Ўзбекистонда сўнгги 9 ой давомида неча киши ис газидан заҳарлангани маълум қилинди

Маълумки, 2017 йил 24 октябрда Ўзбекистон Республикаси Бош вазири томонидан тасдиқланган “Аҳоли ўртасида ис газидан заҳарланиш ҳамда ҳаво-газ аралашмаси чақнаши билан боғлиқ фавқулодда вазиятларнинг олдини олишга қаратилган профилактик тадбирларни кучайтириш бўйича комплекс чора-тадбирлар” дастури доирасида “Ўзтрансгаз” АЖ тизимида 2018 йилнинг 20 октябридан 2019 йилнинг 20 январига қадар “Турмушда газдан хавфсиз фойдаланиш ойлиги” эълон қилинган эди. 

Ушбу ойликни ўтказишдан асосий мақсад аҳолининг газ истеъмоли маданиятини ошириш, куз-қиш мавсумида газдан хавфсиз фойдаланишларига эришиш ҳамда газ билан боғлиқ турли кўнгилсиз ҳодисаларнинг олдини олишга қаратилган бўлиб, жорий йилнинг 31 октябрь куни Сирдарё вилоятининг Гулистон шаҳрида “Газдан тўғри фойдаланиш — хавфсизлигимиз кафолати” мавзуидаги Республика семинари ташкил этилди.

Дастлаб, семинар дастурига мувофиқ “Ўзтрансгаз” АЖ, Фавқулодда вазиятлар вазирлиги, ИИВ ёнғин хавфсизлиги бош бошқармаси, ИИВ ёнғин хавфсизлиги институти, Республика ёнғинга қарши кураш жамияти, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ходимлари ҳамда ҳудудий газ филиаллари мутахассислари билан биргаликда болалар шаҳарчаси, (Боғча-мактаб типидаги меҳрибонлик уйи)га ташриф буюрилиб, у ерда газдан хавфсиз фойдаланиш қоидаларига оид кўргазмали тадбир ташкил этилди.

Меҳрибонлик уйи тарбияланувчилари семинар иштирокчиларини байрамона руҳда кутиб олишди. Тадбир ташкилотчилари томонидан болажонларга табиий газдан тўғри фойдаланиш, нотўғри фойдаланишнинг салбий ҳолатлари ҳақида тушунтирилди ва уларга мавзуга доир қоидалар акс эттирилган буклетлар, эсдалик совғалари топширилди.

Дастурнинг иккинчи режасига асосан, Гулистон шаҳридаги МФЙлари, боғча ва хонадонларга ташриф буюрилиб, газ таъминоти ва ўрнатилган янги инновацион иситиш тизимлари билан таништирилди. Бугунги кундаги хавфсиз ва афзаллик жиҳатлари ҳақида оммавий ахборот воситалари ходимларига батафсил маълумот берилди.

“Ўзтрансгаз” АЖ раҳбариятининг “фейсбук”даги саҳифасига келиб тушган шикоятлардан бири семинар ташкилотчилари ҳамда оммавий ахборот воситалари ходимлари билан бирга жойига бориб ўрганилди. Маълум бўлишича, Гулистон шаҳрида яшовчи фуқаро Т.Эргашеванинг хонадони бир неча ойдирки, табиий газ билан етарли миқдорда таъминланмай келинган. Газнинг ўта пасайиши ҳолати айни кунда фуқаро истиқомат қилиб келаётган кўпқаватли уйнинг бошқа хонадонларида ҳам кузатилмоқда.

Аммо мазкур ҳолат Сирдарё вилояти, 1-сонли туманлараро газ таъминоти ҳудудий бўлими мутахассислари томонидан ўрганилганда, газ чиқувчи кичик қувурларнинг ички сирти ўз вақтида тозаланмагани маълум бўлди (буни фақат мутахассислар амалга оширади). Бу эса, ўз навбатида, газнинг пасайишига сабаб бўлган.

Қолаверса, фуқаронинг ўз хонадонида дудбуронни (мўри) ўрнатмай туриб, газдан эркин фойдаланиб келаётганлиги маълум бўлди. Соҳа мутахассисларига кўра, дудбурон ўрнатилмаган уйда ёнаётган газ ҳавони сезиларли даражада қуритиб юборади. Натижада газ уй ичида тўпланиб, инсон соғлиги ҳатто ҳаётига ҳам жиддий хавф солади.

