«Тойлоқтумангаз»газ таъминоти идорасида сизиб тўпланган табиий газ шу йилнинг 18 мартида портлаб, уч кишини ногирон қилиб қўйди. Улардан бири газ идораси ходими бўлса, қаттиқ куйганлардан икки нафари газ идорасига иши тушиб келган фуқаролар.
Таҳририятимизга нажот излаб келган фуқаролар кутилмаган бахтсиз ҳодиса туфайли ногиронга айлангани, уларнинг соғлиғига етказилган умрбод зарар қоплаб берилмаётганини айтишди.
32 ёшли Шаҳбоз Саидов жияни 24 ёшли Азизбек Аҳмадов билан 2022 йилнинг 18 мартида «Ҳудудгазтаъминот» Самарқанд филиалининг «Тойлоқтумангаз» бўлимига боришади.
Бунга сабаб, Тойлоқ тумани Чароғбон маҳалласида ота-онаси ва оиласи истиқомат қилувчи Шаҳбоз Саидовнинг хонадонида 17 март куни табиий газ узилади. Гарчи пулини тўласа ҳам, АСКУГ ақлли газ ҳисоблагичи газни очмайди.
У вазиятга аниқлик киритиш учун туман газ идорасига боради. Компьютерда ҳолатни текшириб кўриш учун ходим Бекзод Баракаев ишга киришганида хонада портлаш рўй беради. Уч киши қаттиқ куйиш жароҳатини олишади. Улар зудлик билан туман тиббиёт бирлашмасининг жонлантириш бўлимига олиб борилади ва жонлари қутқариб қолинади.
Қизиғи шундаки, бу фожиа имкон қадар туман мутасадди раҳбарлари томонидан бости-бости қилинган. Фожиа кўлами катта бўлса ҳам, кўп ҳам шов-шув кўтарилмади. Ҳаттоки ўт ўчирувчилар томонидан иш ҳам очилмаган. Биз вилоят ФВБга портлаш сабаби нимада эканлигини аниқлаш мақсадида қўнғироқ қилганимизда, ушбу вазият рўйхатга олинмаганини маълум қилишди.
Вазиятнинг ҳайратланарли жиҳати шундаки, туман газ идорасидан бор-йўғи 100 метр нарида ўт ўчириш бўлинмаси жойлашган. Улар воқеа жойига етиб келмаган бўлиши мумкин эмас.
Қолаверса, Шаҳбоз Саидовнинг отаси Зариф Жўраевга ўт ўчирувчилар босим қилиб ҳеч қандай даъвоси йўқлиги ҳақида ариза ёздириб олишади.
«Ўша пайтда ҳаяжон ва қўрқувдан қалтираб турувдим. Жонлаштириш бўлимига кириб, ўғлимнинг аҳволини кўриб даҳшатга тушиб қолган эдим. Титрардим. Шу ҳолатимда менга ўт ўчирувчилар ҳеч қандай даъвом йўқлиги ҳақида аризага қўл қўйишни талаб қилишди. Туман газ идораси даволаниш учун барча ёрдамни кўрсатишларини, акс ҳолда ҳеч қандай ёрдам кўрсатилмаслигини айтишди. Боламнинг жони омон қолиши учун мен имзо қўйиб беришга мажбур бўлдим», — дейди Зариф Жўраев.
Қизиқ, 32 ёшли Шаҳбоз Саидов вояга етмаган инсон эмас-ку, унинг отасидан розилик хати олинса? Қолаверса, бу хат ҳеч қандай аҳамиятга эга эмас. Чунки ўзига келган Шаҳбоз туман газ идорасидан товон пули даъво қилмоқда.
Шу ўтган 8 ой ичида Шаҳбоз Саидов уч кишига жами 20 млн сўмча бўлиб-бўлиб ёрдам кўрсатилганини айтиб берди. Бироқ унинг ўзини тиклаш, даволаниш ва оғриқлардан халос бўлиш учун дори-дармонларга сарфлаган харажатлари 84 миллион сўмдан ошган. Шунда ҳам у оғир жароҳатлардан тўлиқ халос бўлолганича йўқ.
