Эйнштейн: “Инсоният Уларсиз 4 йилдан ошиқ яшолмайди”, деганда нималарни назарда тутган? Вьетнам урушида америкалик аскарлар нега тўрли каскалардан фойдаланган? – “Заковат” телеўйини ёзги мавсумининг учинчи ўйинида Фаррух Рафиқов жамоаси иштирок этди.
Жамоа аъзолари (суратда чапдан ўнгга):
Равшан Исмоилов - Uztelecom акциядорлик жамияти ходими;
Абдуғани Иноятов - шифокор;
Саидкамол Абдураззоқов - менежер;
Фаррух Рафиқов - муҳандис-лойиҳачи (жамоа сардори);
Азизбек Абдуллаев - илмий тадқиқотчи;
Миржалол Каттаев - менежер.
Тажрибали Фаррух Рафиқов жамоаси 2023 йилнинг ёзги мавсуми учинчи ўйинида иштирок этади.
1-раунд саволи Хуршид Дўстмуҳаммаднинг “Бозор” романи ҳақида бўлди. Ўйиннинг илк саволида жамоада тўғри вариант чиққан бўлса-да, якунда бошқа вариант танланди. Мавсумнинг аввалги икки ўйини каби бунисида ҳам ҳисоб телетомошабинлар фойдасига очилди – 0:1.
2-раундда Алберт Эйнштейн фикри асосида тузилган савол ўйналди. Олим фикрича, инсоният нимасиз 4 йилдан ошиқ яшолмайди, деган саволга жамоа клуб ёрдамидан фойдаланган ҳолда тўғри жавоб берди ва ҳисобни тенглаштирди. Ҳисоб – 1:1.
3-раунд саволи АҚШдаги айёр фермерлар нега темир йўлларга туз сепиб қўйгани ҳақида бўлди. Бу саволга жамоа тўғри жавоб топа олмади ва ҳисоб яна телетомошабинлар томонига оғди – 1:2.
Навбатдаги раунд саволи хориждаги кийим дўконларига ўрнатиладиган кун, тун, шом номли чироқ ўчиргичлар ҳақида бўлди. Ушбу саволга жамоага янги қўшилган Абдуғани Иноятов муддатидан олдин тўғри жавоб бериб, жамоасига нафақат бир очко, балки қўшимча 1 дақиқа вақт ҳам олиб келди. Ҳисоб – 2:2.
5-раундда Вьетнам урушида АҚШ аскарларининг каскалари нега тўр билан ўралгани ҳақидаги савол ўйналди. Жамоанинг мазкур саволга берган жавоби нотўғри деб топилди ва ҳисоб 2:3 кўринишига келди.
Кейинги раунд саволи президент Жон Кеннеди томонидан айтилган ҳазиломуз гап ҳақида бўлди. Ушбу савол жамоага қийинчилик туғдирмади ва ҳисоб яна тенглашди. Ҳисоб – 3:3.
7-раундда болгар ёзувчиси Богомил Райновнинг бир асарида ёзувчиликка ўхшатилган касб ҳақида савол ўйналди. Жамоа ҳар қанча изламасин, тўғри жавобга етиб бора олмади. Ҳисоб – 3:4.
Кейинги раундда ҳам жамоанинг ишлари юришмади. Япон чойхўрлик маросими ҳақидаги чуқур мантиқли савол ҳисобни 3:5 кўринишига келтирди.
9-раундга келиб, ҳисоб қалтис кўриниш олди. Энди биргина нотўғри жавоб нафақат жамоанинг мағлубиятига, балки жамоанинг телеўйинни вақтинчалик тарк этишига ҳам сабаб бўлиши мумкин.
9-раундда Юсуф Хос Ҳожибнинг “Қутадғу билиг” достонида ҳукмдор Кунтуғди олтин меъёрни ушлашини нималар орқали ифодалаган, деган мазмундаги савол ўйналди. Афсуски, жамоада тўғри вариант чиққан бўлса-да, якунда бироз бошқача жавоб берилди. Ҳисоб – 3:6.
