Qog‘oz kitob madaniyatini saqlab qolgan Paju: Janubiy Koreyadagi kitoblar shahri haqida

Janubiy Koreya poytaxti Seulning shimoli-g‘arbiy qismida Paju shahri joylashgan. Bu yer “Kitoblar shahri” nomi bilan mashhur. Yarim milliondan ortiq aholisi bor Pajuda odamlar kitob va kitob tayyorlash bilan bog‘liq 900 turdagi biznes bilan shug‘ullanadi.

Shaharcha shovqinli poytaxtdan tinchroq. Bu yerda havo tozalagichlar ovozi kamroq va hayot oqimi sekinroq. 

Paju ko‘pchilikka harbiy baza sifatida ma’lum bo‘lishidan tashqari, koreyslarning kitob nashr qilish makoni sifatida ham tanilgan. Shahar rasmiy ravishda “Nashr qilish madaniyati va milliy sanoat bog‘i”deyilsa ham, odamlar orasida “Kitob shahri” deb yuritiladi.

Shahar ko‘chalari bo‘ylab kitob nashr qilish, tarqatish va dizaynchilik studiyalari kabi biznes markazlari qatorlashib ketgan. “Paju kitoblar shahri” degan yozuvni esa hamma joyda o‘qish mumkin.

1998 yilda hukumat millatni yangilash kitoblarni ko‘paytirish bilan bo‘ladi degan g‘oyani ilgari suradi. Va Pajuda yirik nashriyotlar majmuasini ochadi.  Unda 250 ta nashriyot va 10 000 dan ortiq ishchi ishlaydi. Bu yerda nashrni rejalashtirishdan tortib bosib chiqarish va tarqatishgacha bo‘lgan butun jarayonni qamrab oladi.

Paju kitob shahri

Hukumat hamma kitobchilarni bir joyga to‘plash orqali mamlakat kitob madaniyatini saqlab, rivojlantirishga umid qilgan. Bugun Janubiy Koreyada kitoblar katta biznesga aylangan. Koreya nashriyotlar birlashmasiga ko‘ra, 2022 yilda mamlakat bo‘ylab 115 milliondan ko‘p kitob sotilgan.  

Kitob shahrining kitoblarni aks ettiruvchi san’at va madaniyati binolarda ham o‘z aksini topgan. Paju ko‘cha burchaklarida ichimliklar ichib, o‘tirib kitob o‘qiydigan g‘aroyib joylar bor. Go‘yoki shaharda hamma narsa kitobga muhabbat uyg‘otish uchun loyihalangan. Masalan, shahardagi Osiyo nashriyot madaniyati va ma’lumotlar markazi 5 ta majmuadan iborat. Bular – ta’limiy qulayliklar, tadbirlar, ko‘rgazmalar zali, mahalliy nashriyotchilar uchun ijtimoiy va professional markazlar. Bu yerga yiliga 10 000 ga yaqin kitobxon keladi.

Binodagi markaziy kutubxonada o‘n minglab kitoblar namoyish qilinadi va yana xuddi shunchasi zaxirada saqlanadi. 7 metrgacha yetadigan poldan shiftgacha bo‘lgan tokchalar devorlar bo‘ylab cho‘zilgan. Kitobxonlarga kitoblarga teginishga ruxsat berilmagan bo‘lsa ham, ular tokchalar yoniga kelishlari va ommaviy kitob o‘qish joyiga borishlari mumkin.

Shuningdek, bu yerda bolali oilalar, uchrashuvga chiqqan juftliklar va suhbat qurayotgan keksalarni ham uchratish mumkin. Tunni o‘tkazmoqchi bo‘lganlar uchun esa mehmonxona ham bor.

Nashriyot markazida qadimiy kitoblarni saqlash va tipografiya ham bor. The Book City Letterpress Museum’da 35 million dona metall bloklarni o‘z ichiga olgan an’anaviy kitob bosish dastgohi bor.

Maktab o‘quvchilari bu yerga kelishni yoqtirishadi. O‘z qo‘llari bilan yozish va nashr qilishni sinab ko‘rishadi.

Markaz har kuzda kitob sevuvchilar, artistlar va mahalliy kitob mualliflarini to‘plab festival o‘tkazadi. "Dunyo qanchalik raqamli bo‘lib ketmasin, kitobxonlar baribir yo‘qolmaydi. Kitobni sevadiganlar yana topilaveradi", deydi markaz menejyeri Chang Leye.