Deputatlarning sirtdan bahsi: ulardan biri o‘lim jazosini tiklash kerakligiga shama qildi, ikkinchisi javob qaytardi

Oliy Majlis Qonunchilik palatasi spikeri o‘rinbosari Alisher Qodirov O‘zbekistonda o‘lim jazosini tiklash kerakligiga shama qildi. U Toshkent shahrida 3 yoshli bola o‘ldirilgani holatiga munosabat bildirib, bu kabi vahshiylikka borgan odam yashamasligi kerakligini aytgan.

Qodirov soliqlar hisobiga jinoyatchining sog‘ligini saqlab, qornini to‘ydirib, boshqa inson bo‘lib qolishini kutish mantiqsizlik ekanini qo‘shimcha qilgan.

«Jinoyatning hammasi ham jinoyat, lekin murg‘ak bolaga vahshiylik qilgan inson yashamasligi kerak.

Kecha yosh bir yigitga 20 marta pichoq urib o‘ldirgan jinoyatchi sudda pushaymonligini aytib, 17 yilga qamaldi. 25 yoshli bu maxluq qamoqdan 42 yoshida jamiyatga kim bo‘lib qaytadi? Hayvonlashib ketgan jinoyatchini soliqlarimiz hisobiga sog‘ligini saqlab, qornini to‘ydirib, boshqa inson bo‘lib qolishini kutib o‘tirish mantiqsiz. Bundaylardan jamiyatni tozalash kerak!

Bolalar va begunoh aholi qirg‘iniga yuzsizlarcha ko‘z yumib, dunyoga insonparvarlikdan dars berayotganlarning insonqarashiga moslashishga majburmizmi? Bu maxluqlar nafaqat bugun, balki kelajakdagi pro-maxluqlarga namuna-ustoz bo‘lib xizmat qilishini unutmaslik kerak», deb yozgan u.

Oliy Majlis Qonunchilik palatasi spikerining yana bir o‘rinbosari Odiljon Tojiyev esa maqbul yechimdek ko‘rinadigan ushbu taklifga mutlaqo qo‘shilmasligi, o‘lim jazosini tiklash kerak deganlarga Konstitutsiya kitobini sovg‘a qilish kerakligini bildirgan.

«Begunoh go‘dakning umriga zomin bo‘lgan kimsalarning yashashga haqqi yo‘q, deya bildirilgan iddao «o‘lim jazosini tiklash kerak» degandek gap. Bir qarashda adolatli va maqbul yechimdek ko‘rinadigan ushbu taklifga mutlaqo qo‘shilmayman.

Birinchidan, o‘lim jazosi ehtimoliy noxolis o‘tkazilgan tergov yoki noto‘g‘ri chiqarilgan hukm ta’sirida jazolangan begunoh insonning hayoti butunlay yo‘qotilishiga olib kelishi mumkin. Tarix tirik guvoh. Sud qarori qanchalik adolatli ko‘rinmasin, yillar o‘tib jinoyatchi aslida umuman boshqa shaxs bo‘lgani aniqlangan keyslar juda ko‘p.

Ikkinchidan, o‘lim jazosi jinoyatchilik darajasiga ta’sir ko‘rsatmaydi. Jinoyatlardan tiyib turadigan samarali vositalardan biri jazoning shafqatsizligida emas, muqarrarligida namoyon bo‘ladi. Qolaversa, o‘zga bir insonning umriga nuqta qo‘yishga sababchi bo‘lgan qotilga o‘lim jazosini bersak, o‘sha vahshiy kimsadan farqimiz qolmaydi», deya ta’kidlagan Odiljon Tojiyev.

Uning qo‘shimcha qilishicha, yashash tabiiy huquq bo‘lib, davlat o‘zi bermagan hayotni olishga haqqi yo‘q.

Ma’lumot uchun, O‘zbekistonda o‘lim jozosi prezidentning 2005 yil 1 avgustdagi farmoni bilan 2008 yilning 1 yanvaridan jinoiy jazo turi sifatida bekor qilingan va uning o‘rniga umrbod yoki uzoq muddatga ozodlikdan mahrum etish jazosi joriy etilgan.