Qozog‘iston Konstitutsiyaviy sudi Elboshi haqidagi qonunni bekor qildi

Qozog‘iston Konstitutsiyaviy sudi «Qozog‘iston Respublikasining Birinchi Prezidenti – Elboshi to‘g‘risida»gi qonunni o‘z kuchini yo‘qotgan deb topdi. Iyun oyidagi referendum natijalariga ko‘ra, Qozog‘iston Konstitutsiyasida ushbu hujjatni saqlab qolish uchun qonuniy asoslar yo‘q, shuning uchun u o‘z kuchini yo‘qotgan deb topilishi kerak, deb ma’lum qildi 11 yanvar, chorshanba kuni Konstitutsiyaviy sud.

«Qozog‘iston Respublikasining Birinchi Prezidenti – Elboshi to‘g‘risida»gi «Qozog‘iston Respublikasining konstitutsiyaviy qonunini o‘z kuchini yo‘qotgan deb topish to‘g‘risida»gi konstitutsiyaviy qonun loyihasi dekabr oyi oxirida Qozog‘iston parlamenti quyi palatasi – Majlis ko‘rib chiqishiga kiritilgan edi. Kutilishicha, u yanvar oyida bo‘lib o‘tadigan palatalarning qo‘shma majlisida ko‘rib chiqiladi.

2022 yil 5 iyun kuni bo‘lib o‘tgan referendum ishtirokchilarining katta qismi – 77 foizdan ortig‘i konstitutsiyaga kiritilgan tuzatishlarni ma’qullagan, unga ko‘ra Qozog‘istonning birinchi prezidenti Nursulton Nazarboyev «Elboshi» – «Millat otasi» konstitutsiyaviy maqomidan mahrum etilyapti. «Birinchi Prezident to‘g‘risida»gi qonunda Nazarboyev va uning oila a’zolari uchun muhim imtiyozlar, shuningdek, Nazarboyev va u bilan birga yashaydigan oila a’zolariga tegishli bo‘lgan barcha mulkka taalluqli millat yetakchisining daxlsizligi ko‘rsatilgan.

Bundan tashqari, konstitutsiyaga kiritiladigan tuzatishlar mamlakatni super-prezidentlikdan kuchli parlamentga ega prezidentlik respublikasiga aylantirishni nazarda tutadi. Shu bilan birga, Qozog‘istonning yangilangan konstitutsiyasida prezidentning barcha siyosiy partiyalar va harakatlardan teng masofadagi maqomi mustahkamlangan va davlat rahbarining eng yaqin qarindoshlariga kvazidavlat sektorida rahbarlik lavozimlarini egallash taqiqlangan.

Qozog‘iston prezidenti Qosim-Jo‘mart To‘qayev 2022 yil yanvarida mamlakatdagi qonli tartibsizliklar bostirilganidan keyin konstitutsiyani isloh qilishni taklif qildi. Tartibning tiklanishi fonida To‘qayev Nazarboyev va uning yaqinlarini nufuzli davlat lavozimlaridan mahrum qildi.