Украинанинг Харкив яқинидаги муваффақиятлари: уруш 202-кунидаги асосий воқеалар

Россиянинг Украинага кенг кўламли ҳарбий босқини 202-кунида, 13 сентябр, сешанба куни рус қўшинлари қўшни давлатнинг босиб олинган аҳоли пунктларини назорат остида сақлашга уринишларини давом эттирди. Украина Қуролли кучлари (УҚК) ва унинг ҳудудий мудофаа бўлинмалари агрессияга қаршилик кўрсатмоқда. Мамлакат шарқи ва жанубида Украина бўлинмаларининг қарши ҳужуми давом этмоқда. Уришаётган томонлар вакилларининг баёнотларини мустақил манбалардан текширишнинг иложи йўқ. 

Украина Қуролли кучлари Бош штаби маълумотларига кўра, Россия кучлари ҳали ҳам Донецк областини тўлиқ қўлга киритишга уринмоқда ва украиналикларнинг маълум ҳудудлардаги фаол ҳаракатларини тўхтатиб, қарама-қаршилик чизиғи бўйлаб ўқ узишни давом эттирмоқда. «Душман халқаро гуманитар ҳуқуқ нормаларини, уруш қонунлари ва урф-одатларини бузган ҳолда тинч аҳоли ва фуқаролик инфратузилмасига зарба беришда давом этмоқда. Россиянинг ҳаво ва ракета зарбалари, душман ЯЎРТ томонидан отилган ўқлар Билогоривка, Миколаивка, Верхнокамянске, Весела Долина, Зайцеве, Юривка, Нью-Йорк, Первомайское, Каменка, Времивка, Степове, Мали Шчербаки, Сухий Ставок, Костромка, Била Криниця ва Мирне аҳоли пунктлари ҳудудларидаги инфратузилмага зарар етказди», — дейилади Украина Бош штабининг кечки ҳисоботида. 

Унинг маълум қилишича, руслар Украина объектларига 2 та ракета, 8 та авиация зарбаси ва 13 та ракета артиллерия тизимларидан ҳужум уюштирган. «Мудофаа кучлари Зайцеве, Одрадивка, Бахмут, Бахмутске, Весела Долина, Авдиивка, Безименноэ ва Новогригоровка аҳоли пунктлари ҳудудларида душман ҳужумларини муваффақиятли қайтарди», — дейилади хабарда.

Бундан ташқари, Киев Россия ҳарбийлари томонидан талон-торож қилишнинг янги ҳолатлари ҳақида хабар берди. «Старобилск -Луганск магистралининг Луганск йўналишидаги қисмида уч юзга яқин фуқаролик автомобиллари қайд этилди, улар асосан Харкив областининг давлат рақамларига эга. Талон-торож қилинган мол-мулк ортилган тиркамали транспорт воситаларининг аксарияти рус ҳарбийлари томонидан бошқарилган», - дейилади хабарда. Бош штаб, шунингдек, Россия Украинага қарши урушда 53 мингдан ортиқ одамини йўқотганини маълум қилди. 

Ўз навбатида, Украина мудофаа вазири ўринбосари Анна Малярнинг айтишича, қарши ҳужум давомида Украина ҳарбийлари Харкив областидаги расман эълон қилинганидан икки баробар кўп ҳудудларни озод қилган. У ўзининг Telegram-каналида 14 сентябр куни янгиланган маълумотларни тақдим этишга ваъда берди. 

Айни пайтда, Украина Қуролли кучларининг Херсон областидаги қарши ҳужуми Харкивга қараганда секинроқ давом этмоқда, деди Украина мудофаа вазири Олексий Резников Британиянинг Financial Times газетасига. Унинг тушунтиришича, бу - руслар мудофаа хандақлари сифатида фойдаланаётган кўплаб суғориш каналларига эга қишлоқ хўжалиги ҳудуди. Резниковнинг сўзларига кўра, Харкив областидаги қарши ҳужум «қор уюми»га ўхшарди ва «кутилганидан ҳам яхши» ўтди. 

