«Ўзбекистон бунга лойиқ» — Европа Иттифоқи элчиси «Европа куни» ва Ўзбекистондаги лойиҳалар ҳақида

Европа куни — «Шуман декларацияси» имзоланган сана ҳар йили байрам қилинади. Франция ташқи ишлар вазири Роберт Шуман ўзининг тарихий нутқини 1950 йил 9 майда сўзлаган ва у Европа Иттифоқининг ташкил этилишига олиб келган. Унинг нутқи Декларацияга айланди, ҳужжат имзоланган сана эса Европада тинчлик ва бирдамликни сақлаб қолишга хизмат қилувчи сана сифатида ҳар йили нишонланади.

Ҳозирда Европа куни барча Европа мамлакатларида, шунингдек ҳамкор мамлакатлар, хусусан Ўзбекистонда ҳам оммавий нишонланади. (Мавзуга доир: Куни-кеча Украина президенти 9 май Украинада бундан буён Европа куни сифатида нишонланиши ҳақида фармонни имзолади).

6 май куни Тошкент шаҳридаги Ботаника боғида ташкиллаштирилган, 5000 дан зиёд одам ташриф буюрган фестивалда Ўзбекистонда фаолият юритаётган 40га яқин лойиҳа тақдим этилди. Лойиҳалар Европа Иттифоқи ва Европа жамоаси томонидан молиялаштирилади.

«Ўзбекистонда Европа кунини ташкил қилиш биз учун жуда муҳим. Европа Иттифоқи Ўзбекистон билан бир қанча ишларни амалга оширяпти. Бизнинг дастурларимиз хилма-хил ва уларнинг ҳаммаси Ўзбекистондаги ислоҳотларни қўллаб-қувватлайди.

Фестивал одамларни бизнинг дастурларимиздан хабардор қилиш, улар билан гаплашиш, айниқса, ёшлар билан коммуникация қилиш, ғоялар алмашиш имкониятидир. Биз қўлимиздан келган энг яхши ишларни қилишга ҳаракат қиляпмиз, ишонамизки, Ўзбекистон ҳам бунга лойиқ», – деди Европа Иттифоқининг Ўзбекистондаги элчиси Шарлотта Адриан.

Фестивалда Европа Иттифоқи ва Ўзбекистон ўртасидаги ҳамкорликнинг Марказий Осиёда, жумладан Оролбўйи минтақасида иқлим ўзгариши ва барқарорлик, Ўзбекистонда гендер тенглик ва аёллар ҳуқуқларини илгарилатиш учун фуқаролик жамияти, ҳамжамиятлар ва ҳокимият органлари қадриятларининг мустаҳкамланиши, қаттиқ чиқиндиларни қайта ишлаш тизимларининг ривожланиши, Erasmus+ таълим дастурлари, қишлоқ хўжалигини ривожлантириш бўйича фаолият, давлат хизматларини кўрсатиш ва бошқалар каби муҳим йўналишлар бўйича лойиҳалар тақдим этилди.

UNICEF’нинг Ўзбекистондаги вакили Мунир Маммадзода Kun.uz мухбири билан суҳбатда Европа Иттифоқи билан UNICEF биргаликда амалга оширган ва ошираётган лойиҳалар ҳақида гапириб берди.

«Турли дастурларга қўшилишимиз ҳар доим муҳим, чунки биз Европа Иттифоқи билан бирга болалар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва бошқа масалаларда ривожланиш каби ўхшаш қадриятларга эгамиз. Биз ҳозирда Европа Иттифоқининг молиявий кўмагида бир қўшма дастурни амалга оширяпмиз. Ўтган йилнинг сентябр ойида Сурхондарёда инклюзив ижтимоий хизматларни яхшилашга қаратилган дастурни амалга оширдик», — деди Маммадзода.

Унинг сўзларига кўра, UNICEF Сурхондарё вилоятидаги ночор қатлам, жумладан, у ердаги афғонларга ҳам эътибор қаратади. Улар таълим, ижтимоий ҳимоя хизматларини яратишга ҳаракат қилишмоқда. 

«Шунингдек, Сурия ва Ироқдаги тўқнашув зоналаридан қайтган аёллар ва болаларнинг қайта тикланишини ва жамиятга қўшилишини қўллаб-қувватловчи дастурларимиз бор. Бунда Европа Иттифоқи бизни қўллаб-қувватловчи ҳамкорлардан биридир. Аёллар ва болаларнинг оилаларга қайтишлари ва жамиятга киришиб кетишлари ҳамда хизматлардан фойдаланишларига ёрдам берамиз. Шунингдек, Россия, Қозоғистон ва бошқа мамлакатларга кетиб ишлаётган мигрант ота-оналарнинг болаларини қўллаб-қувватлашга доир мақсадли дастурларни ишлаб чиққанмиз», — дейди Мунир Мамадзода.

Тақдим этилган лойиҳалар қаторида Ўзбекистоннинг Жаҳон савдо ташкилотига аъзо бўлишига кўмаклашишга оид лойиҳа ҳам бор. Бу лойиҳа Европа Иттифоқи кўмагида 2020 йилда бошланган.

«Бу беш йиллик лойиҳа Ўзбекистоннинг жаҳон савдо ташкилотига аъзо бўлиши орқали иқтисодиётни модернизация қилиш бўйича ривожланиш режаларини қўллаб-қувватлашга қаратилган. Ундан кўзланган мақсад — мамлакатда ЖСТ қоидаларига мос келадиган савдо тартибини ўрнатиш учун Ўзбекистонга ёрдам бериш», — дейди лойиҳа миллий координатори Адҳам Акбаров.

Лойиҳа доирасида ҳукумат ЖСТга аъзо бўлиш учун муайян масалаларда маслаҳат бера оладиган халқаро консултантларни жалб қилиши мумкин. Бунга лойиҳанинг Ўзбекистондаги офиси кўмак беради.

Фестивалда намойиш этилган йирик лойиҳалардан бири Халқаро юристлар комиссиясидир.

«Биз судялар учун тренинглар, инсон ҳуқуқлари борасида экспертлар билан очиқ муҳокамалар ташкил қиламиз, турли брошюралар нашр қиламиз, тарғибот ишларини амалга оширамиз.

Юристлар халқаро комиссияси Ўзбекистонда 18 йилдан бери ишлайди. 2021-2024 йилларда қиймати 350-400 минг евро бўлган иккинчи лойиҳани амалга оширяпмиз», — дейди лойиҳа координатори Дилфуза Қуролова.

Фестивалда 2003 йилда ишга туширилган BOMCA (border management program in Central Asia) лойиҳаси ҳам иштирок этди. Айтиш керакки, лойиҳа Европа Иттифоқининг Ўзбекистондаги энг йирик лойиҳаларидан биридир.

Европа Иттифоқи томонидан Латвия ва Литва ҳамкорлигида молиялаштириладиган Марказий Осиё чегараларини бошқаришга кўмаклашиш дастури Осиё минтақаси салоҳиятни ошириш, институционал ривожланиш, савдо йўлакларини ривожлантириш ва савдони осонлаштириш, чегараларни бошқариш тизимларини такомиллаштириш ҳамда Марказий Осиё ҳудудида гиёҳванд моддаларни йўқ қилишга қаратилган.

Фестивал кенг омма учун кўнгилочар қисмни ҳам ўз ичига олди. Унда ўзбек эстрадаси юлдузлари, мавзувий флешмоблар, маҳорат сабоқлари, ижодий ва спорт тадбирлари, шунингдек рақс ҳудудлари ташкил этилди.

Мадина Очилова тайёрлади.