“O‘z manfaati yo‘lida otasini ham botqoqqa botiradigan farzandlar bor ekan” – tergovchi hikoyasi

Toshkent shahar IIBB tergov boshqarmasi katta tergovchisi Baxtiyor G‘iyosov faoliyatidagi qiziq ishlardan birini so‘zlab berdi. Tergovchiga ko‘ra, o‘g‘irlik jinoyatini sodir etgan yigit bu ishni dadasi qilganini aytib, uni chalg‘itmoqchi bo‘lgan.

“Bundan bir necha yil muqaddam, Yunusobod tumanida tergovchi bo‘lib ishlab yurgan paytimda menga o‘g‘irlik bo‘yicha jinoyat ishi berishdi: Yunusobod tumanidagi do‘konga o‘g‘irlikka kirishgan va tovarlarni o‘g‘irlab, olib chiqib ketishgan.

Jinoyat ishi hujjatlari bilan tanishib chiqdim. Uchta yigit aybini tan olgan, ulardan do‘kondan o‘g‘irlangan narsalar chiqqan. Ular Jinoyat protsessual kodeksining 224-moddasi tartibida ushlangan. Ish hujjatlarini olib, jinoyat ishi qo‘zg‘atganman.

Yigitlarni olib chiqib, himoyachi ishtirokida birma-bir so‘roq qila boshladim. Shu jarayonda jinoyat sodir etgan shaxslardan bittasi “Aka, sizga alohida gapim bor”, deb qoldi. “Gapiravering, advokatingiz bor, kameraga ham olyapmiz”, dedim. “Yo‘q, o‘zingizga gapim bor edi” dedi yigit. Nima gap, desam, “To‘g‘risini aytsam jinoyatni men qilmaganman, dadam qilgan. Dadam qamalib ketmasin, deb hamma aybni bo‘ynimga oldim”, deyapti. Nega unda hozir fikringizdan qaytdingiz, degan savolimga kelajagi borligini, shuning uchun hamma haqiqatlarni aytishga qaror qilganini bildirdi. So‘ngra dadasining telefon raqamini aytib, qo‘ng‘iroq qiling, hozir yetib keladi, dedi.

O‘shanda menda shubha paydo bo‘ldi. O‘g‘irlik yoki shunga o‘xshagan jinoyat sodir etgan shaxsga qo‘ng‘iroq qilib, “Aka, keling, jinoyat sodir qilgan ekansiz”, desangiz u yugurib kelmaydi hech qachon.

Shu tariqa dadasiga qo‘ng‘iroq qilib, o‘zimni tanishtirdim. Dadasi ham buni oddiy holday qabul qildi va “Bo‘ldi, hozir yetib boraman”, dedi. Shubham yana ortdi.

Dadasi kelgach, so‘roq jarayonida haqiqatan o‘g‘limning o‘rtoqlari bilan do‘konga borib, o‘g‘irlik qilganman, deya hamma ayblarni bo‘yniga ola boshladi. O‘g‘lingiz boshida hamma aybini tan olgandi, endi esa sizga qarshi ko‘rsatma beryapti, desam “O‘g‘limni ichki ishlar xodimlari ushlaganidan mening xabarim bo‘lmay qolibdi, xabar topib, keyin mening vijdonim qiynaldi, mana chaqirishingiz bilan yetib keldim, men qilganman bu jinoyatni”, deb turib oldi.

Tergovchida ichki ishonch bo‘ladi. Men bu odam jinoyat qilganiga ishonmayotgandim”, deya hikoya qiladi Baxtiyor G‘iyosov.

Shundan so‘ng tergovchi yigitning dadasidan jinoyat sodir qilganda kim qayerda turganini, u nima qilganini, birinchi kim do‘konga kirganini va kim tashqarida turganini, nimalar olishganini so‘rab, chuqurroq so‘roq qila boshlagan. Ota esa bu savollarning barchasiga o‘sha kuni spirtli ichimlik ta’sirida bo‘lganini aytib, eslolmasligini ta’kidlagan.

