Yevroparlament Golodomorni genotsid deb tan oldi: rezolyutsiyada nimalar yozilgan?
Yevropa parlamenti shu munosabat bilan maxsus qabul qilingan rezolyutsiyada Golodomorni - SSSR hukumati tomonidan 1932-1933 yillarda ataylab sodir etilgan ocharchilikni - Ukraina xalqining genotsidi sifatida tan oldi. DW rezolyutsiya haqida batafsil ma’lumot berdi.

Foto: Anadolu agency
Yevroparlament Golodomorni - 1932-1933 yillarda Ukrainada «sovet tuzumining qasddan siyosati tufayli yuzaga kelgan» ocharchilikni - ukrain xalqining genotsidi deb tan oldi. U «bir guruh odamlarni ataylab jismonan yo‘q qilish maqsadida, ularning yashash sharoitlarini shunday holatga keltirish uchun sodir etilgani» aytiladi.
Bu haqda Yevroparlamentning 15 dekabr, payshanba kuni Strasburgdagi sessiya yig‘ilishida qabul qilingan rezolyutsiyasida aytiladi. Rezolyutsiyani 507 deputat qo‘llab-quvvatlagan, 12 nafari qarshi, 17 nafari betaraf qolgan. Hujjatda aytilishicha, Ukrainada 1932-1933 yillarda sun’iy ocharchilik yuzaga kelgan barcha holatlar BMTning ushbu jinoyatning oldini olish va jazolash to‘g‘risidagi konvensiyasida qayd etilgan genotsid belgilariga mos keladi.
1932-1933 yillardagi Golodomor millionlab ukrainaliklarning hayotiga zomin bo‘ldi va kollektivlashtirish siyosatini olib borish hamda Ukraina xalqining milliy o‘ziga xoslikka bo‘lgan intilishini bostirish maqsadida «sovet rejimi tomonidan rejalangan va shafqatsizlarcha amalga oshirilgan», deyiladi rezolyutsiyada. Ukrain dehqonlarining «ochlikdan qutulib qolmasligi» uchun «sovet tuzumi g‘alla hosilini ataylab musodara qilgani va chegaralarni yopgani» haqida dalillar mavjudligi aytiladi.
Yevroparlament deputatlari, shuningdek, Rossiyaning Ukraina bilan joriy urushdagi harakatlari - «uning energetika va qishloq xo‘jaligi infratuzilmasini yo‘q qilish, Ukraina g‘alla eksportini to‘sib qo‘yish va millionlab tonna donni o‘g‘irlash» - ommaviy sun’iy ocharchilik xavfini, ayniqsa, Ukrainadan don yetkazib berishga bog‘liq Afrika mamlakatlarida keltirib chiqarishi mumkinligini ta’kidlashdi.
SSSR davrida sodir etilgan jinoyatlarga o‘z vaqtida xalqaro hamjamiyat tomonidan aniq huquqiy va ma’naviy baho berilmagani, shuningdek, Rossiyada «totalitar sovet tuzumini ulug‘lash» mavjud bo‘lganligi sababli RF bugun «terrorizmning homiysi va terrorchilik usullaridan foydalanadigan davlat»ga aylandi, deyiladi rezolyutsiyada.
Yevroparlament «totalitar sovet tuzumi tomonidan sodir etilgan genotsid akti Ukraina jamiyati asoslariga katta zarar yetkazdi», deb ta’kidladi. Yevroparlament deputatlari «xususan, Rossiya Federatsiyasi va Sovet Ittifoqi parchalanishi natijasida tuzilgan boshqa davlatlarni 1932-1933 yillarda Ukrainadagi sun’iy ocharchilik bo‘yicha o‘z arxivlarini ochishga» chaqirdi. Yevroparlament deputatlari Rossiya «Sovet Ittifoqining huquqiy vorisi sifatida» nafaqat Golodomorni genotsid deb rasman tan olishi, balki «bu jinoyatlar uchun kechirim so‘rashi» kerak, deb hisoblaydi.
Qarorda, shuningdek, «Rossiyaning amaldagi rejimi tomonidan tarixiy xotirani manipulyatsiya qilish» va «Memorial» inson huquqlari tashkilotining Rossiya rasmiylari tomonidan yopilishi faktlari ham qoralanadi. Shu munosabat bilan Yevroparlament Yevropa Ittifoqiga a’zo davlatlarning davlat va xususiy tuzilmalari hamda fuqarolik jamiyatini «jinoyatchi rejimlar» tomonidan tarixiy faktlarni soxta ma’lumotlar yordamida buzib ko‘rsatishga qaratilgan barcha urinishlarini to‘xtatishga chaqirdi.