Бу суммани бугунги кунда ҳеч ким тўлаб бермоқчи эмас. Қолаверса Шаҳбоз (жияни Азизбек ҳам) тўлиқ меҳнат қобилиятини йўқотиб, биринчи гуруҳ ногиронига айланган. Икки нафар норасида фарзанднинг отаси фақат ногиронлик нафақаси билан кун кўришга «маҳкум».
Тўрт мучаси соппа-соғ, Москва шаҳрида ошпазлик билан шуғулланиб юрган Шаҳбоз коксартроз касаллигидан азият чекаётгани онасини 13 минг доллар эвазига Москвада операция қилишга олиб кетиш учун Ўзбекистонга келган эди. Қолаверса, улар иккинчи фарзандини ҳам кутишаётган эди. Фарзанди баҳорда туғилса, Россияга қайтмоқчи эди.
«Онамни операция қилишни гаплашиб қўйган эдим. Москвадаги иш берувчим катта маблағни олдиндан тўлаб беришга рози бўлди. Маблағни ишлаб қайтаришга келишиб қўйган эдик.
Мен 18 мартда бу балога гирифтор бўлган бўлсам, менинг аҳволимни телевизорда кўриб қолган ҳомиладор аёлимнинг қон босими ошиб, ўзидан кетиб қолди. Кесарча кесиш йўли билан 30 март куни фарзандимизни дунёга келтирди. 1 кг 400 грамм вазн билан туғилган ўғилчамиз Суннатилла 2 ой «шиша»нинг ичида ётди. Хотинимнинг, ўғлимнинг тикланиши учун ҳам маблағ сарфлашга мажбур бўлдик. Мен буларни умумий харажатларимга қўшганим йўқ», — дейди Шаҳбоз.
Жияни Азизбек Аҳмадовнинг касалманд 47 ёшли онаси ўғлининг бу аҳволга тушганидан куя-куя оламдан ўтди.
«Жиянимни отаси ёшликда ташлаб кетган. Онасининг ўзи катта қилиб оёққа қуйган эди. Бу бола ҳам ногирон, ҳам ғирт етим бўлиб қолди. Мен-ку, ишим тушгани учун газ идорасига борган эдим, бунинг нима айби бор эди?» — деб куйинади Ш.Саидов.
Аслида газ идорасида газ портлаши жуда ноодатий ва уятли ҳол. Буни ўша идорада ишловчилар ҳам яхши билашади. Чунки улар нафақат газ таъминоти, узатишдаги хавфсизлик учун ҳам масъул идора ҳисобланади. Айнан шунинг учун содир бўлган воқеани хаспўшлаш мақсадида, у жамоатчиликдан яширилади. Воқеа нотўғри талқинда узатилади. Қолаверса, портлаш рўй берган хоналар зудлик билан таъмирланади.
«Севимли» телеканалининг «Замон» дастурига интервью берар экан, «Тойлоқтумангаз» бўлими раҳбари Бекзод Шаропов хонадаги кондиционернинг фреон суюқлиги сизиб чиқиб, портлаганини баён этган.
Бироқ ҳаммага маълумки, фреон портлаш ва ёниш хусусиятига эга эмас. Ундан ёнғин келиб чиқмайди, қайтага ундан ёнғинни ўчирувчи восита сифатида фойдаланилади.
Биз туман газ идорасига кириб, воқеа содир бўлган жойни ўз кўзимиз билан кўриш, Бекзод Шароповдан воқеаларни сўзлаб беришни сўраганимизда у таклифимизни қатъий рад этди.
Б.Шаропов идора ҳудудига вилоят «Ҳудудгаз Самарқанд» газ таъминоти филиали раҳбарларининг рухсати билангина киришимиз мумкинлигини айтди. Биз у айтаётган инсон — вилоят газ таъминоти филиали директори ёрдамчиси Элёр исмли шахсга қўнғироқ қилганимизда у кимлигимизни эшитган заҳоти алоқани узди ва гўшакни ортиқ кўтармади.
Шаҳбознинг отаси Зариф аканинг айтишича, фреон портлаган деган версия ўртага ташлангач кондиционерни ишлаб чиқарган «Artel» компаниясидан ҳам вакиллар келиб вазиятни ўрганиб ойдинлик киритишган. Компания вакиллари портлашга кондиционерликдаги носозлик сабаб бўлмагани, қайтага кондиционер ҳам газ портлаши натижасида зарарланганини аниқлаштиришган.
