10 йилдан сўнг инсонларга юрак кўчириб ўтказилмайди

Юрак кўчириб ўтказиш бўйича операциялар минглаб инсонларнинг ҳаётини сақлаб қолиши мумкин, бироқ органлар ҳаммага ҳам етавермайди. Тиббиётчилар бу услубни юқори баҳолашади, бироқ унга етишиш қийинлигидан энди протезлаш ва ўзак ҳужайралар билан терапия ўтказишни ривожлантиришга чақиришмоқда. The Telegraph томонидан иқтибос келтирилётган Буюк Британиянинг етакчи жарроҳлари сўзларига кўра, технологиялар ривожи кейинги ўн йил мобайнида юрак кўчириб ўтказишдан тўлиқ воз кечишга олиб келиши мумкин.

Жанубий африкалик юрак жарроҳи Кристиан Барнард томонидан илк марта юрак кўчириб ўтказиш бўйича муваффақиятли операцияни амалга оширганига ҳам 50 йил тўлди. Ушбу тадбир бир неча марта ўзининг самарали эканлигини исботлаган: айрим беморлар ўзганинг юраги билан 20 йилдан ошиқ умр кўрган. Лекин врачлар юракталабларнинг бор-йўғи 1 фоизигагина ёрдам қўлини чўза олишади, қолганларга юрак етишмайди. Масалан, Бирлашган Қиролликда 65 ёшдан ошган 15 минг киши операцияга муҳтож, лекин йилига бор-йўғи 150 та юрак топилади. Сўнгги ўн йил ичида бундай беморларнинг сони 162 фоизга ўсган.

Кўчириб ўтказишга яроқли юракларнинг сонини оширишнинг мутлақо имкони йўқ, шу сабабли Буюк Британиянинг етакчи врачлари келажак сунъий насослар ва ўзак ҳужайраларга боғлиқ эканлигини айтишмоқда. Бу технологияларни ривожлантириб, йилига минглаб британияликларга ёрдам бериш мумкин. Келгусида улар айрим туғма нуқсонлар ҳисобга олинмаса, юрак кўчириб ўтказиш ўрнини тўлиқ эгаллайди. Ҳозирча эса жамоат ташкилотлари мамлакат аҳолиси ўртасида ўлимидан сўнг органларни ишлатишга розилик бериш ҳақида ҳужжатга имзо қўйишга тарғиб қилиш билан банд.

Ёрқин келажакни яқинлаштириш учун тадқиқотчилар ўз услубларини такомиллаштиришмоқда. Жумладан, коронар шунтирлаш чоғида ўзак ҳужайраларни киритиш йўли билан юракнинг чандиқлашиши олдини олиш мумкинлиги исботланган. Шунингдек, замонавий намуналаридан бир неча баробар арзонроққа тушувчи титандан ясалган механик юрак протези яратиш устида иш олиб борилмоқда.

Юрак касалликлари билан курашишнинг яна бир йўли — тобора идрокли ва қулай бўлиб бораётган кардиостимуляторлардир. Масалан, янги кардиостимулятор юмшоқ технологиялардан фойдаланиб, юрак қоринчаси ва деворчасига бир вақтда таъсир кўрсатади.