27 yilga qamalgan sobiq prezident, Kirkning qotilini qidirayotgan FQB, Isroil bilan savdoni to‘xtatishga chaqirgan Yevroittifoq – kun dayjesti

O‘tgan kun davomida jahonda ro‘y bergan eng asosiy voqea va yangiliklar sharhi bilan kundalik xabarnomada tanishtiramiz.

{Yii::t(}

O'tkazib yuborish 6s

O'tkazib yuborish

Isroil baland binolarni portlatishda davom etmoqchi

Isroil armiyasi payshanba kuni G‘azo shahridagi baland turar joy binolarini buzishni davom ettirishini va bu butun shaharni egallashga qaratilgan hujumning bir qismi ekanini bildirdi.

IDFʼga ko‘ra, bu binolar Isroil «qo‘shinlariga bevosita tahdid soladi». Ammo mahalliy aholi, huquq tashkilotlari va HAMAS bu da’volarni rad etib, minoralar oddiy fuqaro yashaydigan binolar ekanini bildirishdi.

Chorshanba kuni isroillik qo‘shinlar yuzlab odam yashagan va ko‘chirilganlar lageri yonida joylashgan «Tiba 2» minorasini yer bilan yakson qildi. Zarba oqibatida ikki falastinlik halok bo‘ldi, bir necha kishi yaralandi, minglab odamlar esa boshpanasiz qoldi.

Baland binolarni tizimli ravishda buzish usuli – aholining janubga qarab majburan ko‘chirilishini tezlashtirish, shaharni bo‘shatish rejasining bir qismi bo‘lishi mumkin.

G‘azo hukumati matbuot idorasining seshanba kungi bayonotiga ko‘ra, doimiy bombardimon va ko‘p marotaba berilgan evakuatsiya buyruqlariga qaramay, G‘azo shahrida 1,2 milliondan ortiq falastinlik hanuz qolmoqda.

Isroil armiyasining G‘azo sektorida olib borayotgan amaliyoti natijasida 2023 yil oktyabrdan beri kamida 64 700 falastinlik halok bo‘lgan. Hodisalar genotsid ko‘rinishida baholanmoqda. Harbiy yurish anklavni vayron qilgan, u hozir ocharchilik tahdidi ostida qolmoqda.

Charlining o‘limi: FQB ma’lumot uchun 100 ming dollar mukofot e’lon qildi

AQSh tergovchilari konservativ faol Charli Kirkning o‘ldirilishi bilan bog‘liq «qiziqish uyg‘otuvchi shaxs»ning suratlari va videosini e’lon qildi. Reutersʼning yozishicha, politsiya siyosiy tus olgan ushbu qotillikda qo‘llangan deb hisoblanayotgan miltiqni ham topgan.

Tergovchilar hali rasmiy ravishda motiv haqida gapirmagan, biroq Tramp jurnalistlarga qotilning niyati borasida o‘zida ma’lumot borligini aytdi. «Bu haqda keyinroq sizlarga aytamiz», dedi u, huquqni muhofaza qiluvchi idoralar tergovda «katta yutuqlarga» erishayotganini qo‘shimcha qildi.

FQB va shtat rasmiylarining ma’lum qilishicha, qotil tadbir boshlanishidan bir necha daqiqa oldin kampusga kelgan. Kuzatuv kameralaridagi videolarda bir kishi zinadan chiqib tomga ko‘tarilgani va u yerdan o‘q uzgani ko‘ringan.

FQB qotilni qo‘lga olishga olib keladigan ma’lumot uchun 100 ming dollar mukofot e’lon qildi va kuzatuv kameralaridan olingan «qiziqish uyg‘otuvchi shaxs»ning xiraroq suratlarini tarqatdi. Yuta rasmiylari e’lon qilgan keyingi suratlarda esa yigit aniqroq tasvirlangan.

Rasmiylarning aytishicha, tarqatilgan videoda o‘q uzilgan tomdan tushib kelayotgan odam ko‘rinadi. U binoda kaft izi va boshqa DNK izlarini qoldirgan. Videoda, shuningdek, uning ko‘chani kesib o‘tib, kampus yaqinidagi o‘rmonzor tomonga ketayotgani va o‘sha joyda «yuqori quvvatli, boltli» miltiq topilgani ko‘rsatilgan.

