АҚШ президенти Россия ҳужумидан ҳимояланаётган Украинага моддий ва ҳарбий ёрдамни тезлаштириш мақсадида ленд-лиз тўғрисида қонунни имзолаганди. Қонунга кўра, АҚШда тезлаштирилган тартибда Украинага 40 миллиард доллар ёрдам ажратишга қарор қилинди. Аммо бу ёрдам кутилмаганда тасдиқланмай қолди.
Кентукки штатидан сайланган сенатор Рэнд Пол Украинага ажратилиши белгиланган 40 миллиард доллар миқдоридаги ёрдамни тўхтатиб қўйди. Бу охирги 10 йилликда бутун АҚШ ҳукумати томонидан ажратилган энг катта ёрдам пакети ҳисобланади. Одатда АҚШ Конгрессида республикачи ва демократлар етакчилари бундай йирик келишувларда бирдамлик кўрсатиши ноодатий ҳолат. Аммо Украинага ёрдам масаласида икки партия вакиллари ҳам фавқулодда ҳамфикрлик кўрсатиб, ёрдам юборишни маъқуллади. Фақат бир сенатордан ташқари.
Пайшанба куни ўтказилган овоз бериш жараёнида Сенатдаги республикачилар вакили бўлмиш Рэнд Пол ёрдам пакетини бир ўзи тўхтатиб қўйди. Бу сенатор кўп марта АҚШнинг бошқа давлатларга ёрдамини қўлламаган, ёппа бирдамлик кузатилган ҳолатларда эса ёлғиз ўзи қарорларга қарши чиқишни хуш кўради. Байден президент бўлишини хато деб атайди, ҳамон дўсти Трампни мақтаб келади.
Полнинг фикрича, ажратилаётган пуллар сарфи АҚШ томонидан назорат қилиниши қонунчиликда мустаҳкамланиши шарт. «Ҳеч қандай назоратсиз 40 миллиард долларни ҳавога учириб бўлмайди. Биз Афғонистонда шундай қилаётгандик. Махсус инспектор юбориладиган пулларни тўхтатиб қўя олмаган бўлса ҳам, уларни ўмаришни истаганларни бу ишни қилишдан аввал яхшигина ўйлаб олишга мажбур қилганди», деган сенатор.
Рэнд Полнинг айтишича, у фақат америкаликлар олдида жавоб беради, бошқа бирор давлат олдида эмас: «Мен АҚШ конституциясига қасам ичганман, қандайдир бошқа давлатга эмас. Ҳолатни тушуниб турган бўлсам-да, АҚШ миллий хавфсизлигини биринчи ўринга қўяман. Украина ўз ҳудудидан рус аскарларини чиқариб юборишга интилаётганини қўллайман, аммо Украинани Америка иқтисодиётини барбод қилган ҳолда қутқара олмаймиз. Март ойида инфляция охирги 40 йилдаги энг юқори даражага чиқди, бензин 48 фоиз, энергия нархи 32 фоиз кўтарилди», деб изоҳлаган сенатор ўз позициясини.
Сенатор Полнинг бу демарши ҳамкасблари орасида норозиликлар келтириб чиқарди. Сенатдаги кўплар етакчиси Чак Шумернинг айтишича, сенатор Пол бу қайсарлиги билан Украинага зарур бўлган ёрдамни ортга сурмоқда: «Сенатор бу қайсарлиги билан Украинага зарур бўлган ёрдамни фақат кечиктиради холос, уни тўхтата олмайди. Ёрдам пакети қабул қилинишга тайёр ҳолатда турибди, ҳар икки партиядаги кўпчилик сенаторлар бунга рози», деди Шумер.
«Украина биздан бу урушда иштирок этишни эмас, бемаъни босқиндан ўзини ҳимоя қилиш учун керакли ресурсларни сўрамоқда холос. Ва уларга бу ёрдам ҳозир керак», деган Кентуккидан сайланган яна бир республикачи сенатор Митч Макконнелл.
Сенатор Рэнд Пол бу ёрдам пакетини Украина учун совға деб атаган. Унинг таъкидлашича, бу ёрдам ҳам юборилса, АҚШ Украинага Россиянинг бир йиллик ҳарбий бюджетидан кўпроқ ёрдам берган бўлади.
Ёрдам юбориш камида бир ҳафтага кечикди
Қизиғи, ёрдам пакети тузилаётганда эътирозларини ошкор қилмаган кентуккилик сенатор Пол қонун қабул қилишга охирги дақиқаларда қаршилик қилган ва унга тузатиш киритмоқчи эканини айтган. Апрел ойида Байден Конгрессдан Украинага ёрдам учун 33 миллиард доллар сўраганди. Қонунчилар эса ёрдам миқдорини 40 миллиард долларгача кўтаришга қарор қилишди.
