Tadqiqot: Rossiyaliklarning farovonligi sanksiyalar tufayli pasayib ketdi

Biror davlatga nisbatan joriy qilingan iqtisodiy sanksiyalar, hatto Xitoy kabi yirik davlatlar unda ishtirok etmasa ham, u uchun katta yo‘qotishlarga olib keladi. Bu xulosa 28 oktyabr, juma kuni chop etilgan Germaniya Iqtisodiy tadqiqotlar instituti (DIW) va Kildagi Jahon iqtisodiyoti instituti (IfW) tomonidan o‘tkazilgan qo‘shma tadqiqot natijalarida keltirilgan. Ularning ekspertlari 2014 yilda Ukrainaning Qrim yarimorolini annexia qilgani uchun Rossiyaga nisbatan qo‘llanilgan jazo choralari, shuningdek, 2012 yilda Eronga nisbatan joriy qilingan sanksiyalar oqibatlarini tahlil qildi.

Tadqiqotga ko‘ra, Qrimga nisbatan sanksiyalar qabul qilinganidan keyin Rossiya eksporti hajmi 36 foizga, importi esa 30 foizga qisqargan. Natijada Rossiyaning savdodan tushgan daromadi 10 foizga, mamlakat aholisining farovonlik darajasi esa 1,5 foizga kamaydi. Eron misolida, iqtisodiy cheklovlar eksportning 41 foizga va importning 83 foizga qisqarishiga olib keldi. Shu bilan birga, eronliklarning farovonlik darajasi 1,7 foizga, Tehronning savdodan tushgan daromadi esa 12 foizga kamaydi. Hujjatda aytilishicha, mamlakat boyligi o‘zgarishining eng mashhur va eng ko‘p qo‘llaniladigan o‘lchovi uning yalpi ichki mahsuloti (YaIM) hisoblanadi. 

IfW Savdo siyosati tadqiqot markazi xodimi, tadqiqot hammuallifi Yulian Xinsning so‘zlariga ko‘ra, asosiy xulosalardan biri shundaki, sanksiyaga duchor bo‘lgan mamlakatning, hatto barcha yirik iqtisodiy o‘yinchilar qo‘shilmagan bo‘lsa ham, farovonligi sezilarli darajada yo‘qoladi. «Global koalitsiyada muhim davlatlar bo‘lmasa ham (sanksiya qo‘ygan davlatlar), qolganlarning qo‘shma sanksiyalari jazolangan davlatni sezilarli darajada zaiflashtirishi mumkin», deb ta’kidladi Xins. 

Tadqiqotchilar simulyatsiya modelidan foydalanib, qaysi davlatlar sanksiyalar samaradorligini ularga qo‘shilish orqali sezilarli darajada oshirishga qodirligini o‘rganishdi. Rossiya misolida bular Xitoy, Vetnam, Belarus, Turkiya va Janubiy Koreya bo‘ldi. Eron iqtisodiyotiga, o‘z navbatida, G‘arb sanksiyalarini Xitoy, Birlashgan Arab Amirliklari, Hindiston, Singapur va Braziliya tomonidan qo‘llab-quvvatlanishi sezilarli darajada ta’sir qiladi. 

Bundan tashqari, ekspertlar sanksiyalarda ishtirok etayotgan qaysi davlatlarning o‘zlari farovonlik nuqtayi nazaridan zarar ko‘rganini aniqladilar. Shu tariqa, Litva, Latviya, Estoniya va Ukraina Rossiyaga qarshi jazo choralaridan yuqori iqtisodiy bosimni boshdan kechirdilar. Mutlaq ma’noda bu sanksiyalar Germaniya, Polsha va Ukrainaga eng og‘ir ta’sir qildi. AQSh, Buyuk Britaniya, Yaponiya, Kanada va Avstraliya mutlaq ko‘rsatkichlarda eng arzimas iqtisodiy yo‘qotishlarga duch keldi.