Вазирлар Маҳкамаси қарори билан Ўзбекистон Республикасида “Ақлли шаҳар” технологияларини жорий этиш Концепцияси ва 2019-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасида “Ақлли шаҳар” технологияларини жорий этиш Концепциясини амалга ошириш бўйича амалий чора-тадбирлар режаси тасдиқланди.
“Ақлли шаҳар” технологияларини жорий этиш лойиҳаларини амалга оширишнинг асосий йўналишлари этиб қуйидагилар белгиланди:
1. “Ақлли транспорт”
“Ақлли транспорт” йўналишида технологик ечимларни жорий қилиш орқали қуйидагилар кўзда тутилади:
йўл ҳаракатини бошқариш тизимини автоматлаштириш ва транспортлар оқими кўрсаткичларини мониторинг қилиш, шу жумладан реал вақт режимида ҳаракат шартларини мониторинг қилиш;
жамоат транспортини бошқаришни дастурий таъминлаш; йўл ҳаракати қатнашчиларига автоматлаштирилган тизим орқали йўлдаги шароитлар ва вазиятлар, жамоат транспортининг ҳаракат жадваллари тўғрисидаги маълумотларни етказиш;
жамоат транспортида хавфсизлик тизимлари;
ахборот узатиш технологияларини, яъни маълумотларни тўплаш ва сақлаш жойига узатишни таъминлайдиган 5G стандартига мос келувчи алоқа воситаларини ва бажарувчи қурилмаларни, кенг қамровли Интернет тармоғи ва бошқа элементларни жорий этиш;
“Ақлли шаҳар” учун Интернет тармоғининг шаҳар платформаларини жорий қилиш;
транспортларни жойлаштириш учун бўш жойлар ва уларнинг узоқлигини аниқловчи “Ақлли жойлаштириш” технологияси;
автомобиль ва йўллардан фойдаланиш учун электрон тўлов тизимлари;
йўловчиларни ташиш ҳолатини узлуксиз мониторинг қилиш;
геоахборот технологиялари ва навигация.
2. “Ақлли таълим”
“Ақлли таълим” технологик ечимларини жорий этиш орқали қуйидагилар назарда тутилади:
ўқувчиларни синаб кўриш имконияти билан сунъий интеллект базасида таълим бериш тизими;
шахсни интеллектуал аниқлаш тизими;
масофавий таълим ва электрон ўқитиш;
таълимнинг барча босқичларини қамраб олган электрон журналлар;
онлайн ва офлайн услубларидаги интеграция тизимлари;
қулай ва мослашувчан таълим технологияси;
адаптив ва мобил ўқитиш технологиялари.
3. “Ақлли тиббиёт”
“Ақлли тиббиёт” технологик ечимларини жорий этиш орқали қуйидагилар назарда тутилади:
мижозлар тўғрисидаги биотиббий маълумотларнинг ягона платформаси;
тиббий карталарининг тармоқли тизимини жорий қилиш;
тиббий интернет ва мобил иловалар асосида инсон саломатлигини масофадан мониторинг қилиш тизими;
виртуал тиббий кўрикдан ўтказиш;
виртуал шифохона хизмати;
электрон рецептлар;
телеметрия ва симсиз алоқадан фойдаланган ҳолда тиббий ёрдамни уйда олиш;
илмий асосланган тиббиёт (сунъий интеллект ва телекоммуникациялар соҳасидаги техник янгиликлар асосида яратилган қурилмаларни қўллаш орқали);
даволаш натижаларидан келиб чиқиб кўрсатилган хизмат учун тўловни амалга ошириш (шифокорга ташриф буюрганларнинг сонига эмас, балки даволаш натижаси бўйича тўлов амалга оширилади);
тиббий маълумотлар, касалланишлар режалари, касалланиш ва тузалиш жараёнларини таҳлил қилиш учун сунъий интеллект технологияларини жорий этиш;
реал вақт жараёнида дори-дармон захираларини кузатиш имкониятини берувчи интеграциялашган (GPS ва мобил платформалар билан жиҳозланган) тиббий пунктлар.
