Saylov kodeksi va 7 ta qonunga o‘zgartirish kiritiladi

«Ayrim qonun hujjatlariga saylov va referendum o‘tkazish tartibini yanada takomillashtirishga qaratilgan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida»gi Konstitutsiyaviy qonun loyihasi e’lon qilindi.

Konstitutsiyaviy qonun loyihasida Saylov kodeksiga hamda 7 ta qonunga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish nazarda tutilmoqda. 

Qonunchilik palatasi saylovini aralash (majoritar, proporsional) saylov tizimi asosida o‘tkazish taklif etilmoqda. Jumladan:

a) saylov okruglari bir mandatli va yagona saylov okruglariga ajratilmoqda;

b) Qonunchilik palatasining 75 nafar deputati majoritar saylov tizimi asosida bir mandatli saylov okruglaridan, qolgan 75 nafari proporsional saylov tizimi (nomzodlar ro‘yxati) asosida siyosiy partiyalarga berilgan ovozlar bo‘yicha yagona saylov okrugidan saylanishi belgilanmoqda;

v) yagona saylov okrugida deputatlikka nomzodlar siyosiy partiyalar tomonidan nomzodlar ro‘yxati asosida taqdim etilishi nazarda tutilmoqda;

g) saylov komissiyalari tizimi takomillashtirilib, Markaziy saylov komissiyasi; hududiy saylov komissiyalari; tuman va shahar saylov komissiyalari; xalq deputatlari viloyatlar va Toshkent shahar Kengashlariga saylov o‘tkazish bo‘yicha okrug saylov komissiyalari va uchastka saylov komissiyalari saylov komissiyalari tizimini tashkil etishi belgilanmoqda;

d) partiya ro‘yxatini ro‘yxatga olish muddatlari va tartibotlari belgilanmoqda;

ye) partiya ro‘yxatidan deputatlikka nomzodni chiqarish, partiya ro‘yxati asosida shakllantirilgan va bo‘shab qolgan Qonunchilik palatasi deputatlari o‘rnini to‘ldirishga doir normalar belgilanmoqda;

j) yagona saylov okrugi bo‘yicha Qonunchilik palatasi deputatligiga saylov natijalarini aniqlash va deputatlik o‘rinlarini taqsimlash tartibi belgilanmoqda.

Markaziy saylov komissiyasi a’zolari sonini kamida o‘n besh nafardan to‘qqiz nafarga tushirish, uning kamida bir nafar a’zosi Qoraqalpog‘iston vakili bo‘lishi belgilanmoqda. Markaziy saylov komissiyasining raisi besh yillik muddatga saylanishi, ayni bir shaxs surunkasiga ikki muddatdan ortiq Markaziy saylov komissiyasining raisi etib saylanishi mumkin emasligi belgilanmoqda. Markaziy saylov komissiyasining, hududiy saylov komissiyalarining, okrug va uchastka saylov komissiyalarining vakolatlari aniqlashtirilmoqda.

O‘zbekiston prezidentining takroriy saylovi muddatini qirq kundan yetmish kunga uzaytirish taklif etilmoqda. Tuman, shahar saylov komissiyasining vakolatlarini belgilovchi yangi normalar bilan to‘ldirilmoqda.

«O‘zbekiston Respublikasining referendumi to‘g‘risida»gi qonunga ham qator o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish taklif etilmoqda.

Referendum tashkil etish va o‘tkazishda referendum okruglarini tuzish tartibi bekor qilinib, mazkur vazifa Qoraqalpog‘iston Markaziy saylov komissiyasi, viloyatlar va Toshkent shahar hududiy saylov komissiyalari, tuman va shahar saylov komissiyalari, uchastka saylov komissiyalari tomonidan amalga oshirilishi belgilanmoqda.

Markaziy saylov komissiyasiga:

fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarining kuzatuvchilari uchun mandat namunasini belgilash;

imzo varaqalari to‘g‘ri to‘ldirilganini tekshirish uchun ichki ishlar organlarining, adliya organlarining mutaxassislari, shuningdek fuqarolik jamiyati institutlari vakillarini jalb etgan holda ekspert guruhini tuzish vakolatlari berilmoqda;

tuman, shahar saylov komissiyalarining hamda uchastka saylov komissiyalarining vakolatlari belgilanmoqda;

O‘zbekiston hududida joylashgan referendum uchastkalarida ovoz berish qutilarini soat 20:00 dan oldin ochish va ovozlarni sanab chiqishga yo‘l qo‘yilmasligi belgilanmoqda;

Markaziy saylov komissiyasining ovoz berish yakunlarini haqiqiy emas deb topish to‘g‘risidagi qarori ustidan Oliy sudga shikoyat qilish muddatini referendum yakunlari e’lon qilingan kundan e’tiboran o‘n kundan besh kunga qisqartirilmoqda; 

referendumga tayyorgarlik ko‘rish va uni o‘tkazishda ommaviy axborot vositalari vakillarining ishtirok etish tartibi belgilanmoqda.

«Referendum yakunlari hamda davlat hokimiyati tashkil etilishining asosiy prinsiplari to‘g‘risida»gi hamda «Oliy Majlis Qonunchilik palatasi to‘g‘risida»gi konstitutsiyaviy qonunlardan Qonunchilik palatasi deputatlari hududiy bir mandatli saylov okruglari bo‘yicha saylanishi to‘g‘risidagi norma chiqarib tashlanmoqda.

«Davlat boshqaruvini yangilash va yanada demokratlashtirish hamda mamlakatni modernizatsiya qilishda siyosiy partiyalarning rolini kuchaytirish to‘g‘risida»gi Konstitutsiyaviy qonunda siyosiy partiyadan ko‘rsatilgan va Qonunchilik palatasiga saylangan deputat faqat shu partiya fraksiyasining a’zosi bo‘lishi belgilanmoqda.

Xalq deputatlari kengashlarini saylash Saylov kodeksida belgilangani munosabati bilan «Mahalliy davlat hokimiyati to‘g‘risida»gi qonundagi havolaki norma aniqlashtirilmoqda.

«Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi deputatining va Senati a’zosining maqomi to‘g‘risida»gi hamda «Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining reglamenti to‘g‘risida»gi qonunlarda nomzodlar ro‘yxati asosida saylangan deputatlar saylovchilar bilan aloqasi ular a’zo bo‘lgan siyosiy partiya fraksiyasi tomonidan belgilanishi aks ettirilmoqda.