Путин Украинада тинчлик ўрнатилгач, хорижий қўшинларга эҳтиёж қолмаслигини айтди

Владимир Путин уруш тугаганидан кейин Украинага ўз ҳудудида хавфсизликни таъминлаш учун чет эл қўшинлари керак бўлмаслигини айтди. Бу ҳақда Россия президенти 5 сентябр куни Владивостокда бўлиб ўтган Шарқий иқтисодий форумнинг ялпи мажлисида айтиб ўтди. Бир кун аввал Парижда бўлиб ўтган саммитда Украина президенти Володимир Зеленский ва европалик иттифоқчилар эҳтимолий тинчликпарвар миссия форматларини муҳокама қилганди.

Путиннинг сўзларига кўра, агар ҳозир, ҳарбий ҳаракатлар давомида Украинада қандайдир хорижий қўшинлар пайдо бўлса, унда Россия уларни қонуний ҳарбий нишон деб ҳисоблайди. Шу билан бирга, у тинчлик шартномаси тузилганидан кейин Россия Федерацияси Украинага янги ҳужум уюштирмоқчи эмаслигига ишонтирган.

Агар бу келишувларга эришилса, Россия уларни бажаришига, тўлиқ ҳажмда бажаришига ҳеч ким шубҳа қилмасин. Ва биз Россия ва Украина учун ишлаб чиқилиши керак бўлган хавфсизлик кафолатларини ҳурмат қиламиз. Яна бир бор такрорлайман, Россия бу келишувларни сўзсиз бажаради. Аммо биз билан ҳозирча ҳеч ким буни жиддий муҳокама қилмади.

Путин Россия тажовузкорликдан тийилиши ҳақидаги сўзлари нима билан кафолатланишига аниқлик киритмаган.

Франция президенти Эммануэл Макрон Украина учун хавфсизлик кафолатлари мавзуси бўлган Париж саммити якунларига кўра, 26 давлат ҳарбий ҳаракатлар якунланганидан кейин тинчликпарварлик миссиясига ҳисса қўшишга тайёрлигини билдирди – Украина ҳудудига тўғридан тўғри аскарларни юборишдан тортиб, Украина қуролли кучларини денгиз ва ҳаводан қўллаб-қувватлашгача. «Бу кучлар ўз олдига Россияга қарши қандайдир уруш олиб боришни мақсад қилиб қўймайди», – деди Макрон.

Франция президенти Киевга ёрдам беришда айнан қайси давлатлар ва қандай иштирок этишга тайёрлигига аниқлик киритмаган. Кейинроқ Италия, Руминия ва Полша раҳбарлари Украинага қўшин юбориш нияти йўқлиги ва уларнинг ёрдами логистика ёрдами ва украин аскарларни ўқитиш дастурларида иштирок этиш билан чекланишини маълум қилди.

The Wall Street Journal манбаларга таяниб ёзишича, Европа армиялари раҳбарияти америкалик генераллар иштирокида Украинада қўшинларни жойлаштириш бўйича батафсил режа ишлаб чиққан, унинг доирасида иккита алоҳида қуруқлик гуруҳи ташкил этилади. Улардан бири украин ҳарбийларини тайёрлашга масъул бўлади, иккинчиси эса «келажакдаги Россия босқинининг олдини олиш учун мўлжалланган хавфсизлик кучлари» бўлади.

Ҳозирги режага кўра, 10 мингдан ортиқ ҳарбий хизматчи жойлаштирилиши, шунингдек, Украина осмонида Украина ҳудудидан ташқарида жойлашган Ғарб ҳарбий-ҳаво кучлари томонидан амалга ошириладиган ҳаво патруллиги кўзда тутилган.

Ушбу режани таъминлашда АҚШнинг роли ҳали ҳам аниқ эмас. Президент Доналд Трамп аввалроқ АҚШ қўшинларининг Украина ҳудудига жойлаштирилиши эҳтимолини истисно қилган, бироқ АҚШ ҳарбий-ҳаво кучлари Европа тинчликпарвар кучларини ҳаводан ҳимоя қилишга тайёрлигини маълум қилганди. Шунга қарамай, Трамп ҳозирча Америка кафолатлари айнан қандай бўлиши мумкинлиги ҳақида аниқ жавоб бермади. Шу билан бирга, WSJ Европа расмийларига таяниб ёзишича, Украина томони АҚШнинг урушдан кейинги хавфсизлик кафолатларида жиддий иштирок этиши кераклигини, акс ҳолда Россия Федерацияси уларни жиддий қабул қилмаслигини таъкидламоқда.

Германия канцлери Фридрих Мерц саммитдан сўнг ҳозир Европанинг Путинга босим ўтказиш ва уни АҚШ ёрдамисиз ҳарбий ҳаракатларни тўхтатишга мажбур қилиш учун етарли таъсири йўқлигини тан олди.

Урушдан кейинги Украина хавфсизлиги кафолатлари муҳокамаси август ойи ўрталаридан – Владимир Путин ва Доналд Трампнинг Аляскадаги учрашувидан кейин фаоллашди. Ўшанда Путин биринчи марта Украина хавфсизлиги «шубҳасиз таъминланиши кераклиги»ни ва Россия Федерацияси бу борада ишлашга тайёрлигини очиқ айтганди. Бир неча кундан сўнг Россия ТИВ раҳбари Сергей Лавров (кейинчалик Путиннинг ўзи ҳам) Москва Украинада НАТО контингенти бўлишига рози бўлмаслигини билдирди.