“Do‘konda videokamera o‘rnatilgan bo‘lgan. Jinoyat sodir qilgan uchta yigitning biri kamera o‘rnatish bilan shug‘ullangan. O‘sha yigit birinchi do‘konga kirib, kamera o‘chganini, ishlayverishlari mumkinligini aytgan. Chiqayotganda esa har ehtimolga qarshi kameraning xotira qurilmasini olib chiqib, tashlab yuborishgan.

Boshida otasiga qarshi ko‘rsatma bergan yigitning sheriklari haqiqatan uchalamiz birga edik, deb farzandi haqida gapirgandi. Ularni olib chiqib, qayta so‘roq qildim. Shunda ular “Ha, aslida u emas edi, dadasi edi, dadam qamalib ketmasin deb bizdan iltimos qilgandi”, deyishdi.

So‘ngra ularni ham otasi qayerda turgandi, qanday kiyimda edi, deya detalniy so‘roq qilishni boshladim. Ular tergovchi bunday chuqurlashib so‘roq qilishini bilmagan-da, shuning uchun oxirigacha gaplashib qo‘yishmagan ekan: so‘roq paytida har xil gapirishdi. Bu holdan so‘ng o‘g‘irlikni dadasi qilmagani bo‘yicha shubhalarim yana oshdi.

Hammasini so‘roq qilib bo‘lganimdan keyin sohaviy xizmatlarga kamera xotira qurilmasini tezlik bilan topish bo‘yicha aytdim. Qo‘shimcha guruh voqea joyiga ketdi va yon-atrofni ko‘zdan kechirib, menga qurilma topilganini ma’lum qilishdi. Ekspertiza javobini kutishga vaqt yo‘q edi. Sababi, 48 soat davomida odamning masalasini hal qilishimiz, ya’ni qamoqqa olish ehtiyot chorasini tanlashimiz yoki qo‘yib yuborishimiz kerak. Vaqtimiz kam edi.

Voqea joyiga o‘zim ham tezda yetib bordim. Qurilmani olib, kameraga qo‘ysak, hammasi turibdi. Kamera o‘rnatish bilan shug‘ullangan yigitning olmayapti degani noto‘g‘ri bo‘lib chiqdi: tasvirlarda o‘g‘lining o‘zi do‘kon ichida yurgani aks etgandi. Tashqi va ichki tomonlarni ko‘ryapmiz, hech qayerda otasi yo‘q. Ya’ni o‘sha uchta bola do‘kon ichida o‘g‘irlik qilyapti.

Menda ichki ishonch tasdiqlandi va qaytib kelib, rahbarimga vaziyat yuzasidan axborot berdim. Biz o‘zimizni ularning gapiga ishonganday tutib, ishni oxiriga yetkazishga qaror qildik. Yigitlarga kamera yozuvlari haqida aytmadik. Dadasini o‘sha kuni qo‘yib yuborib, yigitlarga qamoqqa olish tarzidagi ehtiyot chorasi qo‘llash uchun sanksiya olganmiz.

Tergov oxirlab qolganida yigitlarni video bilan tanishtirganman. Keyin u yigit jim bo‘lib qolgan. Shundan so‘ng jinoyat ishi tergovini tugatib, ayblov xulosasi bilan sudga berganmiz. Sud hukmi bilan esa yigitlarning har biriga ozodlikdan mahrum qilish bilan bog‘liq bo‘lgan jazo tayinlagan hamda adolat qaror topgan. Aybsiz ota esa javobgar bo‘lmagan.

Yigit shu tariqa tergovni chalg‘itib, o‘zining o‘ylab qo‘ygan rejasiga ishontirmoqchi hamda otasini jinoyatchi sifatida ko‘rsatmoqchi bo‘lgandi.

Mazkur jinoyat ishini tergov qilish jarayonida shunga amin bo‘ldimki, o‘zining manfaati yo‘lida otasini ham botqoqqa botiradigan farzandlar bor ekan”, deydi Baxtiyor G‘iyosov.