Qozog‘istonda kelin o‘g‘irlaganlik uchun jinoiy javobgarlik belgilanishi mumkin 

Qozog‘istondagi Inson huquqlari bo‘yicha vakil boshqarmasi Jinoyat kodeksiga kelin o‘g‘irlash moddasini kiritish bo‘yicha qonun loyihasini ishlab chiqqan. 

«Turmushga majburlangan qizlar ko‘pincha keyinchalik zo‘ravonlik qurboni bo‘ladi. Majburiy nikohlar ko‘pincha qizlarni ta’lim olish va kasb-hunar egallash imkoniyatidan mahrum qiladi, bu esa ularning qaram va himoyasiz ahvolini yanada kuchaytiradi. Mamlakatimizda, ayniqsa, janubiy viloyatlarda turmush qurish maqsadida qizlarni o‘g‘irlash hali ham keng tarqalgan hodisa», deyiladi Inson huquqlari bo‘yicha vakil boshqarmasi bayonotida. 

Kelin o‘g‘irlash bo‘yicha xuddi shunday modda Markaziy Osiyoning boshqa davlatlari – Qirg‘iziston, O‘zbekiston va Turkmanistonning jinoiy qonunlarida allaqachon mavjud. Ombudsman jamoasi vakillarining fikricha, «Odamni nikoh maqsadida o‘g‘irlash» moddasi ayollarga nisbatan jinoyatlar darajasini pasaytiradi. Inson huquqlari bo‘yicha vakilning taklifi allaqachon Qozog‘iston Bosh prokuraturasi tomonidan qo‘llab-quvvatlangan. 

«Qizning o‘zi turmushga chiqishga rozi bo‘ladigan «alip kashu» an’anasi bilan o‘g‘irlab ketilib, o‘z irodasiga qarshi ushlab turilgan jinoyat o‘rtasidagi tub farqni tushunish muhim. Yoshlar shuni yodda tutishlari kerakki, nikoh tomonlarning erkin va to‘liq roziligi bilan tuzilgan teng huquqli ittifoqdir», deyiladi prokuratura bayonotida. 

Ombudsman instituti vakillarining so‘zlariga ko‘ra, mamlakatdagi stereotiplar tufayli ayollar ko‘pincha turmushga chiqishga majburlangani haqida xabar bermaydilar. 2019 yildan beri Qozog‘istonda odam o‘g‘irlash bilan bog‘liq 214 ta jinoiy huquqbuzarlik qayd etilgan. 

«Shu bilan birga, qizlarning turmushga chiqish maqsadida o‘g‘irlanishi bo‘yicha ishonchli statistik ma’lumotlar yo‘q, chunki Jinoyat kodeksida bunday jinoyatning alohida elementi mavjud emas», deyiladi Inson huquqlari bo‘yicha vakil boshqarmasi bayonotida.