Зўравонликнинг сўзсиз ифодаси – Тошкентда ўтаётган “НеУят” кўргазмасидан репортаж

Тошкент шаҳридаги 139 Documentary Center’да “НеУят” экспозициялари намойиши бўлиб ўтмоқда. Унда 10 дан ортиқ ижодкорларнинг видео, расм ва инсталляциялари намойиш қилиняпти. Улар орасида инталляциялар алоҳида ўрин эгаллайди. Кўргазма Nemolchi.uz лойиҳаси томонидан ташкил қилинган ва у 14 декабргача давом этади.

Масалан, Анна Иванова “Фемицидга бағишланган матоли инсталляция” асарида матодан тикилган 179 қўғирчоқ акс этган. БМТнинг Аҳолишунослик жамғармаси маълумотларига кўра, бу Ўзбекистонда 2021 йилда ўлдирилган 179 нафар хотин-қизларнинг ўлдирилиши билан боғлиқ жиноятларга атаб тайёрланган.

Худди шундай инсталляциялардан яна бири Мастура Ҳамронинг қизил чизиқли ижодий иши. Ижодкор унда Ўзбекистонда 2015 йилдан 2021 йилгача юз берган фемицидлар статистикасини кўрсатишга урғу берган.

Яна бир муҳим инсталляция Нигина Гайдукнинг “Зўравонлик зўравонликни келтириб чиқаради” асари. Унда зўравонликка учраган аёл ўз ҳаётида ҳам буни такрорлаши мумкинлигини эслатмоқчи бўлган.

Экспозицияда Катерина Слапогузованинг инталляцияси ҳам намойиш этиляпти. Бурчакда қизнинг хонаси ва унинг хотираларини эслатувчи деталлар жойлаштирилган.

Шунингдек, кўргазмада София Сейтхалилнинг “Баъзан мен тўкиламан” деб номланган видеоролигини ҳам томоша қилишингиз мумкин. Ролик зўравонликка учраган 10 қизнинг ҳикоялари асосида тайёрланган.

Яна бир эътиборни тортадиган ғоялардан бири Зилола Қаҳрамонованинг “Харитада йўқ жойлар” материали. Деворга Тошкент шаҳри харитаси жойлаштирилган. Кўргазмага келувчилар зўравонликка қарши тавсия, хотираларини ёзиб қолдиришади.

Экспозицияда яна бир қанча бир-бирини такрорламайдиган ишлар билан танишишингиз мумкин.

Маълумот учун кўргазмага сешанбадан якшанбагача 11:00-19:00 да бориш мумкин. Унга кириш бепул. 29 ноябр куни 19:00 да Тилланисо Нурёғдининг “Феминизм ва ўзбек шоиралари”, 7 декабр 18:30 да эса “Ўзбек романида аёл қалами” мавзусида маърузаси бўлади. 10 декабр 19:00 да эса Нигина Худайбергенованинг “2023 йилда Ўзбекистонда оилавий зўравонлик бўйича жиноий ишлар: тизимли муаммолар ва тавсиялар” тадқиқоти тақдимоти ўтказилади.

Манзил: 139 Documentary Center галереяси, Тарас Шевченко кўчаси, 8 (мўлжал — Патрики қаҳвахонаси).

Зуҳра Абдуҳалимова тайёрлади.