Birjada paxta narxi 11 ming so‘mgacha ko‘tarildi. Bu nimadan darak?

Agrobiznes assotsiatsiyasi raisi Kamoliddin Ikromov Kun.uz muxbiri bilan suhbatda paxta narxi borasidagi oxirgi voqealar, xususan, narxning ma’muriy yo‘llar bilan tushirilayotgani borasida o‘z fikrlarini bildirib o‘tdi.

Uning so‘zlariga ko‘ra, 26 sentabr kungi birja savdolarida paxta xomashyosi minimal 6800 so‘mdan ancha baland narxlarda: 7850, 8000, 9000, 1000, hatto 11100 so‘mgacha narxlarda sotilgan.

“Bu qanday sodir bo‘lganiga kelsak. Ayrim klasterlar reyestrdan chiqarilgan, ayrim tumanlarda hokimliklar fermerlar bitta klaster bilan ishlasin deb, ularni rozi qilib, shartnomalari bekor qilingan va ular yetishtirgan paxtani minimal 6800 so‘m boshlang‘ich narx bilan qaytadan birja savdolariga qo‘ygan. Ma’lumotlardan ko‘rinib turibdiki, fermerlarning baxtiga mard klasterlarimiz bor. Ular qonunlarga, prezident farmonlariga amal qilib, paxtani bozor bahosida, real narxlarda sotib olishgan. Bunday holat faqat voha emas, vodiy viloyatlarida ham kuzatilyapti.

Bundan qanday xulosa qilsa bo‘ladi? Ayrim mutasaddilar o‘z asl vazifalari qolib, qaysidir tadbirkorlarning manfaatlarini ko‘zlab, yuqori idoralarga go‘yoki paxta narxi arzonlab ketgani va agar xukumat vaziyatga aralashib, narxlarni barqarorlashtirib, klasterlarga qulay ko‘rinishga keltirmasa, ahvol yomon bo‘lishini aytib, noto‘g‘ri ma’lumot yetkazgan bo‘lishi mumkin. Bu bilan ular xalqni va hukumatni manipulyatsiya qilishga urinishgan, degan tasavvur bizda bor”, – deydi Ikromov.

Soha mutaxassisining so‘zlariga ko‘ra, bozorga ma’muriyat aralashuvlar bo‘lmasa, fermerlar va klasterlar o‘zlari tezda til topishib oladi.

“Aslida prezidentning 205-sonli farmoni bilan paxtachilikda bozor munosabatlariga o‘tish yakunlangan. Bu esa fermerlar, klasterlar va ayniqsa ayrim mutasaddilarni shok holatiga tushirdi. Bu tabiiy. Misol uchun, xirurgik operatsiyaga muhtoj odam operatsiya qildirmay, “davolanib” yursa, bu yaxshi oqibatga olib kelmaydi. Ammo operatsiya qilinsa, og‘riqdan dodlab o‘zini noadekvat tutishi tabiiy hol. Doktor va kasal odam orasiga ayrim dallollar aralashaversa, natija yomon bo‘lishini hamma tushunsa kerak. Prezidentning paxtachilikda bozor munosabatlariga o‘tish to‘g‘risidagi 205-farmoni bu – xirurgik operatsiya. Buni tushunib yetishimiz shart.

Mana g‘allachilikda rostmana bozor munosabatlariga o‘tildi. Bu yil bug‘doy narxlari juda arzon bo‘ldi, ko‘pchilik fermerlar bug‘doylarini zarariga sotishdi, lekin ular na subsidiya so‘rashdi, na bug‘doy arzonlab ketganidan shikoyat qilishdi. Chunki g‘allachilik sohasidagi munosabatlar davolanib bo‘lgan”, – deydi Agrobiznes assotsiatsiyasi raisi.