“Ko‘mirning o‘zi bilan bahorga chiqib bo‘lmaydi” - Quvaliklar qishga tayyorlanmoqda

Gazlashmagan hududlarda sovuq kunlarga tayyorgarlik avjida. O‘tinfurushlar qurib qolgan yoki “qarigan” bog‘larni yoz faslidayoq sotib olib, daraxtidan o‘tin hozirlab qo‘ygan. Aholi esa o‘tin va ko‘mir g‘amlash taraddudida. Kun.uz muxbiri Quva tumanida bo‘lib, o‘tin va ko‘mir bozoridan reportaj tayyorladi.

{Yii::t(}

O'tkazib yuborish 6s

O'tkazib yuborish

Bozorda o‘tin narxi daraxt turiga qarab xar xil: o‘rik qimmatroq, kaliforniya teragi qoldiq o‘tini esa eng arzoni.

Quva tumanida bir Labo mashinasidagi o‘tin holatiga, turiga qarab 700 ming so‘mgacha sotilayotgan ekan. 1 kg ko‘mir esa 2 ming so‘mgacha sotilmoqda.

Sotuvchilarni suhbatga tortdik. Ularning aytishicha, savdo oyning birinchi 10 kunligida yaxshiroq bo‘ladi – aholi oyligi va pensiyasiga o‘tin oladi.

Yozda ZIL minib, qishda o‘tin sotaman...

“Kunlar sovib ketganda uyni ko‘mirning o‘zi isita olmaydi. O‘sha paytda pechkaga o‘tin solib qo‘ysangiz, ko‘mirga aralashib uyni tez isitadi. Ana shuning uchun ham odamlar o‘tin sotib olishadi. Yoshi ulug‘ odamlar bor, ko‘pchilikning allergiyasi bor ko‘mirga. Kasali bor odamlar o‘tin yoqadi. O‘tin uyni tez isitadi. Misol uchun, uch bo‘lak o‘tin solib qo‘ysangiz, uch-to‘rt soat isitib turadi bitta uyni.

O‘rik o‘tinlar pechkada ko‘proq turadi. Masalan, o‘zim uyda o‘tin yoqaman. Kechqurun soat o‘nlarda 4 bo‘lak o‘rik o‘tin solib qo‘yaman. Ertalab soat oltigacha cho‘g‘i turadi. Bizda o‘tin serob bo‘lgani uchun, ko‘mir yoqmaymiz. O‘tin barakali, yonishi yaxshi, uyni tez isitadi.

Qurib qolgan, qarib ketgan, meva bermay qo‘ygan bog‘lar bor. Shularni dehqonlardan sotib olamiz. Daraxtini kesib kelib, qishga tayyorlab qo‘yamiz. Gilos daraxti ham 20-30 yilda qurishni boshlaydi. Boshlangandan keyin dehqonlar kesishga tushadi. Dehqonning o‘zining vaqti yo‘q uni borib kesgani. Biz o‘tinchilar ikkita-uchta arrachi olib borib kestirib, tayyorlab, uyga olib kelib, yorib, tayyor mahsulot qilib bozorga olib chiqamiz. Sotib olgan odam qiynalmaydi.

Qishda ko‘pchilik bekorchi bo‘ladi. Katta ZIL mashinam bor, yozda ZIL minaman. Noyabr oyidan ishlar to‘xtaydi. Shu mahalda katta mashinada o‘tinni olib kelib bog‘dan, qishda maydalab sotamiz. Harna tirikchilik-da. Keyin yana mart oyida o‘zimizning ishimizni boshlaymiz. O‘tin bozori oktyabrdan to mart oylarigacha bo‘ladi”, deydi o‘tin sotuvchisi.

40 million so‘mga “qarigan” bog‘ sotib oldim

“Bir oy avval 40 million so‘mga bir gektar “qarigan” o‘rik bog‘ sotib oldim. Shundan endi foyda ko‘ramiz deb, harakat qilib yotibman. Bog‘ga odam olib borib ishlatib, daraxtlarni kestirib, uyga olib kelib qo‘ydim. O‘tin bozorida ularni sotishni boshladik. Sotib olgan bog‘imdan 10 million so‘m foyda ko‘rishni reja qilib turibman. Hozirda bir “muravey” o‘tinni 1 million so‘mdan sotyapman. Rizqqa yarasha savdo bo‘lib turibdi. O‘tinlar bir-ikki reys sotilyapti. Sarf qilgan pulimni chiqarish uchun harakat qilyapman”, deydi Botirjon Usmonov.

O‘tin sotib boyib ketgan odam yo‘q...

“Labo'dagi o‘rik o‘tinlarimiz 650-700 ming so‘mdan sotilyapti. Gilos o‘tin esa 500-550 ming so‘mdan. Terak o‘tinlarimiz bor, ular 300-320 sotilyapti. Terak daraxtining o‘tinini pechkani yoqib olish uchun sotib olishadi.

O‘rik o‘tinlarni ko‘proq Quvasoy tomonlardan olib kelamiz. Odamlar uyni isitish uchun asosan ko‘mir sotib oladi. Qariya, yosh bolasi bor xonadonlar o‘zimizning tabiiy o‘tinlardan olishadi. Shu qish oylarida qariyasi, yosh bolasi borlar 6 Labo o‘tin sotib olishadi. Odamlar pensiya yoki oylik olganda bozorimiz yurib qoladi.

O‘tin sotib boyib ketish qiyin, lekin tirikchilikka chiqib turadi-da. O‘tin sotib, haftada 2 kg yo 1,5 kg go‘sht sotib olaman. Bozorlik qilaman, guruch olaman. Ishqilib, ro‘zg‘orga yetib turadi”, deydi yana bir o‘tin sotuvchisi.

Ko‘mir bozorida ham ish qizg‘in. Biz borgan joyda asosan qozoq va qirg‘iz ko‘miri sotilar ekan.

5 kg ko‘mir sotib oladiganlar ham bor...

“Asosan Qozog‘iston va Qirg‘iziston ko‘mirini sotamiz. Bu ko‘mirga yildan yilga ehtiyoj ortyapti. Chunki cho‘g‘i yaxshi. Qozog‘iston bilan Qirg‘izistonning ko‘miri Angrennikiga nisbatan “kaloriyasi” balandroq ekan.

1 700 so‘mdan boshlab 2 000 so‘mgacha uch-to‘rt xil ko‘mirlar sotyapmiz. Ko‘mir narxi 5-6 oy ichida oshib ketdi. Yozda 1500 so‘mdan 1700 so‘m orasida edi narxlari.

Odamlar o‘z ehtiyojiga qarab ko‘mir sotib olyapti. Pechkasi bor odam cho‘g‘i uzoq turadigan ko‘mir bo‘lishi kerak deydi. Kotyoli bor odam issiqni yaxshi beradigan ko‘mir bo‘lishi kerak, alangasi kuchli ko‘mir bo‘lishi kerak deydi. Kotyoli bor odam kotyolga qarab, pechkasi bor odam pechkasiga qarab ko‘mir sotib oladi.

Oyning boshida savdo yaxshi bo‘ladi. Oylikka, pensiyaga qaraganlar ko‘p. Undan keyin savdo sustlashadi. Kunlik daromad qiladigan odamlar bor. Ular o‘ziga yarasha ko‘mir sotib oladi. Kimdir 10 kg oladi. 5 kg ko‘mir sotib oladiganlar ham bor”, deydi ko‘mir sotuvchisi.

Sarvar Ziyoyev,
Sardor Mamirov,
Kun.uz