Аёллар масалаларига бағишланган илк халқаро конференция ҳақида хорижий ва маҳаллий экспертларнинг фикри қандай?

“Ўзбекистон Президентининг февраль ойидаги “Хотин-қизларни қўллаб-қувватлаш ва оила институтини мустаҳкамлаш соҳасидаги фаолиятни тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармонида устувор йўналишлар белгилаб берилган. Шу билан бирга, йил давомида аёллар ҳуқуқини ҳимоялаш масалаларига бағишланган яна 14 ҳужжат қабул қилинди – бу давлат раҳбарининг қарорлари, фармонлари,  ҳукумат қарорлари ва б. Энг аввало, аёлларнинг ижтимоий-сиёсий фаоллигига эътибор қаратилди. Бизнинг аёлларимиз барча меҳнат ресурсларининг 48 фоизини ташкил қилади. Улар орасида 514 нафар фан доктори, 6 академик, 17 сенат, 15 нафар Қонунчилик палатаси депутати, 1 Бош вазир ўринбосари, 1 вазир ва 2 вазир ўринбосари, 15 нафар “Ўзбекистон қаҳрамони”  фаолият юритади”, - дейди Бош вазир ўринбосари.

Шунингдек, маълум қилинишича, маҳаллий кенгаш депутатларининг 23 фоизи ҳамда фан, таълим, соғлиқни сақлаш, маданият ва санъат соҳаларида фаолият юритаётган ходимларнинг 72 фоизи аёллардир. 285 нафар истеъдодли  қиз - Зулфия номидаги Давлат мукофоти совриндори. 2018 йилда “Мўътабар аёл” кўкрак нишонининг таъсис этилиши аёлларга бўлган эҳтиромнинг яна бир кўринишидир.

БМТ Бош котибининг махсус вакили, Ташкилотнинг Марказий Осиё учун превентив дипломатия бўйича минтақавий маркази раҳбари Наталья Герман билдирилган ташаббус ва айни вақтида ўтказилган ушбу тадбир учун Ўзбекистон ҳукумати ва Хотин-қизлар қўмитасига миннатдорчилик билдирди.

“Айни вақтида ўтказилаётган тадбир дейишимнинг боиси, Марказий Осиё минтақаси бугунги кунда кенг кўламли ислоҳотларни бошдан кечирмоқда. Бу Марказий Осиёнинг барча  давлатлари сиёсий иродаси ва Президент Шавкат Мирзиёевнинг одилона сиёсати туфайли Ўзбекистонда кечаётган ислоҳатлар кўлами шарофати билан амалга ошаётган аҳил қўшничилик, ўзаро ҳамкорликка асосланган ижобий ўзгаришларни назарда тутади. Албатта, фуқаролар турмуш тарзини яхшилаш йўлида қилинаётган ишларда аёлларнинг роли ҳам сезиларли бўлиши керак. Шуниси қувончлики, сўнгги йилларда Марказий Осиёда бу йўналишга катта эътибор қаратилмоқда. Қонунчилик такомиллаштирилмоқда, энг аввало гендер тенглик масаласи бўйича. Бу йўлда БМТ минтақанинг барча мамлакатларига ҳар томонлама ёрдам кўрсатмоқда. Ўзбекистонда аёлларга нисбатан зўравонликка ва камситишнинг барча шаклларига қарши қонунчилик ишлаб чиқилмоқда. Бу жуда ижобий ўзгариш бўлиб, бизнинг ташкилотимиз ушбу ҳужжатнинг халқаро стандарт ва меъёрларга мувофиқ яратилишига кўмак беради. Бош вазир ўринбосари, Хотин-қизлар қўмитаси раиси Танзила Норбоеванинг тавсиялар ишлаб чиқишда айнан гендер тенглик мавзусини танлаши қувонарли ҳол. Бу борада Ўзбекистоннинг бугунга қадар эришган ютуқларини алоҳида қайд этиб ўтмоқчиман. Ўзбекистонга кўп сонли ташрифларим давомида тобора кўпроқ ҳукумат аъзолари, вазир ва ўринбосарлар, сенатор ва депутат аёллар билан танишаётганимдан  хурсандман. Ислоҳотларнинг муваффақияти давлат бошқаруви жараёнига аёлларнинг қай даражада жалб қилинганига боғлиқ. Зеро аёллар ўз табиатига кўра, тинчликпарвар бўлади, улар зиддиятга олиб келиши мумкин бўлган вазиятларни олдиндан кўра билади”, - дейди мутахассис.

