўйишни ваъда қилиб, 1000 АҚШ доллари миқдоридаги пулларни қўлга киритади. Нафси тобора ҳакалак отиб Иззат Отаниёзов сингари бошқа фуқаролар, жумладан, Комилжон Чаманов, Ҳабиб Рўзиев, Севиндиқ Отажонов, Бекзод Рўзимов, Абдурасул Қодировларнинг ҳар биридан 1300 АҚШ доллари миқдорида, Жонибек Отаниёзовдан 700 АҚШ доллари, Феруз Удаевдан 600 АҚШ доллари миқдоридаги пулларни олиб, уларни айбсиз айбдор бўлиб қолишларига сабабчи бўлади. Чунки, ўз манфаатлари йўлида фуқароларни алдаб мўмайгина бойлик орттириш илинжида бўлган Юнус Рўзимов фуқароларни ўзининг қуруқ ваъдалари орқали пора беришга қизиқтирган.
Содиқов Баҳодир Бафоевич. 1975 йилда Бухоро шаҳрида туғилган, миллати ўзбек, маълумоти ўрта, муқаддам Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 125-моддаси 2-қисми, 189-моддаси 3-қисми ва 227-моддаси 1-қисми билан судланган, якка тартибдаги меҳнат фаолияти билан шуғулланган.
Бухоро Давлат Университетини тамомлаб, Қоракўл туманидаги касб-ҳунар коллежида ўқитувчилик фаолиятини бошлаган Элёр Раҳмонов ҳам дастлабки ойлик маошларига қаноат қилмай “Интер Инженеринг” компаниясига ишга кирита оладиган “ваъдабоз воситачилар” ҳақида эшитиши биланоқ, уларнинг қармоғига ўзини уради. Баҳодир Содиқов билан танишгач, гўё мушкулини осон қилишга қодир лафзи ҳалол, бировнинг омонатига хиёнат қилмайдиган ҳожатбарор инсонни топгандек шошқалоқлик билан ўқитувчилик касби билан хайрлашади. Чунки, Баҳодирнинг осмон қадар ваъдалари, муғомбирларга хос бўлган сохта илтифотлари уни буткул эсанкиратиб қўйган эди.
Муқаддам содир этган жиноятлари учун 2 маротаба судланиб, бундан ўзига тегишли хулоса чиқармасдан, “Одам бўлиш ўрнига”, яна жиноят кўчаси томон такрор оралаётган Баҳодир Содиқов ўзи билан қурилиш корхонасида бирга ишлаган таниши Саъдулло Ҳожиевни ҳам алдаб, “Интер Инженеринг” компаниясига ҳеч қандай қийинчиликсиз ишга киритишни ваъда қилиб, 350 АҚШ доллари миқдоридаги пулларни алдаш йўли билан қўлга киритиб, бу пулларни ўз эҳтиёжи учун сарфлаб, фирибгарлик қилишда давом этади.
Теша Мустафоев. 1952 йилда Шофиркон туманида туғилган, миллати ўзбек, маълумоти ўрта, оилали 6 нафар фарзанди бор, ҳозирда нафақада, Шофиркон тумани Арабхона МФЙ Чигилбак қишлоғида яшайди.
Сочига оқ оралаб, қариб қуйилмаган Теша Мустафоев “Интер инженеринг” компаниясига ҳеч қандай алоқадорлиги бўлмасада, 10 дан ортиқ фуқароларни алдаб, компаниянинг Бухоро вилояти филиалида юқори лавозимларда ишлайдиган танишлари борлигини, улар орқали ишга қўйишни ваъда қилиб, турли миқдордаги пулларни қўлга киритиб, фақатгина ўз нафсини қондиришдан нари ўтмади. Бу ишда унга олдиндан таниш бўлган Қоракўл туманида яшовчи Авлиёқул Ғойибов яқиндан кўмаклашиб, ҳамтовоқлар фирибгарлик ортидан топилган пулларни баҳамжиҳат ўз эҳтиёжлари йўлида сарфлаб юраверганлар.
