Америкалик ҳарбийлар АҚШ дипломатлари ва уларнинг оила аъзоларини Хартумдан эвакуация қилди. Бу ҳақда Суданнинг Тезкор реакция кучлари (RSF) ҳарбийлашган гуруҳи маълум қилди.
RSF’нинг твиттер саҳифасида хабар қилинишича, эвакуация учун олти самолётдан фойдаланилган. Гуруҳнинг қўшимча қилишича, қутқарув амалиётини мувофиқлаштириш ва эвакуация қилинаётганларнинг хавфсизлигини таъминлаш учун АҚШ билан ҳамкорлик қилинган.
Хартумдан қанча одам олиб чиқилгани маълум эмас. АҚШ ҳозирча бу борада изоҳ бермади.
Бу ўтган ҳафтада Судан пойтахти Хартум шаҳридаги вазият кескинлашганидан буён чет эл мамлакатлари фуқароларининг эвакуация қилиниши билан боғлиқ иккинчи ҳолат.
Шанба куни 150 киши, дипломатлар ва халқаро ташкилотлар ходимлари денгиз орқали Саудиянинг Жидда портига эвакуация қилинганди. Булар асосан Форс кўрфази мамлакатлари, шунингдек, Миср, Покистон ва Канада фуқаролари эди.
Буюк Британия бош вазири Риши Сунак шанба куни эрталаб Cobra қўмитасининг Судандаги вазиятга бағишланган йиғилишини ўтказди.
Британия ҳукумати Хартумдаги фуқаролари ва дипломатларига ёрдам бериш учун бор имкониятлар ишга солинишини маълум қилган.
Баёнотда айтилишича, мудофаа вазирлиги ТИВ билан қатор чора-тадбирларни тайёрлаш устида иш олиб бормоқда, аммо бу эвакуацияни ҳам ўз ичига олишига аниқлик киритилмаган.
Судандан чет эл фуқароларини эвакуация қилиш бўйича аввалги режалар хавфсизлик нуқтайи назаридан амалга ошмай қолганди.
Судандаги Хартум халқаро аэропорти жанглар туфайли ёпиб қўйилган, шу туфайли хорижий давлатлар элчихоналари, жумладан АҚШ ва Буюк Британия ҳам ўз фуқароларини уйига қайтара олмаётганди.
Хартумдаги жанглар ва эвакуация
Шанба куни Судан армияси бош қўмондони Абдулфаттоҳ ал-Бурхон «яқин соатлар ичида» эвакуация таъминланиши тўғрисида маълум қилди.
Судан армияси баёнотида Британия, Америка, Франция ва Хитой фуқаролари ҳамда дипломатлари Хартумдан ҳарбий-транспорт самолётлари орқали эвакуация қилиниши айтилган. Аммо Хартум марказида давом этаётган шиддатли жанглар шароитида эвакуация қандай кечишини тасаввур қилиш қийин.
Саудия Арабистони ҳам ўзининг ҳамда «биродар мамлакатлар»нинг фуқаролари эвакуацияси ташкиллаштирилгани ҳақида хабар берди. Al-Ekhbariyah давлат телеканалига кўра, шанба куни Жидда портига Судандан Саудия Арабистони ва бошқа мамлакатларнинг ўнлаб фуқаролари олиб келинган.
Ҳар икки томон - армия ва Тезкор реакция кучлари Рамазон ҳайити муносабати билан ўт очишни уч кунга тўхтатишини эълон қилганига қарамай, иккинчи ҳафтадирги қуролли тўқнашувлар давом этмоқда.
Шанба куни пойтахтда вақти-вақти билан отишмалар ва авиазарбалар кузатилган.
Суданнинг собиқ ташқи ишлар вазири, айни вақтда Хартумдаги панажойлардан бирида қолаётган Мариям ал-Маҳдий BBC билан суҳбатда айтишича, ўт очишни тўхтатиш тўғрисидаги ваъдаларга умуман риоя этилмаяпти.
«Бизда 24 соатдан буён электр йўқ. Олти кундан буён сув келмаяпти», деган у.
Унинг сўзларига кўра, тиббий бригадалар ҳарбийларнинг нишонига айланмоқда. «Кўчаларда ёш йигитларнинг таналари бўлаклари сочилиб ётибди», дея қўшимча қилган у.
Можаро бошланиши
Хартумда 15 апрел куни, икки рақобатчи ҳарбий қўмондон - генерал Абдулфаттоҳ ал-Бурхон ва Муҳаммад Ҳамдон Дагало ўртасидаги келишмовчилик кескинлашиб, кўча жанглари бошланиб кетди.
Уларнинг иккиси ҳам 2019 йили мамлакатни 30 йилга яқин вақт давомида бошқариб келган Умар ал-Баширнинг ағдарилишига олиб келган давлат тўнтаришидан кейин тузилган ҳарбий раҳбариятда юқори лавозимларни эгаллаган.
Улар бирлашиши кутилганди, аммо Тезкор реакция кучлари бунга кўнмади. Улар ўз отрядларини сафарбар этишди ва натижада ўтган ҳафтада қарама-қаршилик кенг кўламли ҳарбий ҳаракатларга уланиб кетди.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотига кўра, ҳозиргача ҳалок бўлганлар сони 400 нафардан ошган. Ҳақиқий рақамлар бундан бир неча баробар катта бўлиши ҳам мумкин.
Шунингдек, минглаб кишилар, асосан тинч аҳоли вакиллари тан жароҳати олган, тиббиёт марказлари эса жабрланувчилар оқимига базўр бардош бермоқда. Ярадорлар тиббий ёрдам олиши ва шифохоналаргача етиб бориши жуда қийин бўлмоқда.
Хартумдан ташқари, мамлакат ғарбидаги Дарфур вилояти ҳам қуролли тўқнашувлардан жиддий азият чекмоқда, Тезкор реакция кучлари дастлаб шу ерда пайдо бўлганди.
БМТ Судандан қўшни Чадга асосан аёллар ва болалардан иборат 20 мингга яқин киши қочиб ўтгани ҳақида огоҳлантирган.