Gumonlanuvchi hali jamoatchilikka rasman tanitilmadi. Yuta gubernatori Spenser Koks uni qo‘lga olishda jamoatchilikdan yordam so‘radi.

AQSh prezidenti Donald Trampning yaqin ittifoqchisi, 31 yoshli yozuvchi Kirk Respublikachilar partiyasining yosh saylovchilar orasidagi qo‘llab-quvvatlashini kuchaytirishda yordam bergandi. U chorshanba kuni Yuta shtatidagi universitetda nutq so‘zlayotganda bo‘yniga bir marta otilgan o‘qdan halok bo‘ldi. Tramp bu voqeani «vahshiyona suiqasd» deb atadi.

Tramp Hindiston va Xitoyga 100 foizgacha bojlar kiritishni taklif qildi

AQSh prezidenti Donald Tramp 100 foizgacha bo‘lgan majburiyatlarni taklif qildi, ammo Yevropa Ittifoqidan kelishilgan harakatni kutmoqda.

AFP agentligining muzokaralardan xabardor bo‘lgan amerikalik mulozimga tayanib yozishicha, Yevropa Ittifoqi ham xuddi shunday choralar ko‘rsa, Qo‘shma Shtatlar Rossiya neftini sotib oluvchi mamlakatlarga bojlarni kengaytirishga tayyorligini ma’lum qildi.

AQSh va Yevropa Ittifoqi muzokaralariga qo‘shilgan prezident Donald Tramp Rossiya nefti xaridorlari, jumladan, Xitoy va Hindiston uchun 50 foizdan 100 foizgacha boj kiritishni taklif qildi. «Rossiya urush mashinasi uchun pul manbai Xitoy va Hindistonning neft sotib olishidir. Agar siz bu manbani kesmasangiz, urush mashinasini to‘xtata olmaysiz», deb ta’kidladi rasmiy. Muhokamada AQSh moliya vaziri Skott Bessent, savdo vakolatxonasi va Davlat departamenti vakillari ishtirok etdi.

AQSh rasmiysining so‘zlariga ko‘ra, Tramp «harakat qilishga tayyor», biroq Yevropa Ittifoqi Vashington bilan birgalikda harakat qilishi zarur, deb hisoblaydi. Ikkinchi manba 85 senator tomonidan qo‘llab-quvvatlangan qonun loyihasini eslatib o‘tdi, u prezidentga Rossiya bilan savdo qiluvchi mamlakatlarga ikkilamchi tariflar joriy etish imkonini beradi. Biroq uning qo‘shimcha qilishicha, Yevroparlamentda bunday qadamni qo‘llab-quvvatlash uchun «siyosiy iroda» bor yoki yo‘qligi savol ostida qolmoqda.

Polsha chegarasiga 40 ming askar joylashtiradi

Polsha «G‘arb-2025» Rossiya-Belarus harbiy mashg‘ulotlari tufayli Belarus bilan chegaraga 40 ming nafar harbiy xizmatchisini joylashtiradi. Bu haqda Polsha mudofaa vazirining o‘rinbosari Sezariy Tomchik ma’lum qildi.

«G‘arb-2025» – hujum qilish mashg‘uloti. Shu bois Polsha armiyasi bunga tayyorlandi. Yaqin kunlarda chegaramizda 40 ming nafar harbiy bo‘ladi», - dedi Tomchik.

Uning so‘zlariga ko‘ra, Polsha «G‘arb-2025» mashg‘ulotlariga javoban bir necha oy tayyorgarlik ko‘rgan.

«Polsha armiyasi «G‘arb-2025«ga munosib javob qaytarish uchun 30 mingdan ortiq polshalik harbiylar hamda NATO harbiylari ishtirokida mashg‘ulotlar o‘tkazdi», - dedi Tomchik.

Avvalroq Polsha bosh vaziri Donald Tusk 12-16 sentabr kunlari Belarus hududida bo‘lib o‘tadigan «G‘arb-2025» Rossiya-Belarus harbiy mashg‘ulotlari tufayli chegara yopilayotganini aytgandi.

Bir necha kun oldin Polsha NATO tarixida ilk bor Rossiyaning uchuvchisiz uchoqlarini o‘z hududida yo‘q qilganini e’lon qilgandi. Rasmiy Bryussel buni Yevropa osmoniga ataydan qilingan va urush boshlanganidan beri eng jiddiy hujum, deb atamoqda.

