Бугун терма жамоамиз Осиё кубоклари финал босқичида еттинчи уринишини бошлайди. Аввалги мусобақалар биз учун гоҳ қувончли, гоҳ омадсиз, гоҳ шармандали якун топган бўлса-да, негадир, илк ўйинларни деярли муваффақиятли ўтказганмиз. Олти ўйинда тўрт ғалаба, бир дуранг ва бир мағлубият: тўплар нисбати – 8-3.
Бу факт Уммонга қарши ўйин олдидан кайфиятимизни ошириши турган гап, зеро илк ўйиндаги ғалаба кейинги муваффақиятли юришлар учун ҳам дебоча бўлиши керак. Келинг, ўйин бошланишини сабрсизлик билан кутаётган мухлислар билан бирга аввалги турнирлардаги дебют ўйинларга сайр қилиб кўрамиз.
1996
БААдаги Осиё кубогига терма жамоамиз қитъанинг энг кучли жамоаси сифатида ташриф буюрганди. 1994 йилда Ўзбекистон Хиросимадаги Осиё ўйинларида ғалаба қозонган, ҳатто Африка чемпиони, ўша пайтларда дунёнинг кўзга кўринган жамоаларидан бири Нигерияга қарши ўйинларда ҳам ўзларини муносиб кўрсатганди.
Аммо бош мураббий Баҳодир Иброҳимов таркиб борасида қийинчиликларга дуч келди. Ўша Нигерияга дарвозасига урилган голлар муаллифлари турнирда бизга ёрдам бера олмасликлари ойдинлашди. Аввалига, терма жамоанинг алмаштириб бўлмас етакчиси Миржалол Қосимов жароҳат олди ва у БААга бора олмаслиги маълум бўлди. Андрей Федоров эса, таркибга киритилган бўлса-да, ОФК томонидан берилган икки йиллик дисквалификацияни бекор қилиб бўлмади.
Хитойга қарши биринчи ўйинда рақиб анча устун ҳаракат қилган бўлса-да, ғалаба қозондик. Кўп ҳолатларда Бугало бизни қутқарган, ҳатто бир вазиятда Геннадий Денисов дарвозага кириб кетаётган тўпни чизиқдан қайтариб юборганди. Ўйин охирларида қарши ҳужумда урилган голлар Осиё кубокларидаги илк ўйинимизни ғалаба билан якунлашимизга замин яратди.
Афсуски, бу ғалаба кейинчалик бизга ёрдам бермади, Япония ва Сурияга қарши ўйинда мағлубиятга учраган футболчиларимиз гуруҳда сўнгги ўринни олиб, мусобақани эрта тарк этишди.
2000
Ливан-2000 саралаш ўйинларининг БААда бўлиб ўтгани ва у ерда терма жамоамиз қаҳрамонлик кўрсатиб, майдон эгалари устидан ғалаба қозонгани, ўша ўйинларда терма жамоамизни бошқарган Маҳмуд Раҳимовга эса, Осиё чемпионатига жамоасини олиб бориб насиб этмаганини кўпчилик яхши эслайди. Раҳимов автоҳалокат туфайли ҳаётдан кўз юмади, терма жамоа эса, қисқа вақт қолганда Юрий Саркисянга топширилади. Саркисян келгунча ўтган бир йилдан кам вақт мобайнида жамоада Виктор Борисов, Павел Садирин каби мутахассислар ҳам ишлаб улгуришди. Яъни, бир йилда тўрт мураббий қўл остида шуғулланган, тайёргарлик борасида етарлича муаммоларга эга бўлган Ўзбекистон Ливанга ташриф буюрди.
Бусиз ҳам аслида мухлислар тўрт йил олдингидан фарқ қилишар, БААдаги Осиё кубоги ва ЖЧ-98 саралаш ўйинлари бизнинг Осиёдаги даражамизни белгилаб бўлганди. Энди биз ўзимизни энг кучли ҳисобламасдик, албатта. Жаҳон чемпионатининг икки иштирокчиси – Саудия Арабистони ва Япониянинг гуруҳимиздан жой олиши имкониятимиз янада кам эканидан далолат қиларди.
Қатарга қарши илк ўйин рақибнинг тинимсиз ҳужумлар ёмғири остида ўтди. Миржалол Қосимов жарима зарбасидан ҳисобни тенглаштиргунча ўтган вақтда Қатар атиги бир дона гол ургани фақат бизнинг омадимиз эди.
Мутахассислар жамоа ўйини ва тайёргарликдан келиб чиқиб, Ўзбекистоннинг турнирдаги имкониятларини жуда паст эканини тахмин қилишгандир, оптимист мухлислар ҳаммаси кейинги ўйинларда ижобий ўзгаришига умид қилишгандир, аммо 2-турда, худди тўрт йил олдинги каби, Япония терма жамоаси устимиздан «совуқ сув қуйиб юборди».
2004
Хитойда ўтказилган навбатдаги Осиё кубогида тарихда илк маротаба гуруҳдан чиқишни уддаладик. Ва бу жуда чиройли амалга оширилди – Равшан Ҳайдаров шогирдлари гуруҳдаги уч ўйинни ҳам ғалаба билан якунлашди. Турнир бошланишидан бир ҳафта олдин Европа чемпионати якунланганди ва у ерда 1:0 ҳисобини ўзига одат қилиб олган Греция терма жамоаси чемпион бўлишганди. Ўзбекистон ҳам ўз ўйинларини айнан шу ҳисобда якунлаётгани, қандайдир, Евро билан параллел ўтказишга, чиройли якунга умид қилишга асос бўлаётгандек эди.