4. “Ақлли энергетика”
“Ақлли энергия тизими” технологик ечимларини жорий этиш орқали қуйидагилар назарда тутилади:
маълумотларни йиғиш ва оператив диспетчерлик бошқариш тизими;
авария ҳолатларида ўчиришларни бошқариш тизими;
мижоз билан ўзаро муносабатларни бошқариш тизими;
геоахборот тизими;
кучланишни мониторинг қилиш учун автоном сезгичлар;
ҳар хил турдаги қурилмаларнинг интеграциясини ҳамда маълумотларни олдиндан таҳлил қилиш ва йиғишни таъминловчи интернет қурилмаларининг рақамли платформалари;
янги авлод гибрид батареялари, юқори ўтказувчан қурилмалар, литий аккумуляторлари;
“ақлли” ўлчов тизимлари, истеъмолчилар фаоллигини таҳлил қилиш;
янги таҳлилий ҳисоб-китоб ва тўлов хизматлари (тегишли молиявий технологияларни ривожлантириш орқали);
энергия ресурслари истеъмолини ҳисоблашнинг интеллектуал тизимлари.
5. “Ақлли сув таъминоти ва оқава сув”
“Ақлли сув таъминоти ва оқава сув” технологик ечимларини жорий этиш орқали қуйидагилар назарда тутилади:
географик ахборот тизимини жорий этиш орқали ягона ахборот тизими;
сув таъминоти ва оқава сув истеъмолчилари ва кўрсатилган хизматлар ҳажмларини ҳисобга олиш тизими;
сув ўтказгичлар ва оқава сув тармоқлари йўналиш хариталарининг электрон шакллар тизими;
босим регуляторлари ва электрон узаткичлар ўрнатилган тармоқларда сув таъминоти ва оқава сув тизими;
марказий диспетчерлик хизмати - ишларини автоматлаштириш тизими ва онлайн тизимда мониторинг олиб бориш;
сув оқиб кетиши ҳолатлари аниқланганда сув таъминотини тўхтатиш тизими;
фавқулодда вазиятларда бутун уйни иситиш кранларини ёпиш тизими;
авария ҳолатлари содир бўлганда сув билан таъминловчи насосларни ўчириш тизими;
насос ва жўмраклар ишлашини бошқариш орқали сақлаш тизимидаги сув сатҳини бошқариш тизими;
сенсорли сместителлар ва кранларга насадкалар ўрнатган ҳолда амалга ошириладиган сув таъминоти технологияларини жорий қилиш.
6. “Ақлли уй-жой коммунал хўжалиги”
“Ақлли уй-жой-коммунал хўжалиги” технологик ечимларини жорий этиш орқали қуйидагилар назарда тутилади:
кейинчалик тегишли инстанцияларга етказилиши ҳисобга олинган ҳолда ҳисоблагичларнинг кўрсатишини аниқлаш жараёнини автоматлаштириш;
уйни энергия билан таъминлаш ҳолати тўғрисидаги маълумотни истеъмолчининг қурилмасига етказиш тизимлари;
коммунал хизмат кўрсатиш сифатини назорат қилиш бўйича махсус хизмат кўрсатиш ва шахсий офислар тизими;
коммунал ресурслар истеъмолчилари ва таъминотчилари ўртасида маълумотлар алмашинувини таъминлаш бўйича smart-ҳисоблагичларни (“ақлли ҳисоблаш асбоблари”) жорий қилиш, маълумотлар тизими;
тўловларни мониторинг қилиш тизимлари;
инфратузилмани бошқариш тизимлари;
энергия ресурсларини ўзлаштириш ҳолатларини аниқлаш ва унинг олдини олиш тизимлари;
энергия самарадорлигини ошириш усуллари ва тизимлари;
сувни тежовчи технологияларни қўллаш орқали сув сарфини ва сув таъминоти нархини камайтириш тизимлари;
истеъмолчиларга хизмат кўрсатишнинг очиқ платформалари.
7. “Ақлли қурилиш”
“Ақлли қурилиш” технологик ечимларини жорий этиш орқали қуйидагилар назарда тутилади:
қурилишда мониторинг ва оператив бошқарув тизими;
объектларни қуриш жараёнини соддалаштириш ва қуриш муддатларини қисқартириш тизими;
замонавий ва самарали уй-жойлар қуриш стандартлари;
янги қурилиш материаллари;
қурилиш учун лойиҳа ҳужжатлари тизими;
меҳнатга ҳақ тўлашнинг ишбай ва ишбай-мукофотлаш тизимини қўллаш;
қурилиш жараёнларини визуал моделлаштириш;
омборларни бошқарув тизимлари.
