6 йил учун режалар. Азиз Абдуҳакимов президентнинг туризм бўйича фармон ва қарорига шарҳ берди

Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев 5 январь куни Туризмни тезкор ривожлантиришга доир чора-тадбирлар режаси тўғрисидаги фармонини ҳамда тегишли қарорни имзолади. Бош вазир ўринбосари Азиз Абдуҳакимов яқин йилларда туризмни ривожлантиришга йўналтирилган икки муҳим ҳужжат бўйича Kun.uz'га изоҳ берди.

«Ушбу ҳужжатларнинг янги йил бошида қабул қилиниши ҳам ўзига хос аҳамиятга эга. Ўтган йил бошида ҳам давлат раҳбари туризмни ривожлантиришга доир жуда муҳим ҳужжатни имзолаганди. Бу йилнинг 5 январь куни президентимиз томонидан яна икки ҳужжат - туризмни тезкор ривожлантиришга йўналтирилган фармон ва қарор имзоланди. Фармонда туризмни ривожлантириш учун қулай шароитлар яратишга эътибор қаратилган.

Президентнинг «Туризмни тезкор ривожлантиришга доир қўшимча чора-тадбирлар режаси тўғрисида»ги фармони билан 2019-2025 йиллар учун Туризмни ривожлантириш концепцияси тасдиқланади, яъни Концепция яқин 6 йил ичида қилиниши керак бўлган ишларни ўз ичига олади.

2019-2020 йилларда биз қонунчиликка оид ўзгаришларни амалга оширишни режалаштирганмиз. Мазкур концепция сўнгги йилларда амалга оширилган ишлар, тажрибамиз ҳамда туркиялик тажрибали эксперт Содиқ Бадакнинг маслаҳатлари асосида ишлаб чиқилди. Таъкидлаш жоизки, Бадак бу ишга жуда чуқур ёндашиб, қилинган ишлар ҳамда мавжуд муаммолардан келиб чиқиб, самарали тавсиялар берди. Туркиянинг туризмни ривожлантиришга доир тажрибаси чуқур ўрганилди ва янги ҳужжатлар амалда ўз исботини топган қарорлар, яъни ўз вақтида Туркияда самара берган ва соҳада катта ўзгаришларга йўл очган қарорлар асосида ишлаб чиқилди», - дейди Бош вазир ўринбосари.

Азиз Абдуҳакимовнинг сўзларига кўра, ҳужжатда мақсадли параметрлар қайд этилган, 2025 йилга бориб туризмнинг Ўзбекистон ялпи ички маҳсулотидаги улушини - 2,3 фоиздан (2017 й.) 5 фоизга, хорижлик сайёҳлар сонини эса 9-10 миллион нафарга, жумладан узоқ хорижий мамлакатлардан келувчи туристлар сонини 2 миллионгача ошириш кўзда тутилган. Шунингдек, туризм экспорти ҳажмини 950 миллион доллардан 2,2 миллиард долларгача ошириш кутилмоқда. Жойлашув воситалари сонини 850тадан 3000тагача чиқариш режалаштирилган. Туроператорлар сони ҳам 860тадан деярли икки бараварга ошиши кўзда тутилган.

«Ҳужжатдан шунингдек қулай логистикани ўз ичига олган замонавий транспорт инфратузилмасини йўлга қўйишга доир ишлар ўрин олган. Бу ҳаво, темир йўл, автомобиль ва сув транспорти. Марказий Осиёда чегараларни кесиб ўтишда қулай шароитлар яратишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Бу йўналишда қўшни Қозоғистон билан виза режимларини унификация қилиш устидаги ишларни давом эттиряпмиз. Бу таклиф қилинаётган туристик маҳсулотлар кўламини кенгайтириш ва уларни диверсификациялашни назарда тутади. Биринчи навбатда бу йўналишда зиёрат туризми, экотуризм, агротуризм, этнотуризм, спорт туризми, MICE-туризмга эътибор қаратилади.

Хорижий туристларнинг Ўзбекистонда бўлиш ўртача вақтини камида 8 суткага етказишни мақсад қилганмиз, яъни ҳар бир шаҳарда - камида 3 суткадан, ҳозир улар ҳар бир шаҳарда кўпи билан 1,5-2 сутка қолишади.

Шунингдек, «Ўзбекистон бўйлаб саёҳат қил» номли ички туризмни ривожлантиришга йўналтирилган дастур доирасида маҳаллий сайёҳлар сонини ҳам деярли икки бараварга - 14 миллиондан 25 миллионгача ошириш кўзда тутилмоқда», - дейди у.

Бош вазир ўринбосарининг таъкидлашича, Ўзбекистон туристик брендини ривожлантириш ягона стратегиясини яратиш ва кенгайтириш учун етакчи компаниялар жалб қилинади, айни дамда Saatchi компанияси билан иш олиб борилмоқда. Шу билан бирга, кўргазмалар, танловлар ўтказиш ҳамда Ўзбекистонни фестиваллар мамлакатига айлантириш, шу тариқа ивент-туризмни ривожлантириш режалаштирилган.