Луганск областида Россия қўшинлари 18 апрел куни босиб олган Креминна шаҳрини тўлиқ тарк этди, бироқ у ерга Украина Қуролли кучларининг бўлинмалари ҳали киргани йўқ, деди Луганск ҳарбий округи раҳбари Сергей Гайдай. Унинг сўзларига кўра, Креминнада партизанлар аллақачон Украина байроғини кўтаришган, Старобилскда «бироз ўхшаш вазият». Шу билан бирга, Гайдайнинг сўзларига кўра, Луганск областини кенг кўламли озод қилиш Креминна ва Сватоведан бошланади. «Руслар аллақачон бу шаҳарларга техникани яқинлаштиришга киришган. Асосий зарба ўша ерда бўлади», - дея қўшимча қилди у.

Украина Telegram-каналларининг хабар беришича, Украина Қуролли кучлари Купянск ҳудудида биринчи марта Эрон томонидан Россияга берилган зарба берувчи учувчисиз учиш аппаратларидан бирини уриб туширган. Хабарлар уриб туширилган УУА фотосуратлари билан эълон қилинди. Гап узоқ масофага учувчи Shahed-136 дрон-камикадзе ҳақида кетмоқда. Бу суратларни жойлаштирган украиналик ҳарбий журналист Андрей Цаплиенконинг ёзишича, руслар дрон-камикадзега рус тилида «М214 «Геран-2» деб ёзиб, уни яширишга уринган, бироқ вайроналарнинг шакли ва деталлари унинг Эроннинг Shahed-136 дрони эканлигини кўрсатади. 

Шу билан бирга, Киевда Украина президенти девони раҳбари Андрей Ермак ва НАТОнинг собиқ бош котиби Андерс Фог Расмуссен ушбу мамлакат президенти Володимир Зеленский номидан ишлаб чиқилган Украина учун хавфсизлик кафолатлари бўйича тавсияларни тақдим этди. Тавсияларда Украина ва кафил давлатларни бирлаштирадиган қўшма стратегик ҳамкорлик ҳужжати бўлган Киев Хавфсизлик шартномасини ишлаб чиқиш кўзда тутилган. Тавсиялар кўп жиҳатли ёндашувни назарда тутади. Иттифоқчиларнинг асосий гуруҳи Украина қуролли кучларини қўллаб-қувватлаш бўйича аниқ мажбуриятларни олиши кутилмоқда, бошқа каттароқ гуруҳ эса ноҳарбий кафолатлар тақдим этади, у санкция механизмларига бевосита боғлиқ бўлади.

АҚШ, Буюк Британия, Канада, Полша, Италия, Германия, Франция, Австралия, Туркия, Болтиқбўйи, Шимолий, Марказий ва Шарқий Европа давлатлари шартномада кафил сифатида иштирок этиши мумкин. «Биз «Буни яна қила оламиз» шиори русларда ваҳима қўзғашига ва ёмон хотираларга сабаб бўлишига ишонч ҳосил қилишимиз керак. Токи улар бунга фақат «Энди ҳеч қачон» деб жавоб беришлари керак. Бунинг учун бизга кучли ҳарбий куч керак» - деди Ермак. «Бу истак енгиб бўлмайдиган бўлиб чиқса, тажовузкорга тузатиб бўлмайдиган зарар етказишга қодир. Хавфсиз кафолатлар бизга шундай ёрдам беришга қаратилган», - дея қўшимча қилди у.

Европарламентнинг Страсбургдаги ялпи мажлисида Украинадаги уруш мавзуси муҳокама қилинди. Европа иттифоқининг ташқи ишлар ва хавфсизлик сиёсати бўйича олий вакили Жозеп Боррел Брюссел Украинага ҳарбий харажатлар учун кўпроқ маблағ ажратишини айтди, бироқ аниқ рақамларни келтирмади. Европа иттифоқи аллақачон Украинага жами 2,5 миллиард евро юборган. Борреллнинг идораси аниқлик киритишича, бу миқдор аввалги беш траншнинг ҳар бири билан бир хил бўлади - 500 миллион евродан. «Биз Европа тинчлик жамғармаси орқали бериладиган ҳарбий ёрдамнинг олтинчи траншига ўтмоқчимиз», — деди Боррел Европа парламентида.  