8. “Ақлли уй”
“Ақлли уй” технологик ечимларини жорий этиш орқали қуйидагилар назарда тутилади:
ёнғинга қарши ва қўриқлаш сигнализацияси;
эркин фойдаланишнинг назорат тизими;
авария ҳолатларни назорат қилиш (сув оқиб кетиши, газ чиқиши, электр тизимидаги авариялар);
ички ва кўча ёритгичларини бошқариш;
энергия истеъмолини назорат қилиш, катта кучланишпарни чеклаш ва истеъмол тармоғи фазаларига кучланишни тақсимлаш;
энергияни тежайдиган асбобларни қўллаган ҳолда электр таъминотининг захира манбаларини бошқариш;
интернет орқали уйнинг барча тизимларини бошқариш ва узоқдан мониторинг қилиш;
исгеъмолчининг smart-қурилмасига GSM-модуль орқали уйдаги сув таъминоти тизимининг ишлаши ҳақидаги маълумотларни етказиш;
иссиқлик сарфини, кондиционерни бошқаришни ва иссиқликнинг оптимал тарқалишини мониторинг қилишнинг интеллектуал сенсорли тизими;
реал вақт режимида объектлар қурилишини лойиҳалаштириш жараёнини масофадан бошқариш.
9. “Ақлли ҳокимият”
"Ақлли ҳокимият” технологик ечимларини жорий этиш орқали қуйидагилар назарда тутилади:
Ижро этувчи ҳокимият вакиллари ва шаҳар аҳолиси ўртасидаги ўзаро муносабатлар тизимининг яхши ишлаши, шаҳар маъмурияти ахборотларнинг очиқлиги;
фуқароларнинг шаҳар бошқарувидаги фаоллиги;
шаҳарларни стратегик режалаштириш ҳужжатларининг долзарблиги;
шаҳар маъмуриятининг расмий сайтларидан кенг фойдаланиш;
тўлов воситаси билан шахснинг электрон гувоҳномаси;
юқори технологияларни, юқори тезликдаги Интернет тармоғини кенг спектрда қўллаш ва ундан фойдаланиш;
wi-fi гауланиш, шаҳар мобил иловаларининг мавжудлиги ва сифати;
маҳаллий солиқлар ва йиғимлар учун тўлов тизимлари;
ариза ва шикоятлар бериш учун узатувчи қурилмалардан ва фуқароларни огоҳлантиришнинг замонавий усулларидан фойдаланиш.
10. “Ақлли маҳалла”
“Ақлли маҳалла” технологик ечимларини жорий этиш орқали қуйидагилар назарда тутилади:
такси чақириш ва унинг тўлови учун интернет-хизмат ишларини йўлга қўйиш;
йўл ҳаракати ҳолатини онлайн режимда мониторинг қилиш имкониятлари;
электромобиллар учун ёнилғи қуйиш шохобчалари тармоғининг мавжудлиги;
каршеринг (автомобилларни қисқа муддатга ижарага бериш) хизматини кўрсатиш;
интернет тармоғидан фойдаланувчиларнинг сони ва фаоллиги;
талабаларнинг электрон карталарини қўллаш;
меҳнат бозори ҳақида маълумотларнинг мавжудлиги;
чиқиндиларни рухсатсиз ташлашнинг оқибатларини бартараф этишда жамоатчиликнинг иштироки.
Ушбу Концепцияни амалга ошириш оркали қуйидаги натижаларга эришиш кўзда тутилади:
мавжуд барча шакллардаги таълим ва малака оширишни кенгайтириш орқали, шу жумладан интернет тармоғи ёрдамида шаҳар аҳолисининг билим даражасини ошириш;
шаҳар хизматлари ва давлат органлари билан ҳамкорликда замонавий ахборот-коммуникация технологияларини қўллаш орқали аҳолининг фаоллигини ошириш;
энергетиканинг барқарорлигини ошириш, сарф ва харажатларни камайтириш;
энергия ресурслари тақсимоти ва истеъмоли самарадорлигини ошириш;
истеъмолчилар учун хизматларнинг сифати, самарадорлиги ва интерактивлигини ошириш, шунингдек, алоҳида тарифларни қўллаш имкониятини яхшилаш;
келажакда инновацион технологияларни қўллаш муҳитини яратиш;
сув сарфи ва сув таъминотидаги узилишларни камайтириш, оқава сувларни тозалаш сифатини ошириш ва қаттиқ чиқиндиларнинг утилизация қилинишини яхшилаш;
аҳолига шаҳар хизматлари кўрсатиш харажатларини камайтириш ва аҳолининг кўрсатилган хизматлар учун қарздорлигини қисқартириш;
фавқулодда вазиятлар ва жиноий ҳолатларга жавоб қайтариш вақтини қисқартириш, жиноятчиликни ва жабрланганлар сонини камайтириш;
транспорт инфратузилмасининг тирбандлигини камайтириш;
йўллар ва тўхташ жойларига хизмат кўрсатишда иқтисод қилишни таъминлаш;
пиёдалар ва жамоат транспорти фойдаланувчилари учун мобил қулайликни яхшилаш.
