Isuzu деганда кўпчилик ўзбекистонликлар кўз ўнгида биринчи бўлиб кичик автобус гавдаланса керак. Шаҳар ва қишлоқларимизда минглаб кишилар ҳар куни иш ёки ўқишга шу русумдаги автобусда қатнайди, аммо ҳамма ҳам Isuzu`нинг жаҳон даражасидаги бренд эканини билавермайди.
Хўш, бу япон компанияси Япониянинг ўзида, Ўзбекистонда ва умуман жаҳон автосаноатида қандай ўринга эга? Яқинда Isuzu ташкил этган пресс-тур доирасида кунчиқар юртда бўлиб қайтган Kun.uz мухбири барчамизга яхши таниш бренд ҳақида биз билмаган маълумотлар билан ўртоқлашди.
Япониянинг илк автомобиль ишлаб чиқарувчиси
Япония автосаноати дунё миқёсида ўз ўрнига эга. Toyota, Nissan, Honda, Suzuki, Mazda, Mitsubishi кабилар – дунё миқёсидаги брендлардир. Аммо самурайлар юртидаги илк енгил автомобилни ишлаб чиқарганлар – булар эмас, балки айнан Isuzu`дир.
Ташкилот тарихи 1916 йилга бориб тақалади. Ўшанда Токиода кемасозлик ва газ-электр соҳаларига ихтисослашган икки компания ўзаро ҳамкорликда автомобиль ишлаб чиқаришга келишиб олган эди. 1918 йилдан компания заводида юк автомобилларини йиғиш бошланган, 1922 йилга келиб эса Британиянинг «Wolseley Motors» компанияси билан ҳамкорликда Япониянинг илк енгил автомобили ишлаб чиқарилган.
II жаҳон урушидан кейинги йилларда Японияни вайроналардан тиклашда кенг фойдаланилган
Isuzu – «эллик қўнғироқ» демакдир
1933 йилда яна икки компаниянинг бирлашувидан янги альянс – «Automobile Industries» компанияси ташкил топган ва шу йилдан ишлаб чиқарилаётган юк автомобилига «Isuzu» номи берилган.
Isuzu – Япониядаги Исузугава дарёси номидан олинган бўлиб, япончадан «элликта қўнғироқ» маъносини англатади.
Иккинчи жаҳон урушидан кейин мазкур заводдан чиққан юк автомобилларидан Японияни вайроналардан тиклашда кенг фойдаланилган. 1949 йилда компания ҳозирги номи – «Isuzu Motors Limited» билан атала бошлаган.
1990 йилларда Isuzu ўрта ва оғир юк автомобиллари ишлаб чиқариш бўйича дунёда биринчи ўринга чиқиб олганди.
Дизель двигателлари бўйича жаҳон етакчиси
Isuzu – дунё саноатида дизель ёнилғиси билан ишловчи двигателлар ишлаб чиқариш бўйича асосий лидерлардан саналади.
Компания бу йўналишдаги махсус тадқиқот ишларини бошлаганига 80 йилдан ошган. Яъни 1934 йилдаёқ компанияда дизель двигателлари соҳасида изланиш олиб борувчи махсус қўмита тузилган. Икки йил ўтиб, Японияда биринчи ҳаво совуткичли дизель двигатели – DA6 дунёга келган ва бу кунчиқар мамлакатда бу соҳадаги ривожланиш тарихида улкан муваффақият бўлган.
1941 йилда Япония ҳукумати мазкур компанияни дизель двигателлари ишлаб чиқаришга ҳуқуқли ягона компания деб белгилаган. 1950 йилда Isuzu мукаммал тузилишдаги тўғридан тўғри пуркаш тизимига эга ёниш камерасини яратган. 1961 йилда эса енгил автомобиллар учун 1991 куб см ҳажмга эга DL201 биринчи дизель двигателини ишлаб чиқарган.
Ҳозиргача Isuzu чиқарган дизель двигателлари сони 25 миллиондан ошган бўлиб, бу двигателлар ўрнатилган машиналарни дунёнинг деярли ҳар бир мамлакатида учратиш мумкин.
60-йиллар охирида Isuzu дизель ёнилғисида ҳаракатланувчи жаҳондаги илк спорткар – 117 Coupe моделини яратган.
1974 йилда бу кўрсаткич 9506тани ташкил этган.
Ҳозир йиллик соф фойдаси миллиард доллардан ортиқ
Ҳозирда Isuzu Motors асосан тижорат ва юк автомобиллари, автобуслар ва дизель двигателлари ишлаб чиқармоқда.
Асосий ишлаб чиқариш ҳажми Япониянинг ўзига тўғри келса-да, дунёнинг ўндан ортиқ давлатларида Isuzu автомобиллари йиғилади. Компания тизимида жами 8 мингдан ортиқ ходимлар ишламоқда.
2018 молия йилида Isuzu 650 мингга яқин автомобиль сотди, олинган соф фойда миқдори эса 1 млрд доллардан кўпроқни ташкил қилди.
Компаниянинг келгуси режаларида D-Max пикаплари муҳим ўринга эга. Бу моделни Isuzu бир неча ўн йиллик ҳамкори – General Motors билан биргаликда ишлаб чиққан. Моделнинг учинчи авлоди Таиланддаги GM заводида йиғилади. Айни шу пикап Самарқандда ҳам ишлаб чиқарила бошлаши мумкин.
Ўзбекистонда ишлаб чиқариш ҳажмини икки баробарга оширмоқчи
«Isuzu Motors» Самарқанд автомобиль заводининг технологик ҳамкори ҳисобланиб, заводда ишлаб чиқариладиган автобус, ўртача тоннаждаги юк ва махсус машиналар ва бошқа тижорий техникага шасси ва двигателлар етказиб беради.
1996 йилда очилиб, 1999 йилдан автомобиль ишлаб чиқара бошлаган «СамКочАвто» Ўзбекистон-Туркия қўшма корхонаси 10 йил фаолият юритгач, 2006 йилда Самарқанд автомобиль заводи («SamAuto» МЧЖ)га айлантирилган ва Ўзбекистон Туркия компанияси акцияларини сотиб олиб, заводда «Uzotoyol» маркали автомобиллар ишлаб чиқарилиши тўхтатилган эди.
Ўша йилдан бошлаб «СамАвто» «Isuzu Motors» билан ҳамкорлик қилиб келади. 2007 йил январидан Самарқанддаги заводда ISUZU шассиси базасидаги автомобиллар чиқарила бошланди.
сиқилган табиий газда ҳаракатланувчи HC45 русумли автобус (2017 йил)
2015 йилда завод сиқилган табиий газда юрувчи илк автобусни чиқарди. Шу йили «Isuzu Motors» «СамАвто»нинг 8 фоиз акциясини сотиб олди. Япониянинг «Itochu» корпорацияси эса 2007 йилдаёқ Самарқанддаги завод таъсисчисига айланган эди, бугунги кунда унинг ҳам «СамАвто» устав капиталидаги улуши 8 фоизни ташкил этади.
Яқинда япон компаниясининг Самарқанд автозаводида ишлаб чиқариш ҳажмини икки баробардан ҳам кўпроққа ошириш режаси борлиги маълум бўлди.
«Ҳозир бу заводда йилига 3-4 минг автомобиль ишлаб чиқариляпти. Бу кўрсаткични йилига 10 мингтагача етказиш режамиз бор», – деди «Isuzu Motors» расмий вакили Ясуюки Нижима.
