Italiya 80 yillik rekordni takrorladi, Turkiyada antirekord

Yevro-2020. A guruhi
Italiya — Uels — 1:0 (1:0)
Gol: Pessina, 39.
Italiya: Donnarumma (Sirigu, 89), Bonuchchi (Acherbi, 46), Toloy, Emerson, Bastoni, Verratti, Jorjino (Kristante, 75), Bernardeski (Raspadori, 75), Keza, Pessina (Kastrovilli, 87), Belotti.
Uels: Uord, Ganter, K.Robers, Ampadu, Rodon, N.Uilyams (B.Devis, 86), Remsi, Allen (Bruks, 86), Jyeyms (Uilson, 74), Morrell (Mur, 60), Beyl (Levitt, 86).
Ogohlantirishlar: Allen, 51. Pessina, 79. Ganter, 79.
Chetlatish: Ampadu, 55.
Hakamlar: Hatsegan. George, Gingulyak (barchasi — Ruminiya).
VAR: Gil (Polsha). Letekse, Pajyes (ikkisi — Fransiya), van Bukel (Niderlandiya).
20 iyun. Rim. «Olimpiyskiy» stadioni.

Uelsga qarshi o‘yin oldidan Italiyada eng ko‘p muhokama qilingan mavzu shunday edi — guruhda birinchi o‘rinni olish va 1/8 finaldagi, umuman, pley-off setkasi qanday bo‘lishini tanlash kerakmi? Kimgadir bu g‘alati ko‘rinishi mumkin, ammo bunda mantiq bor.

Gap shundaki, A guruhining birinchi jamoasi 1/8 finalda S kvartetidagi ikkinchi jamoaga qarshi o‘ynaydi — ya'ni Ukraina yoki Avstriya. Agar ikkinchi o‘rin egallanganda, V guruhining ikkinchi o‘rindagi jamoasi raqib bo‘lardi — bu guruhda Daniya, Rossiya va Finlandiyada ham ikkinchi o‘rin bilan pley-offga chiqish imkoniyati bor. Umuman olganda, katta maqsadlarni qo‘ygan jamoaga kim raqib bo‘lishining farqi bo‘lmasligi kerak, ammo bu hali 1/8 final.

A guruhi g‘olibi pley-offda shunday setkadan joy olganki, nimchorak finaldan o‘tilsa, chorak finalda uni V guruhi g‘olibi, ya'ni Belgiya ishtirokidagi juftlik g‘olibi kutadi. Yarim finalda esa F guruhi g‘olibi — katta ehtimol bilan Fransiya yoki Germaniya to‘qnash kelishi mumkin.

O‘z navbatida, A guruhining ikkinchi jamoasini nisbatan osonroq yo‘l kutadi — chorak finalda Niderlandiya, yarim finalda Angliya bilan to‘qnashish mumkin.

Albatta, hali guruh bosqichi yakunlangani yo‘q va barchasi butunlay boshqacha ketishi ham mumkin, o‘yin arafasida esa La Gazetta dello Sport nashri muqovada «Biz pecheneni yoqtirmaymiz» sarlavhasi bilan chiqdi.

Buning ma'nosi shuki, italyan futbolida biscotto atamasi bor — «pechene» — deb g‘alati o‘yinlarga aytiladi. Bu kelishilgan, sotib olingan o‘yin emas, ammo g‘alati o‘yin. Masalan, natija ikki jamoani ham qoniqtirgan holatda shu natijani saqlab qolish uchun o‘ynashga aytiladi. Italyanlar xotirasida qolib ketgan 2004 yilgi Yevropa chempionatida Daniya va Shvetsiya o‘rtasidagi «skandinavcha durang» — klassik biscotto uchun misol.

La Gazetta dello Sport nashrining ishorasi tushunarli edi — keyingi bosqichdagi raqibni tanlash, umuman, pley-off setkasi  haqida qayg‘urish kerak emas, shunchaki maydonga chiqib o‘z futbolingni namoyish etish kerak.