Айни пайтда ушбу масала юзасидан тергов олиб борилган. Тергов давомида портлаш газ сизиб кириб тўпланиши ва чақнаш натижасида содир бўлганига ойдинлик киритилган. Иш судга оширилган.
Маълум бўлишича, Самарқанд – Панжакент магистрал трассаси ёқасида жойлашган туман газ таъминоти идорасига магистрал газ ўтказиш қувурига уланган жой резина тиқин билан беркитилган. Вақт ўтиши билан тиқиндан газ сизиб чиқиб, идора ичида тўплана борган. Газ лой ва тупроқ орқали филтрланиб сизиб ўтгани учун унинг ҳиди ҳам бўлмаган.
Жиноят ишлари бўйича Тойлоқ тумани судининг 2022 йил 20 сентябрдаги ҳукмига кўра, «Тойлоқтумангаз» газ таъминоти бўлими газ тармоқлари ва газ тақсимлаш пунктларининг ҳолати ва ишлатилишини назорат қилиш хизмати устаси Зайниддин Ачилов 2 йил муддатга «Ҳудудгазтаъминот» АЖ тизимидан ишлаш ҳуқуқидан маҳрум қилиниб, ойлик маошининг 20 фоизи давлат даромади ҳисобига ўтказилган ҳолда 3 йилга ахлоқ тузатиш ишлари жазоси тайинланган. З.Ачиловдан фақат Ш.Саидов фойдасига 19,133 млн моддий зарар ундириш ҳам белгиланган
Бироқ Шаҳбоз Саидов ўзи ва жияни тикланиш учун сарфлаган маблағлари қоплаб берилишини, уларга умрбод компенсация берилишини айтмоқда. Хусусан, Шаҳбоз ўзи 1-гуруҳ ногиронига айланган. Энди унинг қўллари акашак бўлиб қолиб, бирорта ишга ярамайди.
Биз «Тойлоқтумангаз» бўлими ишчиси, портлашда жабрланган Бекзод Баракаев билан ҳам гаплашдик.
У ҳам 1-гуруҳ ногиронига айланган. Ҳозир ишлай олмайди. Унга ўзи ишлайдиган идорада бевосита меҳнат фаолиятини олиб бориш жараёнида соғлиғига тикланмайдиган зарар етган. Унга ҳам умрбод компенсация бериш масаласи ҳамон очиқ турибди.
Энди ўзингиз вазиятга холисона баҳо беринг: жабрдийда туман газ идорасига АСКУГ ҳисоблагичига тўлаган пулига қарамасдан гази ёнмагани учун келган. Бахтсиз ҳодиса оқибатида уч инсон ишга яроқсиз ногирон бўлиб қолди. Уларга етказилган зарарни наҳотки «Ҳудудгазтаъминот»дек идора қоплаб бермаса? Шуми инсон қадри? Шуми истеъмолчиларга эътибор?!
Ахир улар ўз уйида газдан нотўғри фойдаланиб эмас, ҳеч бир айбсиз туман газ идорасига бориб куйиб қолишди-ку? Бунинг товонини «Ҳудудгазтаъминот» тўламасдан ким тўлайди?
Ш.Саидовнинг наздида туман газ таъминоти идораси судда бир чилангар З.Ачилов айбдор деб топилганини рўкач қилиб, энди барча жавобгарликнинг унинг зиммасига ташлаб қўйиб, сувдан қуруқ чиқмоқчи бўлаётгандек. Аслида, идорада ишлар мана шундай ташкил қилингани, хавфсизлик қоидаларига риоя қилинмагани, фуқароларнинг ҳаётига хавф туғдирадиган ҳолат рўй бергани учун юридик шахс сифатида газ идораси ҳам айбдор.
Шаҳбоз Саидов бу борада охиригача курашмоқчи. Энди у «Ҳудудгазтаъминот» устидан ўзига етказилган тикланмайдиган зарар учун умрбод компенсация масаласида судга даъво аризаси киритади.
Биз эса вазиятни кузатиб борамиз.
Шуҳрат Шокиржонов, Kun.uz мухбири
Тасвирчи ва монтаж устаси: Жаҳонгир Алибоев
