Suriyaning yangi prezidenti 5 yillik o‘tish davri uchun konstitutsiyaviy deklaratsiyani imzoladi

Suriyaning o‘tish davri prezidenti Ahmad ash-Shar’a besh yil davomida amalda bo‘ladigan vaqtinchalik konstitutsiyaviy deklaratsiyani imzoladi, deb xabar beradi Al-Jazeera.

Al-Shar’a hujjatni imzolarkan, bu «Suriya yangi tarixi»ning boshlanishi bo‘lishiga umid bildirdi.

Deklaratsiyada Suriyaning eski Konstitutsiyasi ba’zi bandlari, jumladan, mamlakat prezidenti musulmon bo‘lishi kerakligi, islom huquqi esa respublikada qonunchilikning asosiy manbai bo‘lib qolishi saqlanib qolgan.

Shuningdek, hujjat hokimiyatlar bo‘linishi va sud mustaqilligini mustahkamlaydi, ayollar huquqlari, so‘z va ommaviy axborot vositalari erkinligini kafolatlaydi. Bundan tashqari, deklaratsiyada Bashar Asad tuzumi davrida sodir etilgan jinoyatlar uchun javobgarlikka tortish masalasiga ham e’tibor qaratilgan.

Yangi Xalq kengashi qonunchilik uchun to‘liq javobgar bo‘ladi. Konstitutsiyaviy deklaratsiya Suriya xalq kengashiga (parlamentga) prezidentni lavozimidan chetlatish yoki uning vakolatlarini cheklash huquqini beradi. Ammo amalda buni qilish qiyin bo‘ladi, chunki uning tarkibining uchdan bir qismi prezidentning o‘zi tomonidan, qolgan uchdan ikki qismi esa prezident tomonidan saylangan qo‘mita tomonidan tayinlanadi.

2024 yil dekabr boshlarida Suriya prezidenti Bashar Asadga qarshi bo‘lgan muxolifat kuchlari Damashqqa kirib, hokimiyatni egalladi. Asad oilasi bilan Moskvaga qochib ketdi. Asadga qarshi muxolifat kuchlariga «Hay’at Tahrir ash-Shom» guruhi boshchilik qildi. O‘tish davrida Suriyaning prezidenti etib guruh yetakchisi Ahmad ash-Shar’a tayinlandi.

2025 yil mart oyida Suriyaning Asad tarafdorlari — alaviylar isyon ko‘tardi. 10 mart kuni Suriya Mudofaa vazirligi «ag‘darilgan rejim qoldiqlariga qarshi harbiy operatsiya» yakunlanganini e’lon qildi. Suriya inson huquqlariga rioya etilishini monitoring qilish markazi ma’lumotlariga ko‘ra, 6-9 mart kunlari hukumat ta’siridagi kuchlar 39 ta ommaviy va ko‘plab individual qatllarni amalga oshirib, jami kamida 973 kishini o‘ldirgan.