Вакиллар палатаси ёрдам пакетини катта устунлик билан тасдиқлади. Лойиҳани 368 киши қўллаган, 57 киши қарши чиққан. Қарши чиққанлар республикачилар бўлган. Рэнд Пол лойиҳага қарши чиққани сабаб энди сенаторлар уни тезлаштирилган тартибда эмас, оддий тартибда кўриб чиқади. Бу эса вақт олади.
Ҳужжат имзоланиши кечиккани Байден администрациясида муаммолар туғдиради, чунки уларнинг режалари ёрдам тезлаштирилган тартибда юборилишига мўлжалланган, ичкарида муаммо бўлмаслиги кутилганди. Шунга қарамай, администрация ҳисобида Конгресс рухсатисиз Украинага юбориш мумкин бўлган захиралар мавжуд. Улар 19 майгача етиши кутилмоқда.
Рэнд Пол ким? Унинг Россия билан яқинлиги айтилади
Республикачи сенатор Рэнд Полнинг Россия билан муносабатлари ҳақида анчадан буён гапиришади. Бу сенатор Россияга қарши санкциялар тўғрисидаги қонунни ҳам охирги дақиқаларда тўхтатиб қолганди. Бу галги муҳокамада сенатор Пол Кентуккидан сайланган дўсти, яна бир республикачи Митч Макконнелл билан ҳам тортишиб қолди. Макконнелл бу ёрдамни тезда юбориш АҚШнинг Украина бўйича позицияси қатъий эканини кўрсатиши ва лойиҳа мажлиснинг ўзида тасдиқланиши кераклигини айтди.
Сенатор Макконнелл сенатор Полнинг эътирозига қарши чиқиб, унинг қарори бўйича овоз бериш жараёнини ўтказишни таклиф қилди. Катта эҳтимол ютқазишини тахмин қилган Рэнд Пол эса бу таклифни қабул қилмаган.
«Путиннинг манфаатига хизмат қиляпсиз»
Рэнд Пол АҚШ қонунчилари йирик лойиҳаларни муҳокама қилганда муҳим сенаторлардан бўлган. У кўп ҳолатларда Россия манфаатига зид бўлган қонунларга қарши бўлгани учун турли гап-сўзларга қолган. Масалан, Сурияга қўшин киритиш масаласида. Кейинроқ 2017 йил сенатор Пол Черногория НАТОга киришига қарши бўлиб чиқади. Бу борада муҳокамада иштирок этаётган Россияга қарши позицияси билан танилган марҳум сенатор Жон Маккейн кентуккилик Рэнд Полга қараб: «Қилаётган ишингиз билан Путиннинг манфаатига хизмат қиляпсиз», дейди. Бунга жавобан сенатор Пол залдан чиқиб кетади.
Кейинчалик Рэнд Пол аризоналик сенатор Маккейнни бу гапи учун эси оғиб қолган дейди. Черногория эса барибир 29-аъзо бўлиб НАТОга киради. 3 йил ўтиб минтақадаги яна бир давлат Шимолий Македония альянснинг 30-аъзосига айланади.
Республикачи Рэнд Пол собиқ президент Дональд Трампнинг ошнаси ва азалий тарафдори ҳисобланади. Айнан шу сенатор Конгресс Капитолий воқеаларидан кейин Трампга импичмент эълон қилмоқчи бўлганда, бу ишга ҳам қарши чиққан.
Россия Украинага бостириб киргач ҳам Рэнд Пол ўзини ғалати тута бошлади. АҚШда Украинага ёрдам бериш масаласида юқори доира вакиллари ўртасида муҳокама ўтказилди. Унда давлат котиби Энтони Блинкен ва сенатор Пол тортишиб қолади. Сенатор Пол Россия бир вақтлар ўз ҳудуди бўлган давлатга ҳужум қилганини айтади. Блинкен эса Молдова ҳамда Грузия-чи, деб сўрайди. Бу ҳам СССРга тегишли бўлган ерлар, НАТО аъзолари эмас, дейди Кентуккидан сайланган сенатор. «Россиянинг Украинага бостириб кириши тўғри эмас, лекин бунда тегишли сабаблар бор. Украина бир вақтлар СССР таркибига кирган», деганди Украина НАТОга киришига қарши бўлган сенатор Пол. Блинкен бу мантиқни қабул қилиб бўлмаслигини айтади.
2016 йил Рэнд Пол Москвага борган АҚШ делегациясига раҳбарлик қилади. Ўшанда сенатор Путинга Трампдан махфий хат олиб борган деган миш-мишлар ҳам тарқалган. Россия давлат пропагандасига хизмат қилувчи ОАВларда Рэнд Пол ҳақида фавқулодда тез-тез хабарлар чиқиши ҳам Ғарб матбуотида тилга олинади.
