Абдулла Қодирийнинг ҳовлиси нега ҳали ҳам музейга айлантирилмаган?

Кеча, 20 февраль куни ўзбек адабиётининг буюк вакили Абдулла Қодирийнинг Тошкент шаҳридаги ҳовлисига Ўзбекистон Республикаси бош вазири Абдулла Арипов ташриф буюрган. Бу ҳақда BBC Ўзбек хизматининг лавҳасида айтилади.

Абдулла Қодирийнинг набираси Хондамир Қодирийнинг айтишича, кеча соат 12:00лар атрофида бош вазир, Тошкент шаҳри ҳокими, Шайхонтоҳур тумани ҳокими ва Маданият вазирлиги мутасаддилари “Самарқанд дарвозаси” маҳалласида жойлашган буюк адиб яшаб ижод қилган ҳовлига ташриф буюрган.

“Уларни ҳамма жой билан таништирдик. Ҳовлимиз жуда катта, ҳовлидан-ҳовлига ўтиб, шарт-шароитларни кўрсатдик. Улар ҳам жуда ажабланишди, Тошкент шаҳри марказида шундай жой бор эканини билишмас экан ҳам. Айримлар кўрган, лекин кўпчилик кўрмаган экан. Уларга вазиятни тушунтирдим, ҳамма жойни томоша қилиб, кўриб чиқишгандан сўнг бош вазир Абдулла Арипов бу ер уй-музейи эмас, балки боғ-музейи қилинишини айтди. “Бу жойни маърифат маркази қиламиз”, деб ваъда бердилар. Шу пайтгача бу ишларни қилишга бу ерда яшаб келганларнинг шарт-шароити йўл қўймаган. Бундан ташқари, моддий томондан ҳам қийин эди. Ўша пайтда бу ерда Абдулла Қодирийнинг кўпчилик авлоди истиқомат қилиб келган, уларни уй-жой билан таъминлаш анча мушкул эди. Ҳозир бу ердан Қодирийга дахлдор бўлган ўнтача оилани кўчириш керак экан”, - деган Хондамир Қодирий.

ЎзА’нинг Ўзбекистон Республикаси Маданият вазири ўринбосари К.Акиловага асосан ёзишича, Ўзбекистон Республикаси президентининг тегишли топшириғига асосан Тошкент шаҳри, “Самарқанд дарвозаси” маҳалласида жойлашган Абдулла Қодирий яшаб ижод қилган уй ва боғ ҳовли ҳудудида 2018 йил якунига қадар Абдулла Қодирий боғ-музейини ташкил этиш ва бу ишларни амалга ошириш учун зарур маблағ ажратиш режалаштирилган.

Журналист Анора Содиқованинг “Абдулла Қодирийнинг уй-музейи борми?” мақоласида айтилишича,1956 йилда Абдулла Қодирий номи оқланган, чўчқахона ва файтунлар тураргоҳига айлантирилган ҳовли Қодирий фарзандларига қайтарилган, аммо унга музей мақоми берилмаган. 1989 йил Абдулла Қодирийнинг фарзанди Маъсуд Қодирий отасининг 95 йиллик юбилейида уни ёд этиш учун йиғилган зиёлилардан яна уйни музейга айлантиришни сўраб, илтимос қилаган, аммо яна натижа бўлмаган. 1994 йилда яна бу иш кўтарилади, бироқ бугунги кунда у ерда яшаб келаётган миллат фидойисининг авлодларини бошқа уйга кўчириш масаласи кўндаланг бўлиб, масала яна чала қолади.

“Самарқанд дарвоза” маҳалла фуқаролар йиғини раиси Абдубосит Миррасуловнинг сўзларига кўра эса, “Самарқанд дарвоза” маҳалласи бузилиш арафасида. Маҳалла “Термиз” кўча томонидан бузилиб келмоқда. Кичик, эски уйлар ўрнига 9-12 қаватли уйлар қурилиши мўлжалланган.

“Термиз” кўчасидан кираверишда буюк адибимиз Абдулла Қодирийнинг уйларига чиқилади. Бундан бир йил аввал, ҳокимиятдан комиссия вакиллари келиб, Қодирий уйи атрофлари бузилиши кераклиги, аммо адибимизга дахлдор жойлар атрофи боғ, кўкаламзор қилиниб ўралган ҳолатда уйларини сақлаб қолиш кўзда тутилганини маълум қилган эди. Мен ҳам албатта, Қодирийнинг мухлиси, ватандоши сифатида уйларини “уй музейи”га айлантириш тарафдориман. Қодирийнинг ҳозирги авлодлари яшаётган ҳовли кўп қаватли уйлар орасида қолиб кетиши ҳам ҳунук бўлади. Унинг атрофини кенгроқ олиб, боғли жой қилиш, зиёратгоҳга айлантириш керак. Бу фикрлар ҳам Тошкент шаҳар ҳокимлигидан келган комиссия томонидан айтилган эди. Аммо бу ҳақда баённома тузилиб, амалий ишлар бошланганидан хабарим йўқ. Бир неча йилдан бери мазкур маҳаллада раис бўлиб ишлаб келаман, адибимиз ҳовлиларини суриштириб, сўраб чет-элдан, ўзимиздан зиёратчилар келиб туришади. Шундай вазиятларда Абдулла Қодирийнинг ҳовлилари музейга айлантириб, обод қилинмаганидан ҳижолат бўламиз”, - деган Абдубосит Миррасулов.