Яна бир муҳим йўналиш - мутахассисларни тайёрлаш тизимини такомиллаштиришдир. Гидлар, меҳмонхона ходимлари, туристик хизматлар кўрсатишнинг янада мукаммал стандартларини ўрнатиш шулар жумласидандир. Шу билан бирга, Самарқандда очилган «Ипак йўли» Халқаро Туризм университети фаолияти ҳам шу мақсадлар учун хизмат қилади. Бунга қўшимча равишда хорижий олий таълим муассасалари билан ҳамкорликдаги қўшма факультетлар, хорижий ОТМлар филиаллари ҳам соҳа мутахассисларини тайёрлашда ёрдам беради. Ҳозир бу борада айниқса Россия, Корея, Туркия Туризм академияси, Европа олийгоҳлари билан фаол иш олиб боряпмиз. UNWTO'нинг TedQual (Tourism Education Quality) халқаро туристик таълим сертификация тизими татбиқ этилади.

«2019 йилда эътибор қаратишимиз керак бўлган жиҳат - хавфсиз туризм. Ўзбекистон бу борада юқори кўрсаткичларга эга, яъни сайёҳлар истаган жойида, куннинг истаган қисмида сайр қилади. Хавфсиз туризм деганда фақатгина жисмоний хавфсизлик тушунилмайди, хизматлар кўрсатиш давомидаги хавфсизлик тушунчаси ҳам бор, масалан, сайёҳлар тиббий томондан ҳам ўзларини ҳимояланган ҳис қилиши, уларга сифатли тиббий хизмат кўрсатилиши керак, бунинг учун қўшимча равишда Ўзбекистонда хавфсиз туризмни таъминлаш бўйича чора-тадбирлар режаси ишлаб чиқилади. Шу билан бирга, стат-ҳисобот бўйича UNWTO билан иш олиб борамиз. Мазкур чора-тадбирлар режаси шунингдек давлат стандартлари, хизматлар кўрсатиш қоидаларини такомиллаштирилишини кўзда тутади. Барча туристик ресурслар ва объектларнинг аҳволини аниқлаш ва ҳар бири бўйича индивидуал «йўл хариталари»ни ишлаб чиқиш мақсадида уларни инвентаризация қилиш мўлжалланган», - дейди Абдуҳакимов.

Ҳожатхоналар аввалгидек диққат марказида бўлади: «Асосийси, ниҳоят, маҳаллий ҳукумат органларининг бу муаммога эътибор қаратишининг уддасидан чиқдик. Ҳозир йўл бўйидаги ҳожатхоналарнинг аҳволи яхшиланганини кўриш мумкин, бу бўйича ишлар йўлга қўйилган. Махсус гуруҳимиз мунтазам равишда вилоятлар бўйлаб ҳаракатланиб, ҳожатхоналар, ёқилғи қуйиш шохобчалари, кафелар, турли инфратузилмаларни кўздан кечиришади. Бу йўналишда ўзига хос бизнесни кўраётган тадбиркорлар пайдо бўлди. Ўйлашимча, тез орада бошқа давлатдаги сингари барча ҳожатхоналарни бошқарув остига оладиган ва стандартларга мувофиқ хизмат кўрсатадиган тармоқ операторлари пайдо бўлади».

Инфокиосклар яратиш жараёни бошида қийин кечган бўлса-да, бугунга келиб яхши йўлга қўйилди. Сайёҳлар орасида шунингдек имконияти чекланган кишилар борлигини ҳам инобатга олиш керак, албатта.

Ўзбекистоннинг туристик магистралини яратиш бўйича жуда катта лойиҳа амалга оширилмоқда. Бунга доир маълумотлар кейинроқ батафсил тақдим этилади.

Автобус қатновларини йўлга қўйиш бўйича катта ишлар қилинмоқда. Марказий Осиё мамлакатлари ўртасида транспорт коммуникациясини ривожлантиришга оид жуда қизиқ лойиҳа ишлаб чиқилмоқда, Ўзбекистон транспорт хабига айлантирилиши кўзда тутилмоқда. Тожикистон ва Қозоғистондаги ҳамкорлар бундан жуда манфаатдор.

Спорт туризмини ривожлантириш бўйича алоҳида ҳужжат тайёрланган, бу борада катта салоҳиятга эгамиз. Спорт клублари Ўзбекистонга келиб, турли мусобақалар ўтказиши ва шу тариқа янада кўп кишиларнинг Ўзбекистонга келиши мақсад қилинган.

Экотуризм бўйича асосан Айдаркўл ва Тўдакўл ҳамда Учқизилга эътибор қаратилади, яъни уларнинг атрофида ҳам туристик кластерлар бўлиши кўзда тутилган.

Гастрономик туризм бўйича катта фестиваль ўтказиш режалаштирилмоқда. Масалан, россияликлар ўзбек миллий таомларини жуда яхши кўришади ва гастрономик туризм бўйича уларни Ўзбекистонга жалб қилиш режалаштирилган.