Yevroparlament deputatlari sovet tuzumi davrida sodir etilgan jinoyatlarga aniq tarixiy va huquqiy baho beradigan ommaviy muhokama o‘tkazish tarafdori ekani aytiladi. Ularning fikricha, bunday muhokama zamonaviy demokratik davlatlarning tahdidlarga chidamliligi uchun nihoyatda muhimdir. Sovet tuzumi sodir etgan jinoyatlarga o‘xshash jinoyatlar takrorlanishining oldini olish uchun, birinchi navbatda, Rossiyaning o‘zi fuqarolari o‘rtasida «dezinformatsiya va soxta tarixiy ma’lumotlarga qarshilik ko‘rsatishi» muhim bo‘ladi.
Rezolyutsiya uchun ovoz berish oldidan bo‘lib o‘tgan munozaralar chog‘ida «Yevropa xalq partiyasi» fraksiyasidan polshalik yevrodeputat Radoslav Sikorskiy o‘tgan asrning 30-yillari boshida Ukrainada yuz bergan voqealar «tabiiy sabablarga ko‘ra sodir bo‘lmaganini» ta’kidladi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, harbiylar Ukraina qishloqlarini o‘rab olish uchun maxsus jo‘natilgan, biroq «faollar» deb atalmish guruhlar dehqonlardan donni tortib olib, «keyin bu odamlarning o‘limini kutishgan». Sikorskiy o‘zining rafiqasi, amerikalik tadqiqotchi va jurnalist Enn Epplbaumning «Qizil ocharchilik: Stalinning Ukrainaga qarshi urushi» kitobidan olingan ma’lumotlarni keltirdi, unda Ukrainadagi Golodomor natijasida 5 milliondan ortiq odam halok bo‘lgani aytiladi.
90 yil oldin SSSR hukumati sun’iy ocharchilik yaratish orqali ukrainaliklarning irodasini sindirishga uringan, dedi liberallar guruhidan bo‘lgan litvalik yevrodeputat Petras Aushtryavichyus. Uning so‘zlariga ko‘ra, o‘shanda ham sovet hokimiyati tashviqot olib borgan, sodiq xorijlik jurnalistlarni Ukrainaga taklif qilgan va «buzilgan haqiqatni ularga ko‘rsatgan». «Bugun biz Golodomorning 90 yilligini xotirlayapmiz va uning qurbonlariga hamdardlik bildiryapmiz. Ammo keling, Ukrainaga, bu jasur mamlakatga yana tahdid solayotgan Rossiya agressorini mag‘lub etishga yordam beraylik», - deya qo‘shimcha qildi Aushtryavichyus.
Sovet hokimiyatining 90 yil avvalgi xatti-harakatlari va zamonaviy Rossiyaning xatti-harakatlarida «aniq tarixiy o‘xshashliklar» mavjud, dedi «yashillar» guruhi vakili, germaniyalik deputat Viola fon Kramon-Taubadel.
«Rossiya yana Yevropaning non savatidagi donni o‘g‘irlamoqda va ukrainaliklarning ruhini sindirishga urinmoqda. Yana Ukrainaga qarshi urush nafrat tashviqoti bilan kuchaydi», - deydi fon Kramon-Taubadel. Biroq, uning so‘zlariga ko‘ra, agar Golodomor paytida «ukrainlar halok bo‘lib, Yevropa buni sezmagan bo‘lsa», «hozirgi kunda esa kelajak avlodlar kechira olmaydigan fojianing oldini olish uchun qat’iy harakat qilish kerak».
Tavsiya etamiz
Trampning savdo urushi: u Xitoyga yon berdimi?
Jahon | 22:28 / 20.05.2025
O‘zbekistonda go‘sht narxi oshishiga qaysi omillar ta’sir qilyapti?
Iqtisodiyot | 22:11 / 20.05.2025
Nima qilsa muzqaymoq bolalarning tomog‘ini og‘ritmaydi? – pediatr maslahati
Jamiyat | 17:23 / 20.05.2025
Boysunning kelajagi nima bo‘ladi? FVV mas’uli izoh bera olmadi
O‘zbekiston | 21:32 / 19.05.2025
So‘nggi yangiliklar
-
Toshkentdagi qurilish obektida 1,4 mlrd so‘mlik elektrdan noqonuniy foydalanildi
O‘zbekiston | 08:40
-
AQShda isroilliklarni otib o‘ldirgan shaxsga ayblov qo‘yildi
Jahon | 08:23
-
O‘zbekiston prezidenti Sloveniyaga tashrifini yakunladi
O‘zbekiston | 08:00
-
AQSh hukumati Harvard universitetiga chet ellik talabalarini o‘qishga qabul qilishni taqiqladi
Jahon | 00:39
Mavzuga oid

21:20 / 22.05.2025
Konstantinovka uchun jang: nega aynan shu shahar rossiyaliklarning asosiy nishoni bo‘lishi mumkin?

20:36 / 22.05.2025
Rossiya qo‘shinlari bufer zona yaratish muammosini hal qilmoqda – Putin

18:56 / 22.05.2025
Ukraina ikki kun ichida Rossiya bo‘ylab 500 ga yaqin dron uchirdi

16:20 / 22.05.2025