Ангела Меркел 16 йиллик канцлерлик фаолиятини якунламоқда. Дунё сиёсатидаги энг таъсири кучли аёл бўлган Меркел хоним сентябрда ишдан кетади. У кетар олдидан Путин билан яна бир марта учрашиш учун Москвага келди. Катта эҳтимол билан хайрлашиш учун.
Дунё сиёсатида Путин ва Меркел ўртасидаги муносабатлар алоҳида бўёқларга эга. Бир қарашда Россия ва Германиянинг сиёсий қарашлари бир-бирига тўғри келмаслиги мумкин, аммо Меркел канцлерлик вақтида Россияга нақ 19 марта боргани унинг Путин билан муносабатлари қанчалик қалин эканидан далолат. Халқаро тадбирлардаги учрашувлар ҳам инобатга олинса, Путин Меркел билан ҳатто Лукашенко «ҳавас қиладиган даражада» кўп учрашган. Дарвоқе, Путин 1999 йилдан буён тахтда эканини ҳам унутмаслик керак. Орада Медведевнинг формал президентлигини унутмаган ҳолда, албатта.
Хайрлашув учрашуви
Бу Меркелнинг Путин билан канцлер сифатида сўнгги учрашуви бўлди. Бу чинакам хайрлашув учрашуви эди, чунки бир ойдан кейин Германия келажаги учун жавобгар бўлмайдиган Меркел билан ҳали бери Россия тахтидан кетмайдиган Путин икки мамлакат келажаги борасида келишувга эришмаслиги табиий.
Ошиб борса, Путин Меркелдан унинг ўрнига келадиган одам қандай бўлиши ҳақида сўраган бўлиши мумкин. Бундан ташқари, Германия ва Россия муносабатлари кичик баланд-пастликларни инобатга олмаганда доим бир хил бўлган ва немис томонда раҳбар ўзгариши муносабатларга жиддий таъсир қилмаса керак. Россия томонда раҳбар ўзгарса, балки ҳаммаси бошқача бўлар, аммо бу ҳали-бери содир бўлмаслиги кундек равшан.
Ангела Меркел Россияга 19 марта ташриф буюрган. Уларнинг 16таси давлат ташрифи, бундан ташқари, турли халқаро тадбирлар. Ташрифларнинг 5тасида Меркел Россиянинг собиқ президенти Дмитрий Медведев билан учрашган, қолган суҳбатлар Путин билан ўтган. Қизиғи, Меркел Медведев билан учрашган ташрифларида албатта Путин билан ҳам учрашган.
Путин учрашув чоғида Меркелни доимгидек қардли меҳмон деб атади ва Россия учун Германия ғарбдаги асосий ҳамкор бўлиб қолишини эслатди. Ёпиқ доирадаги суҳбат протокол бўйича 2 соат давом этиши керак эди, аммо уч соатга чўзилиб кетди. Бу эса икки етакчи кўп нарсани гаплашиб олганидан далолат.
Телефон Меркелни қизартирди
Путин ва Меркел иштирокидаги учрашувларда тез-тез қизиқарли воқеалар бўлиб туради. Бу гал Меркелнинг ташрифи вақтида 2012 йилда бўлгани каби ялонғоч қизлар югуриб чиқишмади, лекин учрашув Меркелнинг телефони жиринглаб қолгани билан ёдда қолди. Немислар жуда тартибли миллат дейишганича бор, ўша вақтда Меркел қизариб кетди. Телеграмда Меркелга ким телефон қилгани ҳақида сўровномалар ҳам пайдо бўлди.
Ўзаро суҳбат тугагач, етакчилар матбуот анжуманида қатнашишди. Меркел хоним доимгидек унга яхши муносабатда бўлган Путиннинг олдида очиқчасига Қрим босиб олингани, Навальний заҳарлангани, Беларусдаги ҳолат ташвишланарли экани ҳақида гапирди. Путин эса буни бир ойдан кейин ишсиз қоладиган давлат етакчисининг гаплари сифатида қабул қила қолди.
Афғонистон
Меркел ва Путин учрашувининг асосий мавзуларидан бири Афғонистон бўлди. Путин «Толибон» Афғонистонни эгаллаб олгани ҳақида илк марта гапирди. У толиблар мамлакатни эгаллагани рўё эмас, ҳақиқат экани, шундан келиб чиқиб ҳаракат қилиш зарурлигини айтди. Россия президенти Афғонистондан бошқа мамлакатларга қочоқлар кўринишида террорчилар ўтиб кетишининг олдини олиш кераклигини таъкидлади.
Матбуот анжуманида кутилганидек тутуриқсиз саволлар ҳам берилди. Россия ва хусусан Путиннинг пропагандасида жавлон урувчи Russia Today журналисти Меркелдан гўёки немис ҳукумати телеканалнинг немисча таҳририяти ишга тушишига халақит бераётгани ҳақида сўради. Меркел эса Германияда бунақа масалалар билан ҳукумат шуғулланмаслиги ва бундай муаммодан умуман бехабарлигини айтди.
«Шимолий оқим-2»
Путин ўзининг ғалати ишларидан бирини Меркел билан учрашув вақтида ҳам такрорлади. Маълумки, у ўзи назарига илмайдиган шахслар, воқеалар ва ҳатто мамлакатлар ҳақида гапираётганда унинг номини келтирмайди. Россия ва Германия ўртасидаги энг йирик тижорий лойиҳа бўлган «Шимолий оқим-2» ҳақида гап кетганда Путин «Бу мамлакат раҳбарияти вазиятнинг тинч йўл билан ҳал қилинишини хоҳламаётган кўринади», деди Украина номини тилга олмаслик учун. Шунингдек, Россия етакчиси Меркелдан «бу давлат» дейилган Украинага ушбу муаммо борасида таъсир ўтказишини сўради.
Путин бежиз бу ҳақда Меркелга гапирмади. У олдинроқ Зеленский билан учрашув ҳақида гапирганда «Кўришиб нима қиламан, улар учун ҳаммасини Берлин ва Вашингтон ҳал қилади-ку» деганди.
Путин «Шимолий оқим-2» ҳақида гапирар экан, қурилиш ишлари кутилганидан ҳам тез кетаётганини таъкидлади. У 44 километр қурилиш қолганини айтди-да, кейинчалик залда ўтирган узоқ йиллик дўсти, «Газпром» раҳбари Алексей Миллердан маълумотни аниқлаштириб олгач, «Денгизда 15 км қурилиш қолди, тамом», деди.
Қизиғи, Путин ва Меркел биринчи ва охирги учрашувида ҳам «Шимолий оқим-2» ҳақида гаплашишди. Меркел илк марта 2005 йил Россияга Путин билан учрашгани борган ва ўшанда ҳали қурилиши бошланмаган биринчи газ ўтказгич ҳақида гаплашишган. Охирги суҳбат эса ўтказгичнинг иккинчиси якунланиши арафасида ўтказилди.
Меркел Навальнийни қўйиб юборишни сўради
Матбуот анжумани давомида Меркел Путинга ёқмайдиган яна бир мавзуни кўтариб, Алексей Навальнийни озод қилиш кераклигини айтди. Яна сиёсатчининг исмини айтишни истамаган Путин Навальнийни «фигурант» деб атади: «Бу иш фигуранти сиёсий фаолияти учун эмас, хорижлик ҳамкорларига нисбатан фирибгарлик қилгани учун жазоланди. Ҳеч кимнинг қилган жиноятини сиёсий фаолияти билан ёпиб юборишга ҳаққи йўқ».
