Yevroparlamentdagi munozara: YeI mudofaaga tayyorlanadi

Yevropa Ittifoqi blokning mudofaa qobiliyatini mustahkamlaydigan va ittifoqchilar ko‘magiga kamroq bog‘liq qiladigan qadamlarga tayyorlanmoqda. Bu haqda 28 fevral, chorshanba kuni Strasburgda Yevroparlamentning Yevropa xavfsizligi va mudofaa masalalari bo‘yicha muhokamasi chog‘ida aytildi. Yevroparlament deputatlarining aksariyatiga ko‘ra, Ukrainaga Rossiya bilan urushda g‘alaba qozonishi uchun harbiy yordam ko‘rsatish YeI mudofaa strategiyasi majburiy bandiga aylanishi kerak.

«Yevropa Ittifoqi o‘z xavfsizligi uchun mas’uliyatni zimmasiga olishi kerak. Hamkorlarimiz qo‘llab-quvvatlasa ham, qo‘llab-quvvatlamasa ham, Rossiyaning g‘alaba qozonishiga yo‘l qo‘ymasligimiz kerak. Chunki Rossiyaning g‘alabasi narxi biz bugun qutqara oladiganidan ancha yuqori bo‘ladi», - dedi munozarada ishtirok etgan Yevrokomissiya raisi Ursula fon der Lyayyen.

Fon der Lyayyen Yevropa strategiyasi haqida e’lon qildi 

Rossiyaning Ukrainaga keng miqyosli hujumi boshlanganidan ikki yil o‘tib, tinchlik abadiy davom etishi hamda Yevropa o‘z xavfsizligi uchun yetarlicha harakat qilayotgani haqidagi Yevropa illyuziyalari izsiz yo‘qoldi. Fon der Lyayyenning fikricha, Yevropa xavfsizligi uchun xavflar nafaqat Kreml harakatlari, balki G‘azo sektoridagi urush, avtoritarizm kuchayishi va dunyoda agressiv iqtisodiy raqobat hamdir. «Yevropa darhol uyg‘onishi kerak», dedi Yevrokomissiya raisi olqishlar ostida. 

Ukrainani qo‘llab-quvvatlash orqali Yevropa Ittifoqi Yevropa birligi va hamjihatligi global xavfsizlik muammolariga javob berishga qodirligini isbotlovchi qarorlar qabul qila oldi, dedi fon der Lyayyen. Uning so‘zlariga ko‘ra, urush boshlanganidan beri Yevropa tinchlik jamg‘armasi doirasida Yevropa Ittifoqi «Ukraina uchun halokatli bo‘lmagan asbob-uskunalar sotib olishga 6,1 milliard yevroni safarbar qilgan». Shu bilan birga, Ursula fon der Lyayyen bu qadamlar yetarli emasligiga amin. Shu sababli, Yevropa komissiyasi yaqin haftalarda birgalikda mudofaa xaridlari, qurol-yarog‘ ishlab chiqarish sur’atlarini tezlashtirish, umumiy Yevropa manfaatlariga mos mudofaa loyihalarini aniqlash va zamonaviy xavfsizlik texnologiyalarini joriy etishga asoslangan Yevropa mudofaa sanoati strategiyasini taqdim etadi. 

Kiyevda Mudofaa innovatsiyalari idorasi ochiladi

Oxirgi bandni amalga oshirish davomida Kiyevda Mudofaa innovatsiyalari idorasi ochiladi, dedi Yevrokomissiya raisi. «Bu Ukrainani Yevropaga yanada yaqinlashtiradi va a’zo mamlakatlarga ukrainaliklarning jang maydonidagi hamda mudofaa sanoatidagi innovatsiyalar bo‘yicha tajribasidan foydalanish imkonini beradi», dedi u. Ursula fon der Lyayyen tomonidan e’lon qilingan yana bir yangilik zalda hayajonga sabab bo‘ldi. U yangi Yevrokomissiya tarkibida mudofaa bo‘yicha Yevropa komissari lavozimini yaratish tarafdori bo‘lishini aytdi. 

Bundan tashqari, u Ukraina uchun qurol sotib olishga Rossiyaning muzlatilgan aktivlaridan olinadigan daromad soliqlarini musodara qilish masalasini muhokama etishni boshlashga chaqirdi.

Makron va Sholsning bayonotlari haqida

Fon der Lyayyenning Yevropa Ittifoqi mudofaa qobiliyatini mustahkamlash chaqiriqlarini qo‘llab-quvvatlashni o‘ng markaz vakillari, liberallar, konservativlar mutlaq ko‘pchiligi va sotsialistlar ayrim vakillari bildirdi. Chap va o‘ta o‘nglar vakillari, aksincha, Yevropa Ittifoqini ikki tomonlama standartlar, militarizm va aholining zaif qatlamlari manfaatlariga e’tibor bermaslikda aybladi.

