20 ноябрь куни «Ҳилол-нашр» марказий савдо мажмуасида шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларининг қаламига мансуб «Қуръони Карим маънолари таржимаси» китобининг тақдимоти бўлиб ўтди. Бу ҳақда info.islom.uz сайти хабар берган.
Қуръони Карим тиловатидан сўнг бош муҳаррир Эркин Малик тақдимот маросимини очиб бериб, янги нашрни тақдим қилиш учун сўзни ношир Исмоил Муҳаммад Содиққа берган.
«Ўзининг охирги ва абадий Китоби бўлмиш Қуръони Каримни бутун оламларни ҳидоят қилиш учун нозил қилган Алийму Хобийр Аллоҳ таолога Ўзининг жалолига муносиб ҳамду санолар бўлсин.
Ўзларига Аллоҳ таоло томонидан нозил этилган, икки дунё саодатини таъмин этувчи Қуръони Каримни умматларга омонат ила етказган, унга қандай амал қилишни кўрсатиб берган, Содиқу Масдуқ Набийимиз Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламга мукаммал ва муаттар салавоту дурудлар бўлсин.
Ўзларининг маҳбуб Набийларидан Қуръони Каримни бирор ҳарфини ўзгартирмай, ўта аниқлик ила қабул қилиб олиб, унга худди шундай аниқлик ва мисли кўрилмаган ихлос билан амал қилиш ила ер юзида икки оёқларида юрадиган жонли Қуръонларга айланган саҳобаи киромларга Аллоҳ таолонинг ризвонлари бўлсин.
Қуръони Каримга Ўзининг муқаддас китоби сифатида иймон келтирган, уни ўргатган, ўрганган ва унга амал қилган ҳар бир мусулмонга Аллоҳ таолонинг раҳмати, хайру баракаси бўлсин.
Муҳтарам аҳли Ислом, аҳли иймон, аҳли Қуръон биродарлар! Устозимиз, падари бузрукворимиз, фазилатли шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари «Қуръони Карим маъноларининг ўзбекча таржимаси» асарини ана шундай комил ва шомил ҳамду сано ва салавотлар билан бошлаган эдилар. Бугун ушбу китобнинг қайта нашрини халқимизга тақдим қилар эканмиз, ушбу қувончли тадбиримизга хуш келибсиз, Аллоҳ таоло қадамларингизга ҳасанотлар ёзсин!
Шайх ҳазратларининг шоҳ асари бўлмиш «Тафсир Ҳилол» салкам юз эллик йиллик танаффусдан сўнг қадим Мовароуннаҳр диёридаги тафсир илмининг қайта тикланиш даврини бошлаб берди. Устозимизнинг Қуръон, ҳадис, ақоид, фиқҳ ва бошқа кўплаб илмларга оид асарлари халқимизнинг диний саводини оширишда муҳим ўрин тутди. Шу китоблар туфайли одамларда Ислом ҳақида, дину диёнат ҳақида, Қуръон ҳақида, унинг аҳкомлари ҳақида тўғри тушунча ҳосил бўлди. «Тафсири Ҳилол» халқ орасида кенг тарқалган сари уни ўқиганларнинг қалби Қуръонга ошно бўлиб борди, Қуръонни ўқишга, уни тадаббур қилишга, уни хатм қилишга иштиёқ ортиб борди. Бунинг учун эса олти жилдлик катта китобдан кўра, ихчам, бир жилдлик китоб зарурлиги сезила бошлади. Шунинг учун Қуръони Карим оятларининг ўзини «Тафсири Ҳилол»даги маъно таржимаси билан бирга бир жилдлик китоб қилиб чиқаришга қарор қилинди», деган Исмоил Муҳаммад Содиқ..
Шу ўринда китобнинг муқаддимасида келтирилган, Қуръони Каримнинг маънолар таржимасига қўйилган баъзи шартлар ҳақида қисқача тўхталиб ўтсак.
• Таржимани «Қуръон таржимаси» эмас, балки «Қуръони Карим маънолари таржимаси» деб аташ ва тушуниш лозим. Чунки Қуръони Каримни айни ўзидек таржима қилишнинг мутлақо иложи йўқ. Нафақат таржима, балки араб тилида ҳам Қуръони Каримнинг тўлиқ матни у ёқда турсин, бирор оятига ўхшаш матнни келтиришнинг имкони йўқ.
• Маънолар таржимасидан фақат Қуръони Карим маъноларини тушунишда ёрдамчи омил сифатида фойдаланиш мумкин. Маънолар таржимасини намозда қироат қилиш, улардан ҳукм чиқаришга ҳаракат қилиш, таржима юзасидан ихтилофлар қилиш мутлақо мумкин эмас.
• Қуръони Карим маънолари таржимаси чоп қилинганда албатта оятларнинг арабча асл матнини ҳам бериш шарт. Биринчидан, бунда асл матннинг қудсияти балқиб туради. Қолаверса, таржиманинг аниқлигини текшириш имкони бўлади.
Шайх ҳазратлари ушбу китобни чоп этишда айнан мана шу шартларга тўлиқ риоя қилганлар. Ояти карималар нусхаси Мадина мусҳафидан олинган. Маънолар таржимаси «Тафсири Ҳилол»дан олинган.
