Россиялик рэпер Mercedes-Benz'ини бухоролик йигитга топшира оладими?

Россиялик таниқли рэпер Алишер Валеев – Моргенштерн Instagram'да Give-away танловини эълон қилиб, унинг якуний босқичини 18 октябрь куни ўтказди. Унда 100та турли кўринишдаги соврин билан бирга, суперютуқ – Mercedes-Benz E 200 автомобили ҳам ўзининг янги эгасини топди. Бундан ташқари, 1 млн рубл ҳам тарқатилди.

3 соатлик ўйин кўпчилик мухлислар учун кутилмаган натижа билан тугади. Суперютуқни бухоролик @aza_1002 Instagram-аккаунти эгаси қўлга киритди.

«Мен автомобилни дунёнинг ҳар қандай нуқтасига етказиб беришни ваъда қилганман. Ўзбекистон бўлса, Ўзбекистон-да. Агар чегаралар ёпиқ бўлса, кутишимиз мумкин. Чегаранинг ўзида машинани ўтказиб бериш ҳам мумкин. Божхона расмийлаштируви талаб қилинса, уни ҳам тўлаймиз», – деган эди бастакор.

Бироқ, орадан кўп ўтмай, бухоролик йигитнинг бу ютуқни қўлга киритгани бир мавзу бўлган бўлса, кейинчалик Моргенштерннинг Ўзбекистондаги автомобиль божи билан боғлиқ чиқишлари ижтимоий тармоқларни «тутатган» яна бир масала бўлди.

Рэпер автомобилни Ўзбекистон божхонасида расмийлаштириш учун сарфланадиган харажатлар хусусида Instagram саҳифасининг Stories'ида видеохабар жойлади.

«Ўзбекистонда машина учун божхона тўлови қанча эканини биласизми?... Машина нархига тенг экан», – деганди Моргенштерн.

У жонли эфир қиларкан, машинани етказиб беришда ёрдам кераклиги ҳақида сўзлаган эди.

«Биз шов-шув билан борамиз ва машинани ватандошингизга топширамиз. Сизлар ҳам бизга пешвоз чиқинг», – деганди россиялик рэпер.

Kun.uz мухбири даставвал Моргенштерн ютуғини ютган, аммо ҳозирча суперютуққа росмана эга бўлмаган бухоролик Азим Абдуллаев билан мулоқот қилишга муваффақ бўлди (суҳбатни видеокўрсатувда томоша қилинг).

Албатта, Азим бу ҳолатда ҳеч нарса қила олмаслиги аниқ. Чунки автомобилга эгалик ҳуқуқи мавжуд эмас. Бироқ суперютуқ ўйналганда кўтаринки кайфиятда бўлган Моргенштерн Ўзбекистонга хориждан олиб кириладиган автомобиль учун божхона божлари миқдоридан хабар топгач, ҳайратини яшириб ўтирмади ва ижтимоий тармоқларда ўз фикрини билдирди. Шунинг баробарида машина нархига тенг «растаможка»ни инобатга олган ҳолда автомобилни етказиб беришда ҳукуматдан ёрдам сўрашини ҳам билдирди.

У 3 ноябрь куни YouTube'даги вДудь лойиҳасига берган интервьюсида ҳам автомобилни эгасига топширишда Ўзбекистондаги божхона божларининг қимматлигини эслаб ўтди ва ҳамон автомобилни ўз эгасига топшириш масаласида олға силжиш йўқлигини билдирди.

Хўш, қимматбаҳо ютуқни Ўзбекистонга олиб келиш учун қанча божхона божи тўланади?

Kun.uz Божхона қўмитаси билан боғланиб, қиймати 4 млн рубль (52 000 АҚШ доллари атрофида) бўлган, Mercedes-Benz E-class русумли, 184 от кучига эга, 4 цилиндрли, двигатель ҳажми 2 литр, 2019 йилда ишлаб чиқарилган, келиб чиқиш сертификатига эга автомобилни Ўзбекистонга жисмоний шахс томонидан олиб кирилганида ундириладиган божхона тўловлари тўғрисида маълумот тақдим этишни сўради.