Ушбу мағлубият жамоани мавсум финалига чиқиш имкониятидан маҳрум қилди. Бундан ташқари, агарда кейинги жамоалар 3:6 дан кам ҳисоб қайд этмаса, у ҳолда жамоа телеўйинни тарк этишига тўғри келади.
Ўйин стенограммаси билан қуйида танишиб чиқишингиз мумкин.
1-раунд. Савол муаллифи: Шаҳноза Раҳимова, Элликқалъа, Қорақалпоғистон
Бошловчи: Хуршид Дўстмуҳаммаднинг "Бозор" романида асар қаҳрамони ёйма бозордан китоб харид қиларкан, сотувчидан арзонроққа сотишини сўрайди. Мен кутубхонага олиб бораман, жуда кўп савоби тегади сизга, деб ялинади. Сотувчи, “нима сиз кутубхонада ишлайсизми, мен сизни бошқа соҳа кишиси деб ўйлабман”, деган жавоб олади.
Диққат савол: Бошқа соҳа деганда у кимларни назарда тутган?
Жавобни Азизбек Абдуллаев беради: Менимча, тикувчи деб ўйлаган, уни ўша тикишдан олдин андоза бичишга материалга қўйиладиган шаблон тайёрлаш учун оляпти деб ўйлаган.
Тўғри жавоб: "Бозор" романида писта сотувчилар энг арзон китобларни сотиб олиб, варағини йиртиб олиб пистани ўраб сотишади
Ҳисоб: 0 - 1
Савол муаллифи Шаҳноза Раҳимова 1 миллион сўм пул мукофотини қўлга киритди.
2-раунд. Савол муаллифи: Сунатилла Расулов, Каттақўрғон тумани, Самарқанд вилояти
Бошловчи: Алберт Эйнштейн таъбирича, инсон кислородсиз узоғи 3 дақиқа, сувсиз 3 кун яшай олар экан. Аммо уларсиз 4 йил яшай олишлари мумкин эмиш. Бу билан уларни назардан қочирмаслик фикри илгари сурилган.
Диққат савол: Уларни топинг.
Жамоа клуб ёрдамидан фойдаланди.
Жавобни Фаррух Рафиқов беради: Асалари
Тўғри жавоб: Жавоб тўғри
Ҳисоб: 1 - 1
Савол муаллифи Суннатилла Расулов 3 миллион сўм пул мукофотини қўлга киритди.
3-раунд. Савол муаллифи: Сарвар Файзуллаев, Тошкент тумани, Тошкент вилояти
Бошловчи: ХIХ асрда, АҚШнинг Алабама штатидаги фермерларнинг поезд рельсларига туз сепиб қўйиш одати пайдо бўлган. Бундан фермерлар фойда кўрган, аммо давлат зарар кўрган.
Диққат савол: Фермер қандай фойда кўрган деб ўйлайсиз?
Жавобни Саидкамол Абдураззоқов беради: Бизнинг фикримизга кўра, фермерларга тегадиган фойдаси бу - чорвага тегадиган фойдаси, бунда темирни ялаб темир моддасини олади. Давлатга зарари эса паравоз ёки поездларда авария ҳоллари ёки секинлашиш ҳоллари бўлади.
Тўғри жавоб: Фермер поезд релсига туз сепиб касал, озғин ва кекса сигирларни шу ерга ҳайдайди ўтлашга, улар тузни ялашга тушиб кетади, поезд уларни уриб юборади. Поезд уриб кетган арзонгина сигир эвазига давлат уларга соғлом сигир совға қилади.
Ҳисоб: 1 - 2
Савол муаллифи Сарвар Файзуллаев 2 миллион сўм пул мукофотини қўлга киритди.
4-раунд. Савол муаллифи: Достон Холов, Шайхонтоҳур тумани, Тошкент шаҳар
Бошловчи: Марҳамат, экранга эътиборингизни қаратинг.