«Энди «Қуръони Карим маънолари таржимаси» китобини қандай ўқиш керак, ундан қандай мақсадларда фойдаланиш кераклиги ҳақида сўзласак.
Аввало, ҳар бир мусулмон Қуръони Каримни доим тиловат қилиб туриши керак. Тиловатнинг муҳим шартларидан бири эса оятларнинг маъносини тадаббур қилишдир. Шунинг учун Қуръон матнининг ёнига маънолар берилган. Тиловат қилаётган, хатм қилаётган одам керак бўлганда ҳошиянинг четига қараб, оятнинг маънони англаб олаверади. Бу араб тилини билмайдиганларга катта ёрдам бўлади. Баъзи қорилар ҳам, айниқса ёш қориларимиз ўзлари ўқиётган оятларнинг маъносини билмаслиги мумкин. Шунинг учун асл қуръоний матн ҳошиясига ҳар бир оятнинг маъно таржимаси бериб чиқилган.
Диний адабиётларда, маъруза ва суҳбатларда ояти карималардан иқтибос келтириш. Бундай пайтларда катта ҳажмдаги тафсирдан кўра рақамланган, арабча асл матн ёнига қўйилган маънолар таржимаси жуда қўл келади.
Энди «Қуръони Карим маънолари таржимаси» китобининг ушбу янги нашри ҳақида қисқача маълумот бериб ўтаман.
Аввало, устозимиз шайх ҳазратлари сўнгги йиллар давомида халқимизнинг диний саводхонлиги, илмий савияси кутилганидан ҳам зиёда юксалганини ҳисобга олиб, нозиктаъб, талабчан ўқувчиларимизнинг фикр-мулоҳазалари, талаб ва истакларини инобатга олиб, «Тафсир Ҳилол»нинг матнини тўлиқ қайта таҳрир қилиб чиққанларини айтиб ўтиш керак. Ўзларига ҳам, бошқаларга ҳам ўта талабчан бўлганлари боис, устозимиз бу улкан илмий асарни диққат билан қайта кўриб чиқдилар, муҳаррирлар, мусаҳҳиҳларнинг таклифларини ўрганиб чиқдилар, китобни ўқиб, ундаги баъзи хато-камчиликларни бизга тақдим қилган азизларимизнинг мурожаатларини тўплаб, асарни қайта нашрга тайёрладилар. Афсуски, «Тафсири Ҳилол»нинг қайта таҳрири ниҳоясига етказиб, уни халққа тақдим қилиш устозимизга насиб қилмади. Аммо бу хайрли иш нашриётимиз илмий жамоаси, таржимон, муҳаррир ва мусаҳҳиҳларимиз томонидан ниҳоясига етказилди. «Иш бор жойда саҳву хатолар ҳам бўлади» деганларидек, айниқса бу каби катта ҳажмли, кенг кўламли асарлар устида ишлаганда беихтиёр йўл қўйилган хато-камчиликлар учраши табиий. Шунинг учун аввалги нашрларда учраган айрим жузъий, имловий ва техник камчиликлар ушбу нашрда баҳолиқудрат бартараф қилинди.
Устозимиз китобнинг муқаддимасида шундай деган эканлар: «Сиз азизларга тақдим қилинаётган ушбу нусха беш-олти марта қайта-қайта кўриб чиқилди. Бу омил ожизона хизматимизнинг хатолари бироз озайишига сабаб бўлган бўлса, ажаб эмас, деган умиддамиз».
Фурсатдан фойдаланиб, бугунги тақдимот муносабати билан фазилатли шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларининг барча асарларини, хусусан, «Тафсири Ҳилол» асарларини диққат билан ўқиб, уларда учраган саҳву хатоларни аниқлаб, тўплаб, кейинги нашрларнинг сифатли чиқишига ҳисса қўшиш ниятида бизга тақдим қилган ва қилаётган барча азизларимизга самимий миннатдорчилик билдирамиз. Устозимиз бу каби камчилик ва нуқсонларни бизга тақдим қилганлардан кўп миннатдор бўлар эдилар, кейинги нашрларнинг янада мукаммалроқ бўлишига ҳисса қўшганлари учун уларнинг ҳаққига дуо қилар эдилар. Иншааллоҳ, бу холис хизматда бардавом бўлган барча азизларимиз устозимизнинг ана шу дуолари тааллуқига дохил бўладилар.
Барчамизга маълумки, устозимиз ноширликни санъат даражасига кўтаришга интилардилар. Ҳар бир китобнинг муқоваси бир санъат асари бўлсин, дер эдилар, қоғозининг сифатигача, саҳифанинг кўринишигача эътибор қилар эдилар. Шу мақсадда доимо матбаачилик соҳасидаги янгиликларни кузатиб борар, жаҳон миқёсидаги янгиликларни ўрганиб, ўзлаштиришга тарғиб қилар эдилар. Ана шу саъй-ҳаракатларининг самараси ўлароқ, сўнгги бир неча йил ичида босмахонамизнинг моддий-техник базаси тубдан янгиланди, янги дастгоҳлар, жиҳозлар ўрнатилди, муқовалаш ва чоп қилиш борасидаги янги технологиялар ўзлаштирилди. Бу янгиликларнинг барчаси аввало энг мўътабар китоб – Қуръони Карим маънолари таржимасининг янги нашрида қўлланилди.