Aftidan, Roberto Manchini ham shunday fikrda edi, lekin bu murabbiyni tarkibda rotatsiya qilishdan qaytarmasdi. Boshqa tomondan boshlang‘ich tarkibda o‘zgarishlar bo‘lishi tabiiy edi — ko‘pchilik Rafaelya Toloy, Marko Verratti, Alessandro Bastoni, Emerson, Andrea Belotti kabi futbolchilar ham boshlang‘ich tarkibda o‘ynashini kutayotgandi. Boshqa tomondan, Italiyadagi birorta nashr — na La Gazetta dello Sport, na Corriere dello Sport, na Tuttosport va na Sky telekanali boshlang‘ich tarkib qanday ko‘rinish olishini topa oldi.

O‘z o‘zidan tushunarli, bu tarkib Turkiya va Shveytsariya bilan o‘yinlardagi kabi maydonni yondira olmadi. Temp ham pastroq edi, to‘pga egalik qilish bo‘yicha to‘liq ustunlikka erishilmadi. Yevro-2020dagi ilk chetlatish o‘yin taqdirini amalda hal qildi - Itan Ampadu ikkinchi bo‘lim boshida jamoadoshlarini bir kishi kam qoldirib ketgach, uelsliklarda natijani o‘zgartirish uchun amalda imkoniyat qolmadi. Boshqa tomondan, Italiya yetarlicha ishtiyoq bilan o‘ynadi, hech kimni aldamoqchi emasligini ko‘rsatishdi. Buni Matteo Pessina terma jamoa futbolkasidagi birinchi golini qanday nishonlagani ham isbotladi, jamoada qanday muhit hukmron ekani yana bir bor ko‘rindi.

Umuman olganda, Italiya va Manchini barcha vazifalarni bajarishdi:

— g‘alaba qozonildi va mag‘lubiyatsiz seriya 30 o‘yinga yetkazildi, bu orqali jamoaning 1930-yillardagi, afsonaviy Vittorio Potsso boshqaruvidagi afsonaviy rekordi takrorlandi;

— g‘alabali va shu vaqtning o‘zida quruq seriya 11 o‘yinga yetkazildi - 32:0. Italyanlar darvozasi daxlsiz qolayotgan vaqtni 1000 daqiqadan oshirdi, so‘nggi bor ularning darvozasiga 2020 yil oktyabrida niderlandlar gol urishgan;

— rotatsiyalar qilindi, yetakchilarga dam berilib, ular keraksiz jarohatlardan asraldi, zaxira futbolchilariga ham o‘ynash imkoni berildi —raqobat tufayli boshlang‘ich tarkibga kira olmayotgan Verratti yoki Federiko Keza, yosh forvard Jakomo Raspadori yoki zaxira darvozaboni Salvatore Siriguga;

— «pechene» bo‘yicha barcha shubhalar yo‘qqa chiqarildi — agar durang qayd etilganida ham muxlislar bunga rozi bo‘lishmasdi.

Endi adzurri 1/8 finalda 26 iyun kuni Londonda S guruhining ikkinchi jamoasi — yoki Ukraina, yoki Avstriyaga qarshi saf tortadi.

Turkiya – ikkinchi bor Yevroning eng yomon jamoasi

Yevro-2020. A guruhi
Shveytsariya — Turkiya 3:1 (2:0)
Gollar: Seferovich (6), Shaqiri (26, 68) — Qahvachi (62).
Shveytsariya – Zommer, Akanji, Elvedi, Rodriges, Vidmer, Chaka, Froyler, Tsuber (Benito, 85), Shaqiri (Vargas, 76), Embolo (Mehmedi, 85), Seferovich (Gavranovich, 75). 
Turkiya – Chaqir, Suyunchi, Demiral, Muldur, Oyxon (Yokushlu, 63), Chalxono‘g‘li (To‘kiz, 86) Under (Karaman, 80), To‘fon (Yaziji, 63), Qaxvachi (Kyokchu, 80), Chelik, Yilmaz.
Ogohlantirishlar: Chalxono‘g‘li (70), Chelik (75), Suyunchi (76), Chaka (78).
20 iyun. Boku. «Olimpiyskiy» stadioni.

Turkiya Shveytsariyaga qarshi hal qiluvchi bahsda tengma-teng o‘yin ko‘rsatdi, statistika ham shuni ko‘rsatib turibdi. Jami zarbalar bo‘yicha ustunlik shveysariyaliklar foydasiga 23:19 (aniq zarbalar bo‘yicha 10:6), to‘pga egalik qilish bo‘yicha deyarli teng ko‘rsatkich - 51 foizga 49 foiz. Paslar soni 482ga 474, paslar aniqligi bo‘yicha ikki tomon ham bir xil natijaga ega - 86 foizdan, burchak zarbalari ham teng - 8tadan.