«Bizga uzoq vaqtdan beri bunday bahs kerak edi. Tushunishimiz kerakki, 330 million amerikaliklar 440 million yevropaliklarni himoya qilmaydi, biz buni o‘zimiz qilishimiz kerak», — dedi Yevropa xalq partiyasidan nemis deputati Manfred Veber. Uning ta’kidlashicha, so‘nggi paytlarda Yevropa yetakchilari Ukrainani qo‘llab-quvvatlash borasidagi birdamligi o‘zgarib ketgan. Veber Fransiya prezidenti Emmanuel Makronning G‘arb Ukrainaga qo‘shin jo‘natishi mumkinligi haqidagi bayonotlarini, shuningdek, Germaniya kansleri Olaf Sholsning Germaniya Kiyevga TAURUS uzoq masofali qanotli raketalarini bermayotgani, chunki urushga tortilishni istamagani haqidagi bayonotlarini tanqid qildi. «Rossiya tashviqoti mana shu narsani tarqatmoqda va bu hamjihatlikka emas, bo‘linishga olib keladi», deb ta’kidladi Veber. 

Yevropa dunyodagi inqirozlarga javob berishda ikki tomonlama standartlarga murojaat qilyapti, deydi sotsialistik guruhdan Portugaliya vakili Pedro Markes. Uning eslatishicha, COVID-19 pandemiyasi davrida Yevropa Ittifoqi qashshoq mamlakatlardagi odamlarni emas, balki faqat o‘z fuqarolarini qutqarish haqida qayg‘urganlikda ayblangan. «Urush boshlanganidan keyin Ukrainani qurol-yarog‘ bilan ta’minlab, Rossiya Federatsiyasiga qarshi sanksiyalar qo‘yganimizda xayrli ish qildik, ammo G‘azo sektorida odamlar halok bo‘layotgan bir paytda qanday qilib boshqacha qarayapmiz?» – deb so‘radi Markes Ursula fon der Lyayyen o‘tirgan tribunaga qarab. Unga ko‘ra, «agar biz oppoq va boy bo‘lmagan odamlarga g‘amxo‘rlik qilmasak, dunyo bizni ikki tomonlama standartlar uchun kechirmaydi».

«Rossiyaning har qanday g‘alabasi - YeI xavfsizligiga zarba» 

«Umumiy erkinligimiz uchun kurashni davom ettirayotgan ukrainaliklarga yana bir bor hurmatimni izhor etmoqchiman. Va ular bizdan faqat qurol so‘rayapti. Qurol yo‘qligi sababli chekinmoqda», - deydi Niderlandiyadan liberal deputat Malik Asmani. Rossiya qayerda va qachon to‘xtashini hech kim ayta olmasa ham, «uning har qanday g‘alabasi Yevropa xavfsizligiga zarba bo‘ladi», deya qo‘shimcha qildi u. 

Yevropa Ittifoqining Rossiya bilan eng uzun chegarasiga ega mamlakat – Finlandiya vakili, «yashillar»dan deputat Ville Minostio, faqat Ukrainani zudlik bilan qurol bilan ta’minlash Moskvani to‘xtata olishiga ishonadi. Minostio Finlandiya Milliy bankining ma’lumotlariga tayandi, unga ko‘ra, ikki yillik to‘liq hujumda Rossiya mudofaa sektori bilan bog‘liq sanoat tarmoqlarida ishlab chiqarishni 35 foizga oshirdi, bu Moskva urushni davom ettirishga qaror qilganidan dalolat beradi. 

«Fuqarolarimiz Yevropa uchun o‘lishni xohlamaydi»

«O‘zlik va demokratiya» o‘ta o‘ngchi guruh a’zolari bahs davomida bildirilgan ogohlantirishlarga qo‘shilmadi. Ushbu siyosiy kuchdan fransiyalik yevrodeputat Jan-Pol Garo «Yevropa Ittifoqi o‘zining super kuchini orzu qiladi va o‘z mudofaasini nazorat qila oladi», dedi. «Ammo bu bizning xalqlar suverenitetiga to‘g‘ridan to‘g‘ri hujum. Bizning fuqarolarimiz Yevropa uchun o‘lishni xohlamaydi», deb hisoblaydi siyosatchi. So‘llardan vakil bo‘lgan nemis deputati Martin Shirdevan Yevropa komissiyasini qurollanish va sanoatni harbiylashtirishga chaqirayotganlikda aybladi, ayni paytda Yevropa Ittifoqida «ijtimoiy tengsizlik kuchaymoqda, ochlik va qashshoqlik bugungi kunning normasiga aylangan». 

Munozaralar davomida Yevropa Ittifoqi mudofaasini kuchaytirish konsepsiyasiga muxoliflarning ovozi ko‘proq bo‘lganiga qaramay, ular «beqaror geosiyosiy landshaftda Yevropa mudofaasini kuchaytirish» rezolyutsiyasi bo‘yicha ovoz berish natijalariga sezilarli ta’sir ko‘rsatishi dargumon. Bu jarayon Yevroparlamentning navbatdagi sessiya yig‘ilishida bo‘lib o‘tishi kerak.