Давлат божхона қўмитаси жавобида, жумладан, қуйидагилар маълум қилинган:

«... Мурожаатингизда кўрсатиб ўтилган автотранспорт воситаси ТИФ TНгa мувофиқ 8703 23 198 1 коди билан таснифланган тақдирда, амалдаги қонун ҳужжатларига асосан божхона қийматидан 30 фоиз ҳамда двигатель ҳажмининг ҳар бир см3 учун 2,5 АҚШ доллари миқдорда импорт божи, 15 фоиз миқдорда ҚҚС, божхона қийматидан 0,2 фоиз божхона расмийлаштируви учун йиғим, БҲМнинг 120 баровари миқдорида утилизация йиғими ставкалари қўлланилади.

... Шу билан бирга, божхона тўловларини ҳисоблашда мурожаатингизда келтирилган автотранспорт воситасининг қийматидан амалдаги қонун ҳужжатларда белгиланган ставкалари бўйича дастлабки ҳисоб-китоблар амалга оширилди.

Унга кўра, божхона қиймати 538 713 760,00 сўмлик сумма асосида божхона тўловлари ҳисобланганда, дастлабки ҳисоб-китобларга асосан ундирилиши мумкин бўлган миқдор 353 801 986,83 сӯмни ташкил этди.

Бундан ташқари, агар товарнинг келиб чиқишига доир маълумотларда номувофиқлик тасдиқланса, божхона божининг ставкаси икки баравар орттирилган ҳолда ҳисобланади. Бунда дастлабки ҳисоб-китобларга кўра, божхона тўловларининг миқдори 598 959 482,13 сўмни ташкил этди.

Агар мурожаатда кўрсатилган автотранспорт воситасининг аниқ техник хусусиятларни акс эттирувчи ҳужжатлар ва маълумотлар тақдим этилса, божхона тўловлари қайта ҳисобланиши мумкин», – дейилади қўмита раиси ўринбосари Г.Шукуров имзоси билан юборилган хатда.

Хуллас, Азимнинг ютуғи бўлган «Мерседес»ни олиб кириш билан боғлиқ хабарлар мана шулардан иборат.

Албатта, Ўзбекистоннинг ҳар бир фуқароси тенг ҳуқуқли, бир хил бурч ва мажбуриятларга эга. Маълум бир киши учун божхоначилар қонунда кўрсатилмаган ҳолда истисно қила олмаслиги аниқ. Ваколатли шахсларгина божхона божларини инсофли даражага келтириш борасида фаоллик кўрсата олишлари мумкин.

Шу ўринда қайд этиш керакки, божхонада ишловчи таниш-билишлардан бож тўловларидан озод этишнинг «фишка» усули ҳақида эшитганмиз. Бунда хориждан келтирилган у ёки бу товарни божхона тўловларидан озод этиш бўйича ҳукумат йўллаган хат (фишка)дан фойдаланилади...

Ўзбекистон имижини ошириш хусусида сўзлар баралла айтилаётган, мамлакатнинг сайёҳлик жозибадорлигини оширишга миллиардлаб маблағлар сарфланаётган бир вақтда, биргина шу воқеа хориж ижтимоий тармоқларида қанчалик салбий акс садо бераётгани ачинарли ҳол, албатта.

Моргенштерннинг ижтимоий тармоқдаги саҳифасини ҳам, унинг Ўзбекистондаги божлардан «ақлдан озай» дегани ҳақидаги интервьюлари эълон қилинган саҳифаларни кузатганлар сони инобатга олинса, аслида Ўзбекистон туризмни ривожлантиришда бу воқеадан ҳам «пиар юриш» сифатида оқилона фойдаланиши мумкин.

Балки ҳукумат Моргенштерннинг Ўзбекистон фуқаросига совға қилмоқчи бўлган «Мерседес» машинасига ҳам «фишка» усулини қўллаб юборар?!

Чунки Моргенштерн бу машинани шахсан ўзи, жамоаси бирга билан Ўзбекистонга келиб топширишни режа қилган экан. Миллионлаб мухлисларга эга бундай рэпернинг Ўзбекистонга келиши бугунги пандемия шароитида тиклана олмай турган туризм соҳасига оз бўлса-да далда бўларди балки...

Толиб Раҳматов,
Kun.uz мухбири.