Айрим хориждаги кийим дўконларида бу каби чироқ ўчиргичларни кўриш мумкин. Кун, тун, шом деб ёзилган.
Диққат савол: Бу чироқ ўчиргичлар қаерга ва нима мақсадда қўйилади?
Жавобни Абдуғани Иноятов беради: Бу ерда ҳар қандай одам кийимни олаётганда кийиб кўриб олади. Кийим дўконларида кийиб кўриш хонаси бўлади. Ўша хонага кирганда кийим сизга кундузи, куннинг ўртасида ёки кечаси қанақа кўринишда туришини билиш учун шу кнопкалани босиб кўради. Яъни хонанинг ёритилиши шунақа бўлади.
Тўғри жавоб: Жавоб тўғри
Ҳисоб: 2 - 2
Билимдонлар жамоаси 1 миллион сўм пул мукофотини қўлга киритди.
5-раунд. Савол муаллифи: Қобилжон Содиқов, Қўрғонтепа тумани, Андижон вилояти
Бошловчи: Экранга эътиборингизни қаратинг.
Иккинчи жаҳон уруши, Вьетнам урушида ҳам Америка аскарлари каскаларига тўр ўраб жангга киришган.
Диққат савол: Бу тўрни ўрашдан қандай мақсад кўзланган?
Жавобни Азизбек Абдуллаев беради: Жангчилар жанг майдонига мослашиш учун турли маскировкадан фойдаланишади: ҳашаклар ёки қуриган ўтлар. Шу нарсаларни каскага ёпиштириш осонроқ бўлиши учун шунақа тўрли қилиб чиқаришган, менимча.
Тўғри жавоб: Гап шундаки, бу агар қуёш тушса, бошига ўралган арқони ёки бирор-бир латта ўраб қўйилмаса, у қуёш нурида ялтираб кўрина бошлайди. Узоқдан турган снайперларга ўлжа бўлиши мумкин, айнан шу ялтираган нарсани мўлжалга олиб, ўқ узади. Қуёш нурини беркитиш учун эса тўр ёки матолар ўраб қўйилади.
Ҳисоб: 2 - 3
Савол муаллифи Қобилжон Содиқов 3 миллион сўм пул мукофотини қўлга киритди.
6-раунд. Савол муаллифи: Исмоил Қобилов, Самарқанд вилояти
Бошловчи: Эрининг ўлимидан кейин интервю берган Жон Фитсжералд Кеннедининг хотини Жаклин Кеннеди эри жуда ҳазилкаш инсон бўлганлигини эътироф этган. Ҳатто ўлими ҳақида ҳам қўпол ҳазиллар қиларди, деб айтган. Эй, менга суиқасд тайёрлаб юрган инсонлар, келинглар. Бугун менга суиқасд қилишга энг муносиб кун деб хитоб қилган.
Диққат савол: Ғанимларни қаерга таклиф қилган?
Жавобни Фаррух Рафиқов беради: Ҳазилкаш Кеннедилар назарда тутган жой бу - театр.
Тўғри жавоб: У Аврам Линколн каби ўлим топишни хоҳлаган. Юринглар, мен бугун театрга кетяпман, дейди. Линколнни театрда отиб кетишгани сингари.
Ҳисоб: 3 - 3
Билимдонлар жамоаси 1 миллион сўм пул мукофотини қўлга киритди.
7-раунд. Савол муаллифи: Шукур Абдулаҳадов, Музробод тумани, Сурхондарё вилояти
Бошловчи: Болгар ёзувчиси Богомил Райнов бир асарида ёзувчилик қийин касблиги ҳақида ёзиб, ҳамма ёқ хотиржамлик, атрофда фақат ижобий муҳит бўлса, бу ёзувчи учун керакмас ҳолат деб таърифлаган. Шундан келиб чиқиб у ёзувчиларни бир соҳа кишиларига ўхшатган. Уларга ҳам ижобий муҳит ҳеч ҳам лозим эмас.
