Жаҳонда ўтган кун давомида рўй берган энг асосий воқеалар ва янгиликлар шарҳи билан одатдагидек кундалик дайжестимизда таништирамиз.
Ғазодаги вазият
Бирлашган Миллатлар Ташкилоти июл ойи ўрталаридан бошлаб Фаластинда 1 миллиондан ортиқ қаттиқ очарчиликка дуч келиши мумкинлигидан ташвишини билдирди.
Кутилма БМТнинг Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги ташкилоти — FAO ҳамда Жаҳон озиқ-овқат дастури (World Food Proframm — WFP) қўшма ҳисоботида келтирилган.
Очарчиликка рўбарў келиши мумкин бўлган давлатлар қаторида африканинг Мали, Судан ва Жанубий Судан давлатлари ҳам тилга олинган. Умуман, FAO ва WFP ҳисоб-китобларига кўра, 2024 йилнинг октябригача жами 17 мамлакат ва битта минтақавий кластерда озиқ-овқат хавфсизлиги ёмонлашиши мумкин.
Кейинги кунлар АҚШ президенти Байден ташаббуси билан илгари сурилган Ғазода оташкесимга эришиш тўғрисидаги келишувдан сўнг секторда уруш ҳарорати бироз пасайгандек. Аммо, ҳамон қурбонларга олиб келаётган ҳаракатлар давом эттирилмоқда.
Ғазодаги урушнинг 243-кунига келиб, қурбон бўлган фаластинликлар сони 36 минг 586 нафарга етган.
Фаластин соғлиқни сақлаш вазирлигининг Ғазодаги бўлинмаси маълумотларига кўра, ярадорлар сони 83 минг 74 нафаргача ошган.
Сўнгги бир сутка ичида Исроил қўшинлари 4 та оммавий қирғин уюштириб, 36 кишининг ўлимига ва 115 кишининг ярадор бўлишига сабабчи бўлишди.
Путиннинг журналистларга жавоби
Петербург халқаро иқтисодий форуми доирасида Россия президенти Владимир Путин жаҳон ахборот агентликлари вакиллари билан учрашди, унинг давомида бир қатор долзарб мавзуларда журналистларнинг саволларига жавоб берди.
Украинага қарши уруш пайтида ядро қуролидан фойдаланиш таҳдидлари ҳақида сўралганда, Путин «ядровий калтакни силкитмаслигини», шу билан бирга, Россия Федерациясининг ядровий доктринасига мувофиқ ядро қуролидан фойдаланишга тайёрлигини маълум қилди.
«Биласизми, улар бизни мудом ядровий калтакни силкитишда айбламоқчи бўлади. Лекин мен ҳозир бу мавзуни кўтардимми? Буни сиз қилдингиз. Мени мавзуга яқинлаштиряпсиз, кейин эса ядровий калтакни силкитганимни айтасиз», деган Путин Reuters журналистининг вазият бундай хавфга қанчалик яқин эканлиги ҳақидаги саволига жавобан.
«Ғарб негадир Россия ҳеч қачон ядровий қуролни қўлламайди, деб ҳисоблайди. Бизда ядровий доктрина бор, унда нима ёзилганига қаранг. Агар кимнингдир ҳаракати суверенитетимиз ва ҳудудий яхлитлигимизга таҳдид солса, биз ундан фойдаланиш мумкин деб ҳисоблаймиз. Буни оддий, юзаки қабул қилиб бўлмайди. Умид қиламанки, дунёда ҳамма бу масалага шундай ёндашади», — деган Путин.
Ғарб давлатлари иштирокида Россия Федерациясига зарба бериш уларнинг Россияга қарши тўғридан тўғри урушини англатади ва «Москва бунга жавоб беради», деди Путин.
«Агар биз бу мамлакатлар бизга қарши урушга жалб қилинаётганини кўрсак — бу уларнинг Россия Федерациясига қарши урушда бевосита иштирок этиши бўлади — биз шунга ўхшаш тарзда ҳаракат қилиш ҳуқуқини сақлаб қоламиз», деди у журналистларга.
Кремл раҳбари агар Россия ҳудудига Украина томонидан Ғарбдан етказиб берилган қуроллар ёрдамида ҳужум қилинса, Ғарбга «ассиметрик жавоб» билан таҳдид қилган. Хусусан, Москва ўз қуролларини дунёнинг бошқа минтақаларига жойлаштириш имкониятини кўриб чиқмоқда, у ердан Россия Федерациясига қарши қаратилган қуроллар келиб чиққан мамлакатларга ҳужум қилиш учун фойдаланиш мумкин, деган Путин.
«Нима учун биз кимгадир таҳдид қиляпмиз, деб ўйлаяпсиз? Биз ҳеч кимга таҳдид солмаяпмиз, айниқса, бошқа давлат раҳбарига. Бу ёмон нарса», деган у Германиядан келган журналистнинг саволига жавоб берар экан.
«Бизнинг айрим масалалар бўйича ўз позициямиз бор. Биз Европа давлатларининг, жумладан, Украинада содир бўлаётган воқеалар бўйича ГФР позициясини биламиз. Ҳамма Россия урушни Украинада бошлаганига ишонади. Шуни алоҳида таъкидламоқчиманки, Европада ҳеч ким бу фожиа Украинадаги давлат тўнтариши билан бошланганини эслашни истамайди», деди Путин.
Украинага ёрдам
АҚШ Украинага 225 млн долларлик янги ёрдам пакетини беришга тайёрланмоқда, деб хабар қилмоқда Reuters агентлиги ўз манбаларига таянган ҳолда.