Китобнинг янги нашри бадиий жиҳатдан ҳам янги поғонага кўтарилди. Унинг учун янги бичимдаги каттароқ ўлчам танланди, энг сифатли қоғоз ишлатилди, Мадина мусҳафининг махсус матнидан фойдаланилди, китобга муҳташам, нақшинкор янги муқова тайёрланди, саҳифалар ҳам бежирим нақшлар билан безалди.
Азизлар, ушбу қайта нашр устида кўп кишилик ижодий жамоа ишлади. Мусаввирлар, дизайнерлар, техник мутахассислар, саҳифаловчилар китобнинг янги муқоваси, ҳар бир саҳифаси, Қуръоннинг ҳар бир ояти, ҳар бир рақами, ҳар бир калимаси, ҳар бир ҳарфини ихлос билан, савоб умидида қайта саҳифалаб, қайта нашрга тайёрлашди. Муҳаррирларимиз, мусаҳҳиҳларимиз, қориларимиз ҳар бир оятнинг, ҳар бир маъно таржимасининг аслга тўғри бўлиши, мукаммал бўлишига ҳаракат қилишди. Босмахона жамоаси ушбу китобнинг юқори сифатда босилишида алоҳида жонбозлик кўрсатишди.
Уларнинг барчасидан Аллоҳ таоло рози бўлсин, Роббимизнинг муқаддас каломини, Қуръони Каримнинг пурҳикмат маъноларини етказишдек улуғ ишга қўшган ҳиссалари учун Ўзи ваъда қилганидек, ҳар бир ҳарфи учун ажру савобларини кўпайтириб берсин, ўзлари ўйлаганидан ҳам зиёда савобу самаротлар насиб айласин. Барчаларининг аҳли оилаларидан, авлоду зурриётларидан ҳофизи Қуръонлар, ҳомили Қуръонлар, мураттаб қорилар, олиму уламолар, аҳли илмлар етишиб чиқишини насиб қилсин.
Азизлар, устозимиз айтганларидек, катта меҳнат билан бино бўлган бу асарни тақдим қилар эканмиз, мукаммаллик даъво қилишдан мутлақо йироқмиз. Қуръони Карим ҳузурида ожизлигимизни яна бир бор таъкидлаб айтамиз. Муҳтарам ўқувчиларимиздан ушбу камтарона меҳнатимизда бир эзгулик ва муваффақият кўрсангиз, Аллоҳ таолонинг тавфиқи деб, барча нуқсон ва камчиликларни камина ходимингиздан деб билишингизни ўтиниб сўраймиз.
Ушбу иш аввало Аллоҳ таолонинг мадади билан амалга ошганини яна бир бор таъкидлаган ҳолда, У Зотга ҳамду санолар айтган ҳолда, бу ишга ҳиссаси қўшилган барча-барчага чексиз миннатдорчилик билдирамиз. Барча ўқувчиларимиздан ул азизларнинг ҳақларига ҳам ғойибона дуо қилишларини умид қиламиз.
Азизлар! Ушбу китобнинг янги нашри барчамизга муборак бўлсин!
Аллоҳ таоло Ўзининг муборак каломини она тилимизга таржима қилган, тафсир қилган, кўзининг нурини, азиз умрини фидо қилиб, диндошларига, юртдошларига тақдим қилган муҳтарам устозимиз, қиблагоҳимиз, халқимизнинг севимли фарзанди, улуғ аллома шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларидан бу буюк ибодатни ҳусни қабул айлаб, униб-ўстирган, таълим-тарбия берган ота-оналарига ва барча устозларига иззат тожини кийдирсин, ажру савобларидан баҳраманд қилсин, жаннати Фирдавсларни насиб этсин!
Аллоҳим! Ушбу камтарона амалимизни Ўз даргоҳингда қабул этгин. Ҳаммамизни ҳидоятда собитқадам қилгин.
Ва охирги дуомиз: оламларнинг Робби Аллоҳга ҳамд бўлсин!», деган ношир.
Шундан сўнг Эркин Малик китобхонларни янги нашр билан табриклаш учун адиб Аҳмад Муҳаммад Турсунга сўз берган.
Аҳмад Муҳаммад Турсун «Қуръони Карим ва унинг ўзбек тилидаги маънолар таржимаси» деб номланган бу китобнинг аҳамияти, фазилатлари ҳақида сўзлаб, янги нашрга ҳисса қўшган барча азизларимизнинг ҳаққига дуо қилдилар, барча китобхонларни Қуръонга ошно бўлишга, уни ўз ҳаётига дастуриламал қилишга чақириб, сўзларига якун ясадиган.
«Аллоҳ таоло ушбу китобни халқимизга муборакбод айласин, барчамизни Ўзининг каломига ошно қилиб, икки дунё саодатига эришишимизга восита этсин!», дейилади хабарда.