Диққат савол: Райнов кимларни назарда тутган?
Жавобни Равшан Исмоилов беради: Шифокорлар
Тўғри жавоб: Гўрковлар
Ҳисоб: 3 - 4
Савол муаллифи Шукур Абдулаҳадов 4 миллион сўм пул мукофотини қўлга киритди.
8-раунд. Савол муаллифи: Абдулла Ишмуродов, Ғиждувон тумани, Бухоро вилояти
Бошловчи: Экранга эътиборингизни қаратинг.
Японияда чой маросими ўта юксак даражада тайёрланади. Экрандаги идишларда чой сақланади. Чой идишлари иплар билан чиройли қилиб боғланади. Бу тугун тугиш "гулли тугун" деб аталади японларда. Бу идишнинг тугуни бошқа идишда такрорланмайди. Бу хилда тугун тугиш чой маросимлари ритуалларидан бири ҳисобланади. Япон зодагонлари бу тугунларга катта эътибор беришади.
Диққат савол: "Гулли тугун" санъати маросим қатнашчиларига нега керак?
Жавобни Равшан Исмоилов беради: Айтайлик, бу тугунлар чойнинг қаердан келтирилганлигини ва қандай навдалигини ажратиш учун керак бўлади. Агар ҳаммаси бир хил навдаги чой бўлса, кимдан совға эканлигини ажратиб олиш учун.
Тўғри жавоб: Бундай тугунни тугишдан мақсад, илгари япон феодалларининг душманлари кўп бўлган. Агар душман чойга заҳар қўшадиган бўлса, билинтирмай тугунни еча олади, аммо қайтадан боғлай олмайди. Тугунни тугган кишигина аслидек қилиб туга олади. Сал ўзгартириш бўлган бўлса, бу идишдан чой дамланмаган, ўзига хос муҳр бу.
Ҳисоб: 3 - 5
Савол муаллифи Абдулла Ишмуродов 5 миллион сўм пул мукофотини қўлга киритди.
9-раунд. Савол муаллифи: Жамшид Мардонқулов, Ургут тумани, Самарқанд вилояти
Бошловчи: Марҳамат Заковат сандиқчаси олиб чиқилсин. Юсуф Хос Ҳожиб қаламига мансуб "Қутадғу билиг" достонининг бош қаҳрамони подшоҳ Кунтуғди ўз адолатининг тимсоли сифатида ўнг қўлида қилич ушлаган ҳолда, тахтининг чап ва ўнг томонларида иккита анжомда уларнинг бўлишини хоҳлаган. Улар бир-бирига зид нарсалар. Ҳукмдор бу билан олтин меъёрни ушлашини намоён қилмоқчи бўлган.
Диққат савол: Кунтуғдининг ўнг ва чап қўлларида нима турган?
Жамоа қўшимча бир дақиқадан фойдаланди!
Жавобни Фаррух Рафиқов беради: Бизнинг фикримизча, сандиқчанинг ичида асал ва шу асалга қарама-қарши қанақадир егулик ёки суюқлик бор.
Тўғри жавоб: У маҳсулотларда олтин меъёр сақланмаса, ўлимга олиб боради. Подшоҳ адолати худди шу икки маҳсулот каби бўлмоғи керак. Бу икки маҳсулот шакар ва туз.
Ҳисоб: 3 - 6
Савол муаллифи Жамшид Мардонқулов 6 миллион сўм пул мукофотини қўлга киритди.
Энг яхши савол муаллифи - Абдулло Ишмуродов, япон чой маросими ҳақидаги савол
Абдулло Ишмуродов 10 млн сўм пул мукофотини қўлга киритди.
Ўйиннинг энг фаол билимдони - Азиз Абдуллаев
Азиз Абдуллаев 10 млн сўм пул мукофотини қўлга киритди.
Ўйиннинг тўлиқ видеосини ушбу ҳаволада томоша қилишингиз мумкин.