Ammo vaziyatlardan foydalanish bo‘yicha shveysariyaliklar aniqroq harakat qilishdi, Seferovich tezkor gol bilan turklarga bosimni yanada oshirdi, keyin Shaqiri ikki gol urdi va o‘yinning eng yaxshi futbolchisi bo‘ldi.

🇨🇭 Xherdan Shaqiri 🇨🇭

⚽️ Two goals ✅
🌟 Star of the Match ✅@Heineken | #EUROSOTM | #EURO2020 pic.twitter.com/b2Nv7544Cu

— UEFA EURO 2020 (@EURO2020) June 20, 2021

Bunga turklar Qahvachining yagona, shu bilan birga chiroyli goli bilan javob qaytardi.

🇹🇷 Goal of the Round 𝗖𝗢𝗡𝗧𝗘𝗡𝗗𝗘𝗥?

⚽️ İrfan Can Kahveci's footwork & finish... 😍@GazpromFootball | #EUROGOTR | #EURO2020 pic.twitter.com/PIsGR1uzAg

— UEFA EURO 2020 (@EURO2020) June 20, 2021

Turkiya jamoasi Yevropa chempionatidagi eng yosh tarkibga, shu bilan birga katta nomlarga ega jamoa edi. Ko‘pchilik ular osonlik bilan pley-offga chiqishini kutishgandi.

Hoqon Chalxono‘g‘li Yevropadagi kuchli beshlik chempionatlarida barchadan ko‘proq vaziyat yaratgan (98), Buroq Yilmaz «Lill»ni Fransiyada chempion qilgan, Chag‘lar Suyunchi bir necha yildan buyon «Lester»ning asosiy futbolchilaridan. Turklar saralash o‘yinlarida fransuzlar bilan ikki o‘yinda to‘rt ochko olgan, martda JCh-2022 saralashi doirasida Niderlandiyani mag‘lub etgan – shulardan kelib chiqqan holda ular 2008 yilgi muvaffaqiyatni takrorlashiga ishonayotganlar ko‘p edi.

Ammo o‘xshamadi: Turkiya Yevro-2020 turnirining eng yomon jamoasi bo‘lib turibdi. Turklardan yomonroq faqat Shimoliy Makedoniya bo‘lishi mumkin - Pandev jamoadoshlari ham ikki turda biror ochko olmadi, lekin jamoa ikki gol urgan, besh gol o‘tkazgan, uchinchi turda Niderlandiyaga qarshi o‘yin bo‘lib o‘tadi. 

Uch o‘yinda – nol ochko, sakkiz gol o‘tkazildi va atigi bir gol urildi. Ular o‘z darvozalari sari 62 bor zarba berilishiga yo‘l qo‘yishdi – va bu o‘lim guruhida emas, Uels va Shveytsariya kabi nisbatan kuchsiz jamoalar bilan bir guruhdagi ko‘rsatkich.

Turklar Yevropa chempionatining hozirgi formatida ikki bor guruh bosqichida biror ochko ololmagan yagona jamoa bo‘lib turibdi - 1996 yilgi turnirda ham Hoqon Shukur, Bulent Qo‘rqmas, Rushtu Rujber kabi yulduzlar uch o‘yinni mag‘lubiyat bilan yakunlagan, to‘plar nisbati - 0:5. Birinchi turda xorvatlarga (0:1), ikkinchi turda portugallarga (0:1) mag‘lub bo‘lingan, uchinchi turda Daniya javobsiz uch gol urgan.

Shveytsariyaliklar esa 4 ochko jamg‘argan bo‘lsa-da, to‘plar nisbatiga ko‘ra Uelsdan ortda qoldi (3:2ga qarshi 4:5). Endi Petkovich shogirdlari boshqa guruhlardagi natijalarni kutadi va eng yaxshi 3-o‘rinlar to‘rtligiga kirishga umid qiladi. Aytish kerakki, ularda imkoniyat yaxshiroq, ayrim hollarda 3 ochko ham guruhdan chiqishga imkon berishi mumkin.