Бундан ташқари, Финландия бош вазири Санна Марин Европарламентга мурожаат қилди. У Европа даражасида Россияга нисбатан янада қаттиқроқ виза чекловларини жорий этишга чақирди. Россия фуқаролари Украинага бостириб киргани учун Брюссел ўз мамлакатларига нисбатан қўллаган жазоларни ҳис қилишлари керак, санкциялар россияликларнинг кундалик ҳаётига етиб бориши керак, дея таъкидлади у ва фуқаролар учун соддалаштирилган виза тартибини бекор қилишни етарли деб ҳисобламаслигини билдирди. «Биз Украинани ҳар томонлама қўллаб-қувватлашга мажбурмиз ва бундан ҳам қаттиқроқ санкцияларга тайёр бўлишимиз керак», деди у Европарламент депутатларининг олқишлари остида. 

Германия канцлери Олаф Шолц Россия президенти Владимир Путин билан телефон орқали мулоқот қилди. Бир ярим соатлик суҳбат давомида у Кремлни Украинада ўт очишни тўхтатишга, Россия қўшинларини олиб чиқиб кетишга, мамлакат суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини ҳурмат қилишга чақирди, деди Германия ҳукумати вакили. Шолц сўзларига кўра, Россиянинг хорижий ҳудудларни аннексия қилиш бўйича кейинги ҳар қандай қадамлари «жавобсиз қолмайди ва ҳеч қандай шароитда тан олинмайди». Бундан ташқари, канцлер Путинни асирлар билан муносабатда халқаро қонунларга риоя қилишга, АЭХАнинг Запорижжя атом электр станцияси хавфсизлиги бўйича талабларига риоя қилишга ва Украинадан ғалла етказиб бериш бўйича келишувларга амал қилишга чақирди.

Айни пайтда, Украина ташқи ишлар вазири Дмитрий Кулеба Берлиннинг Киевга жанговар танклар ва пиёда жанговар машиналарни етказиб беришдан ўжарлик билан бош тортганидан ҳафсаласи пир бўлганини айтди. Бундай позиция учун «ҳеч қандай мантиқий далиллар йўқ», фақат «мавҳум қўрқув ва баҳоналар» бор, деб ёзди у Twitter’да. «Германиядан келаётган сигналлар умидсизликка сабаб бўлмоқда, Украина эса одамларни озод қилиш ва уларни геноциддан қутқариш учун энди «Леопард»лар ва «Мардер»ларга муҳтож», — қўшимча қилди у. 

Россия Украинада россиялик ўқитувчиларнинг қўлга олинганини рад этди. Илгари босиб олинган ҳудудларга дарс бериш учун борган барча рус ўқитувчилари «ҳозирда вазият Россия ҳарбийлари томонидан назорат қилинаётган», шунингдек, ўзини «ДХР» ва «ЛХР» деб эълон қилган ҳудудларда, деди Россия таълим вазири Сергей Кравцов. Аввалроқ Украина бош вазири ўринбосари Ирина Верешчук Украина Қуролли кучларининг қарши ҳужуми давомида озод қилинган Украина ҳудудларида Украина мактабларига дарс бериш учун келган россиялик ўқитувчилар қўлга олингани, эндиликда улар уруш қонунлари ва урф-одатларини бузиш жиноий моддаси бўйича суд қилинишини билдирганди.

Мариупол мэрининг маслаҳатчиси Петр Андрюшченконинг сўзларига кўра, Россия томонидан босиб олинган шаҳар мактабларида ўқитувчилар биринчи синф ўқувчиларига улар «Россиянинг бир қисми», украинлар эса «нацистлар ўйлаб топган халқ» эканини айтган. «Мариупол. Болаларнинг миясини ювиш бошланди. Биринчи синф ўқувчиларига ўқитувчилар улар Россиянинг бир қисми эканликларини айтишди. Уйга вазифа - Россия мадҳиясини ўрганиш», - деб ёзди Андрюшченко Telegram’да.