Агентликнинг маълумотларига кўра, Украинага ёрдамнинг янги пакетини тақдим этиш тўғрисидаги маълумотлар ҳар икки давлат президентларининг учрашуви олдидан пайдо бўлган. Байден ва Зеленский бугун, Иккинчи жаҳон урушида Нормандияда иттифоқчиларнинг туширилганига 80 йил тўлиши муносабати билан ташкиллаштирилган тадбир давомида учрашишади ва музоакаралар ўтказишади. Қайд этиш керакки, Зеленский ва Байден кейинги ҳафтада Италияда ўтказиладиган G7 давлатлари раҳбарлари саммити асносида яна кўришишади
Ҳозирча ёрдам пакети расман қачон эълон қилиниши маълум эмас, деб ёзади Reuters.
Йил бошида АҚШ Конгрессининг молиялаштиришни тасдиқлаши кутилган ярим йиллик танаффусдан сўнг яна Киевга Америка ёрдамлари давом эттирила бошлаганди.
Америка парламенти Украинага 61 млрд долларлик ёрдамни жўнатишга имкон яратувчи қонунни қабул қилгач, Украина Вашингтондан бир нечта ёрдам пакетлари қабул қилиб олди.
Ўз навбатида, журналистлар билан учрашган Россия президенти Владимир Путин агар Америка Украинага қурол-яроғ беришни бас қилса, уруш 2-3 ичида якунига етишини таъкидлаган. «Биз Украинанинг нейтрал статусидан манфаатдормиз», деган Путин.
Моди яна Ҳиндистон бош вазири?
Ҳиндистонда ўтган парламент сайловларида Нарендра Модининг «Бҳаратия жаната» партияси тахминан 38 фоиз овоз олди. Коалициядаги иттифоқчилари билан биргаликда у 543 та ўриндан камида 280 ўринни эгаллайди.
Шу тариқа, сайловчилар орасида жуда машҳур бўлган ва Ҳиндистон ҳукуматини 10 йил давомида бошқариб келаётган 73 ёшли Моди учинчи беш йиллик муддатга бош вазир лавозимини эгаллаши мумкин.
Бироқ, 2019 йилги сайлов натижалари билан солиштирганда, Модининг партияси катта йўқотишларга учради ва БЖПни ўз ичига олган «Миллий демократик алянс» коалицияси парламентда 400 ўринни қўлга киритиш мақсадига эриша олмади. Коалиция 543 ўриндан 280 ўринни қўлга киритади. Олдинги қонунчилик даврида БЖП 303 ўринга, коалициядаги бошқа партиялар билан бирга 353 ўринга эга эди.
Мухолифатнинг INDIA алянси ўз натижаларини яхшилаган ва парламентда камида 230 ўринга эга бўлади. 2019 йилги сайловлардан кейин Ганди сулоласининг «Ҳиндистон миллий конгресси» партияси ҳукмронлик қилган алянс парламентда атиги 91 ўринни қўлга киритди.
Ҳиндистондаги сайловлар дунёдаги энг йирик овоз бериш жараёни ҳисобланади, рўйхатга олинган 968 миллион сайловчидан 642 миллиони қатнашган. Олти ҳафта мобайнида миллиондан ортиқ сайлов участкалари очилди, овоз бериш етти босқичда ўтказилди. Сайловда 66,3 фоиз фуқаро иштирок этган.
Словакия бош вазири баёноти
15 май куни Гандлова шаҳрида бўлиб ўтган ҳукумат йиғилишидан сўнг ўзига нисбатан суиқасд содир этилиб, омон қолган Словакия бош вазири Роберт Фицо тузллиб оёққа тургач илк баёнотини берди. Унинг видеомурожаати Facebook’даги саҳифасида эълон қилинган.
Словакия ҳукумати бошлиғи ўзига суиқасд уюштирмоқчи бўлган Юрай Цинтулага нисбатан ҳеч қандай нафрат ҳис қилмаётганини таъкидлаб ўтган. У июл ойидан бошлаб ишга қайтишни режалаштираётганини ҳам билдирган.
«Мен учун илк қадамни қўйиш вақти келди ва бу — кечириш. Менга қарата ўқ узган нотаниш кимсадан нафратланмайман. Унга нисбатан бирор қонуний чора кўрмайман ва менга етказилган зарарни ундирмайман... Мен уни кечираман ва нима иш қилганини, бу ишни нима учун қилганини ўзи англаб етишига изн бераман. Пировардида, у шунчаки ёвузлик ва сиёсий нафрат қурбони бўлгани кўриниб турибди», — дея таъкидлаган бош вазир.
Жанубий Африкадаги табиий офатлар
Сўнгги 2-3 кун ичида Жанубий Африка Республикаси мамлакатга ёпирилган бир нечта табиий офатлардан жабр чекмоқда. Қор ёғиши, кучли ёмғирлар, торнадо мамлакатга кенг кўламли сув тошқинларини ҳам келтириб чиқарган.
Сув тошқини Жанубий Африка Республикасининг шарқий қисмида жойлашган икки провинцияни қамраб олган. Квазулу-Натал ва Шарқий Кейп провинцияларида кузатилган кучли шамоллар асносида иккита торнадо ҳам вужудга келган ва кенг қамровли вайронагарчиликларга ҳам сабаб бўлган.
Табиий офат натижасида камида 22 киши ҳалок бўлгани айтилмоқда. Икки мингдан зиёд киши Нелсон Мандела қўлтиғидан кўчирилган.
Мамлакатнинг марказий қисмида эса ҳарорат кескин тушиб кетган ва қор ёғган.