Ўша ўйинлардан дастлабкиси Ироқ терма жамоасига қарши кечган. Миржалол Қосимов жарима зарбасини голга айлантириб, ўйин тақдирини ҳал қилди. Кейин эса, Туркманистон ва Саудия Арабистони терма жамоаси ҳам минимал ҳисобларда мағлуб этилди, туркманлар дарвозасига ҳам гол жарима зарбасидан киритилган бўлса, арабларни жарима майдони ташқарисидан йўлланган зарбаси билан Саша Гейнрих жазолади.
Қизиғи, чорак финалда ҳам ҳисобни стандарт вазиятдан очган эдик. Ҳамма Миржалол Қосимов зарбани ижро этади, деб турган пайтда, у сакраб ўтиб кетади ва Гейнрих тепган тўп Баҳрайн дарвозабони қўлига тегиб, тўрдан жой олади. Аммо ўша ўйин аввалги сценарийларда кечмайди: 2:2 ва ўйиндан кейинги пенальтилар сериясида баҳрайнликларнинг қўли баланд келди.
2007
Илк ўйинлардаги ягона мағлубиятимиз 2007 йилда содир бўлган ва бу ўйин давомида ҳам ҳисобда олдинда борганмиз. Улуғбек Бақоевнинг зарбаси эронликлар ҳимоячиси Ризоийга тегиб, рақиб дарвозасидан жой олади ва автогол бизни ҳисобда олдинга олиб чиқади. Бу гол то 2012 йилнинг кузигача бизнинг Эрон терма жамоаси дарвозасига урган ягона голимиз бўлиб турган, қизиғи, кейинги, ЖЧ-2014 саралашида Теҳронда мезбонлар дарвозасига урилган гол муаллифи ҳам айнан Улуғбек Бақоев бўлганди.
Иккинчи бўлимда эронликлар бурилиш ясайди ва иродали ғалабага эришади. Терма жамоамиз эса, кейинги ўйинларда вазиятни ўнглайди. Аввалига майдон эгалари бўлмиш Малайзия, кейин эса, ҳал қилувчи баҳсда Хитой устидан қозонилган йирик ғалабалар вакилларимизни чорак финалга олиб чиқди.
У ерда эса, Саудия Арабистони терма жамоасига рўбару келиб, 2:1 ҳисобида мағлубиятга учрадик. Аммо бу ўйинда вакилларимиз жуда яхши ҳаракат қилишган, Максим Шацких томонидан ҳисобни тенглаштирувчи гол ҳакамнинг қўпол хатоси туфайли ҳисобга олинмаганди.
2011
Бу сафар терма жамоамиз Осиё кубогининг очилиш ўйинида, майдон эгаларига қарши майдонга тушди. Учрашувга ташриф буюрган томошабинлар сонидан ҳам билишингиз мумкин, бу ўйин барчанинг эътиборида бўлганди ва Вадим Абрамов шогирдлари кўпчилик учун кутилмаганда, жуда чиройли ўйин намойиш қилишганди.
Аввалига, Одил Аҳмедов узоқ масофадан ажойиб зарбани ижро этиб, вакилларимизни олдинга олиб чиқди, кейин эса, қатарлик ҳимоячилар босимга дош бера олмаган пайтда Сервер Жепаров вазиятдан фойдаланди. Бу ғалаба гуруҳдаги кейинги ўйинларда ҳам ишончли ҳаракат қилишга замин яратди ва терма жамоамиз қаторасига учинчи бор гуруҳдан чиқиш масаласини ҳал қилишди. Кувайт устидан қозонилган ғалаба ва Хитой билан дуранг Ўзбекистоннинг гуруҳда 1-ўринни олишини таъминлади.
Ўша мусобақада терма жамоамиз ҳозиргача тарихда энг яхши бўлиб турган натижани қайд этди – ярим финал. Аммо ўша босқичда Австралиядан қабул қилинган 0:6 мағлубият ҳам Осиё кубоги ярим финаллари тарихидаги энг йирик ҳисоб бўлиб тарихда қолди.
2015
Осиё кубокларидаги сўнгги юришимиз Сиднейдан бошланганди. Шимолий Корея терма жамоаси бу турнирда биз учун янги рақиб бўлса-да, улар билан ЖЧ-2014 саралаш ўйинларида бир гуруҳда тўп сурган ва ҳар икки ўйинни ҳам 1:0 ҳисобида ўз фойдамизга ҳал қилгандик.
Бу сафар ҳам худди шундай ҳисоб қайд этилди, Сергеевнинг 62-дақиқада урган голи учрашув тақдирини ҳал қилди. Кейин эса, Хитойдан мағлубият (1:2) ва ҳал қилувчи ўйинда Саудия Арабистони терма жамоаси устидан ғалабадан сўнг, гуруҳда иккинчи ўринни олиб, чорак финал иштирокчисига айландик. Миржалол Қосимов шогирдлари Жанубий Кореяга қарши ўйинда фақат қўшимча дақиқаларда ўтказилган голлар туфайли турнирни тарк этди.
Яна бир қизиқ факт, мана шу Шимолий Кореяга қарши кечган кейинги расмий ўйин бош мураббий Миржалол Қосимов учун қимматга тушди. ЖЧ-2018 саралаш босқичида яна биз билан бир гуруҳга тушиб қолган шимолликларга қарши ўйин 2:4 ҳисобидаги мағлубият билан тугади ва Қосимов истеъфога чиқарилиб, унинг ўрнини Самвел Бабаян эгаллади.
Қ.Асланов тайёрлади
