O‘zbekistonga ingliz huquqi kerakmi?

Xalqaro huquq va biznesda keng qo‘llaniladigan ingliz huquqi (English law) degan tushuncha mavjud. U bir necha davlatlar huquq tizimining eng afzal jihatlarini o‘zida jamlagan huquq majmuasi bo‘lib, qo‘shma korxonalar tuzish, investitsiya kiritishda undan ko‘p foydalaniladi. Investorlarni jalb qilishni maqsad qilgan O‘zbekistonga inliz huquqi kerakmi? Tashkent Law Spring xalqaro yuridik forumi dasturidan joy olgan «Investorlar ingliz huquqini afzal ko‘radimi?» muhokama sessiyasida shu xususida so‘z bordi.

Qozog‘iston Xalqaro arbitraj markazi rahbari Kristofer Kempbell-Xolt ingliz huquq tizimining qulayliklari xususida ma'lumot berdi.

─ Ingliz huquqi bir necha davlatlar huquqiy tizimining eng yaxshi tomonlarini jamlab, biznes sohasi vakillari uchun o‘ta qulay formatga kelgan. Egiluvchanlik, shaffoflik, bashorat qila olish, va eng muhimi, tezlik bu tizimning afzal jihatlaridir. Qonunlar biznes manfaatlari uchun xizmat qilishi lozim, ingliz huquqi esa ayni shu imkoniyatni beradi.

Ekspret O‘zbekiston ham biznes sohasida aynan ingliz huquqini qo‘llashi kerakligini ta'kidladi. «Qozog‘istonda xalqaro arbitraj markazini tashkil etishdan avval Qatar tajribasini, ularda ingliz huquqining qo‘llanilishini o‘rgandik. Bizda ham bu tizim samarali natija ko‘rsatdi. Qozog‘iston vaO‘zbekistonning maqsadlari mushtarak: sarmoyadorlarni jalb qilish, xalqaro miqyosda biznesni rivojlantirish. Shu bois O‘zbekiston ham shu yo‘lni tanlashi foydadadn xoli bo‘lmaydi, deb o‘ylayman», deydi u.

Xalqaro ekspert Sebastyan Louson «Nega ingliz huquqi xalqaro biznesda keng qo‘llaniladi?» degan savolga javob berdi.

─ Dunyodagi arbitraj markazlarining 40 foizi aynan ingliz huquqi asosida ish yuritishi bejizga emas, albatta. U ochiq tizim, ziddiyatlarni samarali hal etish imkonini beradi. Ingliz huquqini men «bag‘rikeng» deb sifatlayman. Chunki unda sotuvchi ham, xaridor ham jabr ko‘rmaydi. Har ikkisining manfaatlari inobatga olinadi. Bu huquq tizimiga ko‘ra, shartnoma aniq va lo‘nda tuzilishi kerak, abstrakt tushunchalar uning uchun yot.

Ekspret ingliz huquqidan foydalanishda mahalliy o‘ziga xosliklarni ham nazardan qochirmaslik kerakligini ta'kidladi. «Bu tizim hammaga birdek mos tushmasligi ham mumkin. Ingliz huquqi tajribasidan foydalanishda, albatta, mahalliy xususiyatlarni inobatga olish, uni hududga injinering qilish talab etiladi. O‘zbekistonda ham bu hisobga olinishi kerak», ─ deydi u.