Тошкентда «Халқаро чиқиндиларсиз дунё куни» муносабати билан «Zero waste» республика экоакциясига старт берилди

Ўзбекистон Республикаси Табиат ресурслари вазирлиги 30 март — Халқаро чиқиндисиз кун (International Day of Zero Waste) муносабати билан Ўзбекистон Экологик партияси ҳамкорлигида Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳрида кенг жамоатчилик билан биргаликда югуриш орқали чиқиндиларни саралаб йиғиш – «plogging» тадбирларини ўтказди.

Тошкент шаҳрида ташкил этилган тадбирнинг тантанали очилиш маросимида табиат ресурслари вазирининг биринчи ўринбосари Обиджон Қудратов сўзга чиқиб, мамлакатда илк бор табиат ресурслари вазири Азиз Абдуҳакимов ташаббуси билан ўтказилаётган ушбу тадбир ҳудудлар озодалигини таъминлашга, жамоатчиликда бу борада дахлдорлик ҳиссини уйғотишга хизмат қилишини таъкидлади.

«Чиқиндилар сектори иқлим ўзгариши, биологик хилма-хиллик нобуд бўлиши ҳамда атроф муҳит ифлосланишига сабаб бўлмоқда. Статистик маълумотларга кўра, мамлакат бўйича бир кунда 19-20 минг тонна чиқинди ҳосил бўлмоқда. Чиқиндилар турли металлар, шиша идишлар, макулатура, пластик, озиқ-овқат маҳсулотлари қолдиқларидан иборат бўлиб, уларнинг фақат 32 фоизи қайта ишланмоқда», дейди Обиджон Қудратов Республика «Zero Waste» акциясига старт берар экан.

Тадбирда вазирлик марказий аппарати, вазирлик ҳузуридаги Ўрмон хўжалиги ва Гидрометеорлогия агентликлари, Тошкент шаҳар бошқармаси, тизим ташкилотлари, Ўзбекистон Экологик партияси ходимлари, шунингдек, Халқаро табиатни муҳофаза қилиш иттифоқининг Шарқий Европа ва Марказий Осиё бўйича минтақавий офиси директори Борис Эрг, Глобал яшил ўсиш институти (GGGI)нинг Ўзбекистондаги ваколатхонаси раҳбари Аарон Рассел, Франция тараққиёт агентлигининг Марказий Осиё бўйича раҳбари Венсан Копан, «Coca-Cola» компаниясининг Ўзбекистондаги ваколатхонаси раҳбари Серкан Дилек иштирок этди.

Тошкент шаҳридаги «Zero Waste» акцияси доирасида Мирзо Улуғбек тумани Истиқлол ва Махтумқули кўчалари чорраҳасида жойлашган истироҳат боғида акция иштирокчилари ҳудуддаги пластик бутилкалар, алюмин банкалар, макулатура ва ўрамлардан фаол тозаланди.

Бугунги кунда дунё миқёсида чиқиндилар муаммоси энг долзарб экологик масалалардан бирига айланиб улгурган. Шу боис, Туркия давлати 105 та бошқа давлатлар билан биргаликда бутунжаҳон чиқиндисиз кунини белгилаш ҳақидаги резолюцияни қабул қилиш ташаббусини илгари сурди ва БМТ Бош Ассамблеяси 2022 йил 14 декабрдаги мажлисида 30 мартни ҳар йили нишонланадиган «Халқаро чиқиндисиз кун» деб эълон қилиш тўғрисида резолюцияни қабул қилди.

Ушбу санани ўтказишдан кўзланган асосий мақсад — кенг жамоатчиликнинг чиқиндиларга бўлган муносабатини ўзгартириш ва бу орқали чиқиндилар ҳосил бўлишини камайтириш, қайта ишлаш бўйича тушунчларни шакллантириш, барқарор истеъмол ва ишлаб чиқариш моделларини тарғиб қилиш, айланма иқтисодиётга ўтишни қўллаб-қувватлашдан иборат.

Урбанизация жараёни жадаллашиб, шаҳарлар кенгаяётган, аҳоли сони ўсаётган ва унинг эҳтиёжини қондириш учун миллионлаб турдаги товарлар ишлаб чиқарилаётган бир пайтда чиқиндиларни қайта ишлаш ва уларнинг утилизацияси энг катта экологик муаммолардан бири бўлиб қолмоқда.

Олиб борилаётган экологик назорат ва тарғибот-ташвиқот ишларига қарамасдан бугунги кунда аҳоли томондан қаттиқ маиший чиқиндиларни дуч келган ерларга ташлаб кетиш, аҳоли пунктларида, магистрал йўл ёқаларида, дала майдонлари четларида, сув ҳавзалари қирғоқларида ноқонуний чиқиндихоналар ҳосил бўлиши давом этмоқда.

Рақамларга мурожаат қилинса, 2020 йил 28,9 минг, 2021 йил 18,7 минг, 2022 йилда 20,3 минг нафардан зиёд фуқаролар чиқиндиларни белгиланмаган жойларга ташлагани учун маъмурий ҳуқуқбузарликлар аниқланган.

30 март — Халқаро чиқиндисиз кунни ўтказиш орқали чиқиндисиз ташаббусларни илгари суриш 2030 йилгача бўлган даврда Барқарор ривожланишнинг кун тартибидаги барча мақсад ва вазифаларни, жумладан, 11-мақсад ҳамда 12-мақсадга эришишга ҳам катта ҳисса қўшади. Ушбу мақсадлар экологик барқарорликни таъминлайди ҳамда истеъмол ва ишлаб чиқаришнинг оқилона моделларига ўтиш учун хизмат қилади.

Чиқиндисиз ташаббуслар уларни тўғри бошқариш, чиқиндилар ҳосил бўлишини минималлаштириш ва олдини олиш, экологик инқирозни бартараф этиш, атроф муҳитни муҳофаза қилиш, инсон саломатлиги ва фаровонлигини яхшилашга ёрдам беради.

Маълумот учун: 2019 йилдан буён республикамизда ҳар йили сентябр ойининг учинчи шанба куни «Бутунжаҳон тозалик куни» муносабати билан ҳудудларда аҳолининг турли қатламлари, айниқса ёшларни кенг жалб қилган ҳолда чиқиндиларни югуриш орқали саралаб йиғиш тадбирлари – «Plogging» ўтказиб келинмоқда. Жумладан, 2022 йилда республика бўйлаб 515 та манзилда ўтказилган тадбирда 100 минг нафардан ортиқ иштирокчи, 2 964 та махсус техника ёрдамида 6 661 га ер майдонидан жами 40 503,6 тонна қаттиқ маший чиқиндилар йиғилиб, белгиланган тартибда утилизация қилинди.

Табиат ресурслари вазирлиги томонидан 30 март — Халқаро чиқиндисиз кун (International Day of Zero Waste) муносабати билан бу каби тадбирларни мунтазам равишда ўтказиб борилиши режалаштирилган.