Афғонистоннинг хотин-қизлар масалалари бўйича вазири Дилбар Назарий KUN.UZ мухбирига маълум қилишича, бугунга келиб Афғонистонда 4 нафар аёл вазир ва 9 вазир ўринбосари фаолият юритади, парламентда - 27 фоиз аёллар, 23 фоиз аёл давлат идораларида ишлайди, 5 нафар элчи – аёл, 40 фоиз қиз -  умумтаълим мактабларида, 23 фоиз қиз - университетларда таълим олмоқда. Вазирнинг сўзларига кўра, 15-16 йил илгари Афғонистондаги қизларда таълим олиш имкони йўқ эди. Бугун эса улар мактаб ва университетларда таълим олиш имконига эгалар.

“Тошкентда бўлиб ўтаётган бу халқаро анжуманнинг Афғонистон хотин-қизларига таъсири катта, албатта. Бу ерда муваффақиятли раҳбар ходимлар билан кўришдим, уларнинг фаолияти билан танишдим. Халқаро конференция якунларига кўра, ҳамкорлик келишувини имзолаб, режаларни ҳаётга татбиқ қиламиз. Шукурки, Афғонистоннинг Ўзбекистон ва Марказий Осиё мамлакатлари билан алоқалари кундан-кунга яхшиланмоқда. Ўзбекистон ва Тожикистон каби дўстларимиз бор экан, ҳеч бир душмандан қўрқмаймиз. Шундай экан, мамлакатларимиз аёлларининг ўзаро ҳамкорликда иқтисодий, ижтимоий ва сиёсий ҳаётда янада фаоллашишига умид қиламиз”, - дейди Назарий.

Бутунхитой хотин-қизлар федерацияси Департамент раиси Чен Сяося Ўзбекистондаги аёллар масалаларига бағишланган халқаро конференция жуда юқори даражада ўтаётганини таъкидлади.

“Бу ерда давлат ва нодавлат ташкилотлар, бизнес ҳамжамияти вакиллари ва бошқалар иштирок этмоқда. Бу Ўзбекистон ҳукуматининг аёллар масаласига катта эътибор қаратаётганидан далолат беради. Ушбу халқаро конференция барча мамлакатлар аёлларининг ўзаро мулоқот қилиши ва тажриба алмашиши учун ажойиб платформа бўлиб хизмат қилмоқда. Бугунги анжуманда кўплаб бошқа мамлакатларнинг қизиқарли тажрибасини тингладик ва аёллар масалалари бўйича фикр алмашдик. Биз турли мамлакатларда яшасак-да, аёлларнинг гендер тенглиги масаласида умумий тушунчалар ва чақириқлар бор. Шу боис бу конференция барча учун жуда фойдали бўлди, деб ҳисоблайман”, - деди у.

“Ижтимоий фикр” жамоатчилик фикрини ўрганиш марказининг илмий-таҳлилий бўлими раҳбари Нигина Раҳимованинг сўзларига кўра, марказ фаолиятининг энг устувор йўналишларидан бири аёллар фикрини ўрганиш бўлиб, уларнинг ҳаёти, қадриятлари, ижтимоий-иқтисодий ва маънавий ривожланишини ўрганишга қаратилган. Ушбу халқаро конференция эса бу йилда амалга оширилаётган ишларни янада жадаллаштиради. Шу ўринда мутахассис KUN.UZ мухбирига баъзи тадқиқотлар натижалари ҳақида маълум қилди.

“Яқиндагина ижтимоий фикрларни ўрганиш марказида ўтказилган тадқиқотларга кўра, Ўзбекистон аёллари – сўровнома иштирокчиларининг 88 фоиздан ортиғи  “Республикада демократик жамият қуришда аёлларнинг тутган ўрни қандай?” деган саволга уларнинг роли ўсиб бораётганини тасдиқловчи жавоб берди. 80 фоиз аёл ўз олдига қўйган мақсадлари ва орзулари албатта амалга ошишига ишонч билдирган. “Аёл киши олий маълумотли бўлиши керакми?” деган саволга аксарият иштирокчилар “бу шахснинг шаклланишида жуда муҳим омил” эканини таъкидлашган. 76 фоиздан ортиқ аёл “Бахтлимисиз?” деган саволга “Ҳа” жавобини берган. “Бахтингиз нимада?” саволига сўровнома иштирокчилари “Оилада” жавобини беришган. Тадқиқотларимиз давомида йилма-йил аёлларнинг дунёқараши ўзгариб, ривожланиб бораётганига гувоҳ бўляпмиз. Тобора кўпроқ аёллар оила, жамият, давлат фаровонлиги йўлида хизмат қилиш истагини билдиришмоқда. Қандай авлоднинг вояга етиши айнан аёл кишига боғлиқ, зеро у фарзандни дунёга келтиради ва уни тарбиялайди”, - дейди Нигина Раҳимова.