Теша Мустафоев одамгарчилик қиёфасидан узоқлашиб, ишга қўйишни илтимос қилган ва турли миқдордаги пулларни берган фуқароларга ишга кириш учун керак бўладиган ҳужжатларни тўплаб келтириб беришларини сўрайди. Ҳужжатлар тақдим қилингандан сўнг эса уларнинг олдидан узоқлашишга улгурмасдан ташлаб юбориб, гўё ўзининг хунук қилиқлари билан унга ишонган кишиларни лаққиллатиб устидан мазах қилади. Унга тинимсиз қўнғироқ қилиб ишининг натижасини сўрамоқчи бўлган фуқароларга турли баҳоналарни рўкач қилиб юраверади.
Эргашев Саид Шавкатович. 1991 йилда Бухоро шаҳрида туғилган, миллати ўзбек, маълумоти ўрта, оилали, вақтинча ишсиз. Содир этган жиноятлари учун унга нисбатан “қидирув” эълон қилинган.
Саид Эргашев ҳам “Интер Инженеринг” компаниясига ишга киришни астойдил орзу қиладиган фуқароларни топиб, уларнинг ишончига кириб, ишга киритиб қўйишга ваъдалар бериб, ўзининг ҳамтовоғи Рамзи Холбоев билан биргаликда кўплаб фуқароларни “ўз ноғорасига ўйнатганлардан”. У Рамзи Холбоев билан олдиндан ўзаро жиноий тил бириктириб, фуқароларга ўзини Миршод Файзуллаев деб таништириб, “Интер инженеринг” компаниясининг Тошкент шаҳридаги идорасида катта лавозимда ишлашини айтиб ишонтиради. Рамзи Холбоев эса Бухорода компанияга ишга кириш истагида бўлган фуқароларни топиб, уларни “жаноб” Миршод Файзуллаев билан учраштирар, ўзаро суҳбат давомида фуқароларнинг чўнтаклари “пуч ёнғоқлар билан тўлдирилиб” ишга киришнинг “ставкаси” ҳам ўзаро келишиб олинар, ҳатто улар фуқаролардан ишга киришда керак бўладиган ҳужжатларни ва пулларни олганларидан 4-5 кун ўтиб уларни янада ишонтириш, ортиқча шубҳа ва гумонларга бормасликлари учун сохта меҳнат шартномаларини фуқароларнинг қўлига тутқазиб, яна бир оз вақтдан сўнг ишга чиқишлари мумкинлиги тўғрисида ёлғон ваъдалар бериб келишган.
Халқимизда “Ўйламай қилинган иш, бошга келтирар ташвиш” деган гаплар беҳуда айтилмаган. Айнан шу иборалар сиз гувоҳи бўлган салбий ҳолатларга шароит яратиб берган, муғомбирларнинг найрангларига алданиб қолган фуқароларимиз учун айтилган, десак хато бўлмайди.
Таассуфки, фуқароларимиз орасида бировни алдаш, ишонтириш орқали унинг мол-мулкини қўлга киритиш, “ишга жойлаштираман, ўқишга киритиб қўяман, машина ёки уй сотиб олишингизда кўмаклашаман, чет элга ишга юбораман каби ваъдалар бериб, ишонувчан ва содда одамларимизнинг қулоғига бир зумда “лағмон илиб”, уларнинг жабрланиб қолишларига сабабчи бўлаётган фирибгар кимсалар сафи кенгаймоқда.
Албатта, содир этилган ҳар қандай ҳуқуқбузарлик учун жавобгарлик, жиноят учун эса, жазо муқаррар! Хулоса чиқармоқ эса, ҳар кимнинг ўз виждонига ҳавола.
Аммо, шу ўринда таъкидлаб ўтиш жоизки, аксарият ҳолларда фирибгарларнинг тузоғига тушиб қолишда ишонувчан, соддадил фуқароларимизнинг ўзлари сабабчи эмасми? Кўр-кўрона, мўмайгина даромад илинжида қуруқ ваъдалар ортидан эргашиш, етти ёт бегона кишига бир зумда ишониб, бор-бисотини қўш-қўллаб топшириш, кейин эса, бошни чангаллаб афсус-надоматлар билан унинг ортидан ялангоёқ бўлиб югуриш... Бу аслида нодонлик эмасми?
Бахтиёр Рахматов, капитан
Бухоро вилояти ИИБ