Қизиғи, бу бўйича туман газ таъминоти ҳудудий бўлими мутахассислари, муассасалар ва фуқароларнинг ўзини-ўзи бошқариш органлари томонидан газдан тўғри фойдаланиш мавзусида учрашувлар, давра суҳбатлари ташкил этилиб, фуқароларга етарлича тушунтириш ишлари олиб борилган. Аҳолига газдан фойдаланиш қоидалари акс этган буклет ва ёрлиқлар топширилган. Аммо, афсуски, истеъмолчилар томонидан бунга лоқайдлик билан қаралган. 

Дастурга мувофиқ, Маънавият ва маърифат марказига ҳам ташриф буюрилди. У ерда семинар иштирокчилари учун газдан тўғри фойдаланиш қоидалари, газ таъминоти, тежамкор инновацион қурилмаларига оид кўргазмалар ҳамда газдан нотўғри фойдаланишнинг салбий оқибатлари ифода этган лавҳа ва суратлар намойиш этилди.  

Бир оздан сўнг семинар бошланиб, унда газдан хавфсиз ва тежамли фойдаланиш бўйича республика бўйлаб амалга оширилаётган тадбирлар хусусида маърузалар тингланди.  

Маълум бўлишича, ис газидан заҳарланиш ҳолатларининг олдини олиш бўйича ўтказилган ўрганишлар корхона, ташкилот, хусусий тадбиркорлик субъектлари бўйича 10 219 та, бозорларда 651 та, умумтаълим, ўрта-махсус ва ОТМда 3703 та, ҳовли-жойларда 2 млн.га яқин, кўпқаватли уйларда 278 648 тани ташкил этган. Тарғибот тадбирларида 476 мингдан ортиқ эслатмалар, баннерлар тайёрланган, 120 мингга яқин суҳбат ва семинарлар ўтказилган.

9 ой давомида 3540 та ўқув ва 396 та назорат машқи ўтказилган. Газдан фойдаланиш талабларига жавоб бермайдиган 713 та объект фаолияти вақтинчалик, 188 та объект фаолияти эса бутунлай тўхтатилган. Республика аҳолисининг маиший газ баллонлари билан таъминланганлик даражаси 135 фоизни ташкил этиб, 2018-2019 йиллар куз-қиш даврида 206 372 тонна суюлтирилган газ етказиб бериш кўзда тутилган.

2018 йилнинг ўтган даврида аҳоли хонадонларига режага мувофиқ 325 553 тонна суюлтирилган газ етказиб берилиш режалаштирилган бўлиб, амалда 324 368 тонна етказиб берилган (99,6 фоиз). Ўтган йилга нисбатан эса 31,6 минг тонна кўп етказиб берилмоқда.

Маиший газ баллонлари 2018 йил режасига мувофиқ 650 117 дона бўлиб, амалда 642 680 дона (99 фоиз) етказиб берилган. Қолган 7437 донасини (Қорақалпоғистон Республикасига 2575 дона, Андижон вилоятига 3302 дона, Қашқадарё вилоятига 1560 дона) жорий йилнинг 1 ноябрь кунигача етказиб бериш мўлжалланган.

Профилактик тадбирларига қарамай, газдан фойдаланиш жараёнида фуқароларнинг тан жароҳати олиши, ҳалок бўлиши, ёнғин каби салбий ҳолатлар тез-тез учрамоқда.

Жорий йилнинг 9 ярим ойи давомида Самарқанд вилоятида 12 нафар, Сурхондарё вилоятида 7 нафар, Тошкент вилоятида 6 нафар фуқаро газдан нотўғри фойдаланиш натижасида юзага келган бахтсиз ҳодисалардан вафот этган. Жумладан, 2018 йилнинг 9 ойи давомида содир бўлган бахтсиз ҳодисаларга кўра,  газ ва ҳаво аралашмаси билан боғлиқ чақнашлар 28 маротаба, маиший газ балонлари носозлиги сабаб 11 маротаба ис гази содир бўлиши натижасида 30 киши заҳарланган. Семинар якунида мавзуга доир видеоролик намойиш этилиб, келгусида ушбу тадбирнинг кенг кўламда ўтказилиши келишиб олинди.