Жаҳон | 07:25
799
3 дақиқада ўқилади

Дунёдаги 2,75 миллиард бино учун биринчи юқори аниқликдаги 3D-харита яратилди

Германиялик олимлар биринчи марта Ер сайёрасининг антропоген муҳитига оид энг тўлиқ рақамли тасвирни яратди: улар 2,75 миллиард бинодан иборат улкан 3D-маълумотлар массивини тузди. Мюнхен техник университети (TUM) олимлари гуруҳи томонидан ишлаб чиқилган GlobalBuildingAtlas йиғиндиси илғор иқлим тадқиқотлари учун янги имкониятлар очади ва БМТнинг Барқарор ривожланиш мақсадларини амалга оширишга ҳисса қўшади.

ERC Starting Grant гранти асосида молиялаштирилган ушбу маълумотлар тўплами 2019 йилда олинган сунъий йўлдош тасвирларига таянади. Унинг аниқлиги аввалги глобал хариталарникидан 30 баробар юқори, аввалги тўпламлар эса энг кўпи билан тахминан 1,7 миллиард бинони қамраб олган эди.

Лойиҳани бошқарган Мюнхендаги Техник университет Ерни кузатиш бўйича маълумотлар илми кафедраси профессори, доктор Сяосян Чжу таъкидлашича, янги харита шаҳарлашув моделларини, фавқулодда вазиятларни бошқариш ва инфратузилмани режалаштиришни янада аниқроқ қилишга хизмат қилади, шунингдек шаҳарларни янада инклюзив ва барқарор этишга ёрдам беради.

Янги харитада ҳар бир бино уч метрга уч метр фазовий аниқликда берилган. Тузувчиларнинг айтишича, бундай даражадаги аниқлик бинолар баландлиги, ҳажми ва иншоотнинг тузилмавий зичлигини ишончли баҳолаш имконини беради.

Бундан ташқари, барча объектларнинг 97 фоизи деталлашув даражаси 1 (LoD1) моделларига тегишли. Булар биноларнинг асосий геометрикасини ифодаловчи соддалаштирилган уч ўлчовли моделлардир. Уларнинг деталлашуви юқорироқ LoD даражасидаги моделларга нисбатан пастроқ бўлса-да, катта кўламли ҳисоблаш моделларига интеграция қилиш учун жуда мос келади. Чжунинг таъкидлашича, бундай маълумотлар шаҳар тузилиши таҳлили, ҳажмларни ҳисоблаш ва инфратузилмани режалаштириш учун мустаҳкам асос яратади.

Аввалги маълумотлар тўпламлари асосан ривожланган мамлакатлар шаҳарларини қамраб олган бўлса, янги харита илгари деярли рақамлаштирилмаган минтақалар бўйича ҳам кенг маълумот беради: Африка, Жанубий Америка, Жануби-Шарқий Осиё мамлакатлари, шунингдек дунё бўйлаб қишлоқ ҳудудлари тўғрисида.

Чжунинг тушунтиришича, биноларга оид 3D-маълумотлар урбанизация ва қашшоқлик даражасини одатий икки ўлчовли хариталарга қараганда анча аниқроқ акс эттиради. Уч ўлчовли моделларда тадқиқотчилар фақат қурилиш майдонини эмас, балки ҳар бир бинонинг ҳажмини ҳам кўра олади, бу эса яшаш шароитларини анча аниқ баҳолаш имконини беради.

Олимлар, шунингдек, янги кўрсаткични жорий этди — аҳоли жон бошига тўғри келадиган бинолар ҳажми. Ушбу глобал индикатор муайян ҳудудда бир инсон ҳиссасига тўғри келадиган умумий қурилиш ҳажмини ўлчаб, ижтимоий ва иқтисодий тафовутларни намоён қилади.

Уч ўлчовли маълумотлар шаҳар ривожланишини режалаштириш ва назорат қилиш учун аниқ асос беради. Улар шаҳарларга аҳоли ҳаёт шароитларини адолатлироқ қилиш йўлида аниқ мақсадли чоралар кўришга ёрдам беради — масалан, аҳоли зич жойлашган, етарлича таъминланмаган ҳудудларда уй-жой фондини кенгайтириш ёки қўшимча ижтимоий инфратузилма объектларини барпо этиш орқали.

Тайёрлаган:  Отабек Матназаров

Мавзуга оид