«Устюртда спорт автораллисини ўтказамиз. Агротуризм, этнотуризм, яъни туристик маҳаллаларни ташкил қилиш, шунингдек кичик қишлоқ хўжалик туризми кластерини яратиш кўзда тутилмоқда, бу борада хитойликларнинг Ўзбекистонга қизиқиши катта, бу эса жуда катта бозор», - дейди Абдуҳакимов.

Яна бир муҳим янгиликлардан бири, театрлар, галереялар ва бошқа ерларда буклетлар, қўлланмалар, флаерлар ишлаб чиқарилиши йўлга қўйилади. Яқин орада қаерда нима бўлаётгани, қандай тадбирлар ўтаётганига доир афишалар пайдо бўлади. Шаҳар бўйлаб ҳаракатланиш осон бўлиши учун кўрсаткичлар ўрнатилмоқда.

«Биринчи марта жиддий альманах тайёрланиши ҳақида ўйлаяпмиз, унинг ҳар бир сони маълум бир ҳудудга, у ернинг маданияти ва ўзига хослигига бағишланади», - дейди у.

Шунингдек, айни дамда Uzbekistan - my second home («Ўзбекистон - иккинчи уйим») деб номланган дастур устида иш олиб боряпмиз. Масалан, бадавлат малайзияликлар пенсияга чиқади, уларнинг ўзига яраша даромади бор, улар иқлими қулай, яхши ошхонага эга мамлакатда яшагиси келади. Шундай тоифадаги кишилар Ўзбекистонга келиб, уй харид қилиб, шу ерда яшаши ва пул сарфлаши учун имкон яратилади ва бу Ўзбекистон иқтисодиёти фойдаси учун хизмат қилади.

«2019 йилнинг 1 февралидан қўшимча 45 давлатга визасиз режим жорий қилинади. Виза режими соддалаштирилиши Ўзбекистонда туризмни ривожлантириш сари қўйилган муҳим қадамлардан биридир. 15 мартдан электрон виза тақдим этиладиган мамлакатлар сони оширилади. Умумий рўйхатдан 76та давлат ўрин олган. Президентимиз Ўзбекистонни дунё учун очмоқда», - дея таъкидлайди Бош вазир ўринбосари.

Абдуҳакимовнинг сўзларига кўра, Ўзбекистонни ўзига хос таълим хабига айлантириш режалаштирилган. Бунинг учун Studentvisa визаси жорий этилади ва хориж олий таълим муассасаларини жалб этиш ишлари аллақачон бошлаб юборилган. Давлат дастури лойиҳасига кўра, Тошкент шаҳрида Ҳиндистоннинг Амити университети ташкил қилинади. Ҳиндистоннинг йилига 25 минг нафар талаба қабул қилувчи яна бир йирик олийгоҳи Ўзбекистонга 100 миллион доллар киритиш ниятида. Корея, Россия олий таълим муассасалари билан музокаралар олиб борилмоқда, Германия билан қўшма факультет очишга ҳаракат қилинмоқда. Studentvisa визаси билан талабалар Ўзбекистонда ҳеч бир муаммосиз таълим олишлари мумкин бўлади.

Шунингдек, Ўзбекистонда меҳмонхоналар қурилиши жадаллик билан олиб борилади. Абдуҳакимовнинг таъкидлашича, 2022 йилнинг 1 январига қадар 50 мингта қўшимча меҳмонхона ўрни яратилади. Бунда 50та ўриндан кам бўлмаган уч юлдузли меҳмонхона қурган инвесторларга меҳмонхонадаги ҳар бир номерга сарфланган харажати учун 40 млн сўм ва 100 ўриндан кам бўлмаган тўрт юлдузли меҳмонхона қурган инвесторларга меҳмонхонадаги ҳар бир номерга сарфланган харажати учун 65 млн сўм субсидия берилади.

«Бундай имтиёз МДҲнинг ҳеч қайси давлатида мавжуд эмас», дейди у.

Бундан ташқари, уч юлдузли дастлабки 50 меҳмонхонага ҳар бир номер учун йилига 200 доллар ва тўрт юлдузли 30 меҳмонхонага ҳар бир номер учун йилига 400 доллар миқдорида компенсация тўланади. Масалан, 100та номерга эга меҳмонхона учун бу йилига 40 минг доллар дегани. Бундай имтиёз ҳам ҳали ҳеч қаерда таклиф қилинмаган.

Илгари меҳмонхоналарда жойлашган ҳар бир савдо нуқтаси учун алоҳида рухсатнома олиш талаби бор эди. Бу талаб ҳам бекор қилинади. Меҳмонхона очдингизми, савдо шохобчаси учун лицензия талаб қилинмайди. Ҳаттоки алкоголь маҳсулотлари сотиш учун ҳам. Меҳмонхона лицензия олмасдан транспорт хизмати кўрсатиши ҳам мумкин бўлади. Агарда шаҳарлараро йўловчи ташиш учун лицензияси бўлса, қатновни амалга ошириши мумкин. Илгари бунинг учун ҳар сафар қўшимча рухсатнома олиш керак бўларди.

Лола Рахманбаева