ДХХ Чегара қўшинлари чегараолди ҳудудда коврак ўсимлигини йиғиш билан боғлиқ масалага ойдинлик киритди

Мурожаат муаллифларига тегишлилиги юзасидан ўрганиб чиқилиб, жавоб хатлари тақдим қилинишига қарамасдан, улар томонидан мавжуд қонун ҳужжатлари талабларини тўлиқ билмаганликлари учун, жойларда маҳаллий аҳоли орасида мазкур ҳолат юзасидан тушунмовчиликлар келиб чиқишига сабаб бўлмоқда. 

ДХХ Чегара қўшинлари матбуот марказининг маълум қилишича, Вазирлар Маҳкамасининг 2014 йил 20 октябрдаги 290-сонли қарори билан тасдиқланган “Ўсимлик дунёси объектларидан фойдаланиш ва ўсимлик дунёси объектларидан фойдаланиш соҳасида рухсат бериш тартиб-таомилларидан ўтиш тартиби тўғрисида”ги Низомнинг 11-бандида, ўсимлик дунёси объектларидан махсус фойдаланиш тасдиқланган квоталар доирасида амалга оширилиши, яъни доривор ва озиқ-овқатбоп ўсимликларнинг ёввойи турларини ва ёввойи ўсимликлар техник хом-ашёсини ғамлашга квоталар ҳар йили Фанлар академияси билан келишилган ҳолда Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси томонидан тасдиқланиши белгиланган. 

Шунингдек, мазкур бандда, келгуси йил учун доривор ва озиқ-овқатбоп ўсимликларнинг ёввойи турларини ва ёввойи ўсимликлар техник хом-ашёсини ғамлашга квоталар табиатдан фойдаланувчилар томонидан жорий йилнинг 
1 декабридан 30 декабрига қадар бўлган даврда берган буюртманомалари асосида шакллантирилиб, Фанлар академиясига келишиш учун юборилади. Табиатдан фойдаланувчиларнинг буюртманомаларига асосан 1 апрелдан 30 майга қадар ушбу ўсимлик турлари захираларининг мавжудлиги тўғрисидаги Фанлар академиясининг ижобий хулосасига асосан, уларни ғамлаш (тўплаш) учун қўшимча квоталар ажратилиши мумкин. 

Президентнинг 2020 йил 10 апрелдаги ПҚ-4670-сон “Ёввойи ҳолда ўсувчи доривор ўсимликларни муҳофаза қилиш, маданий ҳолда етиштириш, қайта ишлаш ва мавжуд ресурслардан оқилона фойдаланиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорининг 14-бандига мувофиқ, Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси Фанлар академияси билан биргаликда йўқолиб кетиш хавфи остида бўлган ёввойи ҳолда ўсувчи доривор ўсимликлар муҳофазасини кучайтириш, уларни табиий плантацияларини барпо этиш йўли билан тиклаш чораларини кўриш бўйича тегишли таклифни Вазирлар Маҳкамасига киритилиши белгиланган.

Фанлар академияси томонидан Қашқадарё ва Сурхондарё вилоятлари ҳудудларида ўсувчи, маҳаллий тилда сассиқ коврак деб юритиладиган ўсимлик – “Ferula tadshikorum” (тожик ковраги) сўнгги йилларда йўқолиб кетиш хавфи вужудга келганлиги сабабли, 2019 йилда “Қизил китоб”га киритилган.

“Ўзбекистон Республикасининг Давлат чегараси тўғрисида”ги қонуннинг 19-моддасига кўра, чегара олди зонаси - Давлат чегарасига туташ ҳудуднинг бир қисми бўлиб, унинг доирасида чегара олди режими жорий этилади.

Чегара олди минтақаси - чегара олди зонасининг Давлат чегараси чизиғига бевосита туташ қисмидир.

Шунингдек, қонуннинг 20-моддасига кўра, шахсларнинг чегараолди зонасига кириши, ундан чиқиши (ўтиши), у ерда бўлиши (яшаши), агар қонун ҳужжатларида бошқача тартиб белгиланган бўлмаса, ички ишлар органларининг рухсатномаси асосида, чегараолди минтақасига кириш ва ундан чиқиш (ўтиш), у ерда вақтинча бўлиш (яшаш), ҳаракатланиш ва ишлар бажариш чегара қўшинларининг рухсатномаси асосида амалга оширилади.

Вазирлар Маҳкамасининг 2018 йил 5 июлдаги 504-сонли қарори билан тасдиқланган “Ўзбекистон Республикаси ҳудудида чегара режими тўғрисида”ги Низомнинг 4-бобига кўра, чегара зонасига кириш (ўтиш), бу ерда бўлиш (яшаш), ҳаракатланиш ва ишларни амалга ошириш бўйича ички ишлар идоралари томонидан махсус карточка расмийлаштирилиб берилади.

Шунингдек, Низомнинг 44-бандига мувофиқ, юридик ва жисмоний шахслар чегараолди минтақасига киришга (бўлиш, ишларни амалга ошириш) рухсатнома олиш учун ушбу шахслар тўғрисидаги маълумотлар (фамилияси, исми, отасининг исми, туғилган санаси ва жойи, иш жойи, мутахассислиги, эгаллаб турган лавозими, яшаш жойи, шахсини тасдиқловчи ҳужжатининг серияси ва рақами, ишлар амалга ошириладиган жой, уларнинг вақти ва хусусияти) акс эттирилган ҳамда паспортларининг нусхалари илова қилинган рўйхатлар уч нусхада ариза-хатига илова қилиниб, ишлар (фаолият) бошланишидан 30 сутка аввал кечиктирмасдан Давлат хавфсизлик хизмати Чегара қўшинларининг бўлинмаларига тақдим этилади. 

Мазкур Низомнинг 45-бандига кўра, ариза-хатини йўллаган юридик ва жисмоний шахсларга чегараолди минтақасида бўлиш учун рухсатномаларни бериш қуйидаги асослар бўйича рад этилиши мумкин:

ариза-хатида ахборот тўлиқ кўрсатилмагани ёки атайлаб ёлғон маълумотлар маълум қилингани;

қайд этилган бўлиш ҳудудида (жойида) ҳарбий ва бошқа ҳаракатлар Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати Чегара қўшинлари томонидан амалга оширилиши;

қайд этилган бўлиш ҳудудида (жойида) техноген ва табиий тусдаги фавқулодда вазият эълон қилиниши;

Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати тегишли ҳудудий органларининг рад этиши. 

46-бандга мувофиқ, чегараолди минтақасига кириш (бўлиш, ишларни амалга ошириш) рад этилган сабаблар хат йўллаган юридик ва жисмоний шахсларга маълум қилинмайди. 

Юқоридаги ҳуқуқий-меъёрий ҳужжатларга таянган ҳолда ҳамда чегара олди ерларда ишларни амалга ошириш тартиби ўрнатилганлигини инобатга олиб, юридик ва жисмоний шахслар чегараолди ҳудудида коврак ўсимлигини йиғиш билан боғлиқ масалада, Фанлар академиясининг хулосаси, Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси томонидан тасдиқланган квоталарни ариза-хатига тақдим этган ҳолда ДХХ Чегара қўшинлари бўлинмаларига Давлат чегараси чизиғи яқинида ишларни амалга ошириш мақсадида тегишли рухсатнома олиш учун мурожаат қилишлари муҳимлиги маълум қилинди.