Sun’iy intellekt 2 ming yillik tarixiy o‘ramni virtual tarzda ochdi va o‘qidi
O‘ram vulqon kuli ostida kuyib ketgan va juda mo‘rt bo‘lib, qo‘lda ochish imkonsiz edi.

Foto: Vesuvius Challenge
Olimlar birinchi marta eramizning 79 yilidan beri Vezuviy vulqoni kuli ostida yotgan va kuyib ketgan tarixiy o‘ramda yashiringan matn muallifi va nomini aniqladi.
O‘ram Gerkulanom shahridagi villadan topilgan va Oksfordning Bodlian kutubxonasida saqlanayotgan edi. U sun’iy intellekt yordamida virtual tarzda ochildi. Matn epikurchi-faylasuf Filodimning «Illatlar va ularga qarshi fazilatlar to‘g‘risida»gi risolasi bo‘lib chiqdi.
Gerkulanom o‘ramlari vulqon kuli ostida kuyib ketgan va juda mo‘rt bo‘lib, qo‘lda ochish imkonsiz edi. O‘ramlarni an’anaviy usullar yordamida ochib bo‘lmadi, ammo zamonaviy texnologiyalar, jumladan, rentgen tomografiyasi va matnni mashina yordamida o‘rganish texnologiyasi uni shikastlamasdan «o‘qish» imkonini berdi.
Vesuvius Challenge loyihasi doirasida ishlab chiqilgan sun’iy intellekt o‘ramning 3D modelini yaratish uchun uglerod siyohining mikroskopik izlarini tahlil qildi. Kentukki universiteti olimlari tomonidan yaratilgan Volume Cartographer dasturi harflar va so‘zlarni aniqlashga yordam berdi.
Filodimning risolasi illatlardan saqlanish va ezgulik bilan yashash bo‘yicha falsafiy qo‘llanmadir. Tadqiqotchilar yangi texnologiyalar Gerkulanum kutubxonasidagi boshqa varaq va o‘ramlardagi matnlarni o‘qish imkonini berishiga umid qilmoqda.
Tavsiya etamiz
Kredit olishga taqiq va Freeze xizmati: ularning farqi nima?
Jamiyat | 09:02
Imtihon yaqin: bu yil abituriyentlarni nimalar kutyapti? – eng muhim savollarga rasmiylardan javoblar
O‘zbekiston | 12:11 / 25.06.2025
Eronning amaldagi siyosiy tizimi. U qanday paydo bo‘lgandi?
Jahon | 19:30 / 24.06.2025
Urushga qo‘shilgan AQSh, «butun Ukraina bizniki» degan Putin – hafta dayjesti
Jahon | 18:52 / 22.06.2025
So‘nggi yangiliklar
-
Urushning iqtisodiy jihatlari: Eron va Isroil milliardlab dollar yo‘qotdi
Jahon | 18:18
-
Rossiyada migrantlarning qurilishdagi ulushi ma’lum qilindi
Jahon | 18:13
-
Toshkent – Bali yo‘nalishida birinchi to‘g‘ridan to‘g‘ri reys amalga oshirildi
Jamiyat | 18:00
-
Eron oliy rahbari Isroil va AQSh ustidan g‘alaba qozonilganini e’lon qildi
Jahon | 17:53
Mavzuga oid

19:42 / 25.06.2025
Sun’iy intellekt o‘zining o‘chirilmasligi uchun odamlarni o‘ldirishga tayyor ekani aniqlandi

00:24 / 24.06.2025
AQSh DeepSeek sun’iy intellekt chatbotini Xitoy armiyasiga yordam berishda aybladi

19:44 / 22.06.2025
Amazon sun’iy intellekt sabab ishchi kuchini qisqartiradi

21:08 / 20.06.2025