Yevroittifoq–Isroil erkin savdosini to‘xtatishga chaqiriqlar

Isroil hukumatini eng keskin tanqid qilgan chiqishida fon der Lyayyen G‘arbiy Sohilni ikkiga bo‘luvchi noqonuniy posyolka qurish rejalarini «ikki davlat yechimini izdan chiqarishga qaratilgan ochiq urinish» deb atadi.

Fon der Lyayyen Yevropaning G‘azoga javob bera olmaganini og‘riqli deb ta’riflab, Yevroittifoq ijroiya organi Isroilga ikki tomonlama yordamni to‘xtatishini e’lon qildi. Bunda faqat fuqarolik jamiyati guruhlari va Xolokost yodgorlik markazi yordam olishda davom etadi. Komissiya shuningdek, Yevroittifoq-Isroil assotsiatsiya kelishuvining savdo qismlarini to‘xtatish bo‘yicha takliflar kiritadi va G‘arbiy Sohildagi isroillik ekstremist vazirlar, zo‘ravonlik sodir qilganlarga qarshi sanksiyalar loyihasini ishlab chiqadi.

Ammo Yevroittifoq bu borada bo‘lingan va Isroil bilan erkin savdoni to‘xtatish uchun zarur ko‘pchilikning qo‘llovini topishi noma’lum. Hattoki, ittifoqda Isroilga qarshi kamroq ambitsiyali choralar ham hozircha to‘sib qo‘yilgan.

Yevroittifoq — Isroilning eng yirik savdo hamkori, o‘rtada yiliga 68 milliard yevrolik tovar va xizmatlar almashinuvi bor. Bu Isroil global tovar savdosida juda katta 32 foiz, lekin YeIning umumiy savdosida Isroil ulushi atigi 0,8 foiz. Shu bois tanqidchilar uzoq vaqtdan beri Yevropani o‘zini iqtisodiy bosim kuchidan foydalanishga chaqirib kelishmoqda.

Braziliyaning sobiq prezidenti 27 yilga qamaldi

Braziliyaning sobiq prezidenti Jair Bolsonaro payshanba kuni 2022 yilgi saylovda mag‘lub bo‘lgach hokimiyatda qolish uchun davlat to‘ntarishi uyushtirishda aybdor deb topilib, 27 yil 3 oylik qamoq jazosiga hukm qilindi.

Braziliya Oliy sudining besh nafar sudyasidan iborat hay’ati 70 yoshli Bolsonaroni aybdor deb topib, jazoga ham bir ovozdan kelishdi. Bu uni mamlakat tarixida demokratiyaga hujum qilgani uchun sudlangan ilk sobiq prezidentga aylantirdi.

«Bu jinoyat ishi deyarli Braziliyaning o‘tmishi, buguni va kelajagi uchrashuvi», dedi sudya Karmen Lusiya, mamlakat tarixidagi harbiy to‘ntarishlar va demokratiyani ag‘darishga bo‘lgan urinishlarga ishora qilib.

Besh sudyadan to‘rt nafari sobiq prezidentni qurollangan jinoiy tashkilotda ishtirok etish, demokratiyani zo‘ravonlik bilan bekor qilishga urinish, davlat to‘ntarishini uyushtirish, davlat mulki va madaniy meros obektlariga zarar yetkazishda aybdor deb topdi.

Reutersʼning yozishicha, bu hukm Bolsonaro bilan yaqin ittifoqchi bo‘lgan AQSh prezidenti Donald Trampning ham jahlini chiqardi. Tramp ishni «ovchilik» deb atab, Braziliyaga tariflarni oshirish, hukm chiqargan sudyaga qarshi sanksiyalar joriy qilish va Oliy sud sudyalarining aksariyatiga vizalarni bekor qilish bilan javob qaytardi. Payshanba kuni hukm haqida so‘ralganda, Tramp hukmni «dahshatli narsa» deb atadi va «bu Braziliya uchun juda yomon» deya qo‘shimcha qildi.

Braziliya Tashqi ishlar vazirligi mamlakat demokratiyasi AQSh tomonidan qo‘rqitilmasligini bildirdi.

Sud Bolsonaroning yetti nafar ittifoqchisini, jumladan, besh nafar harbiy ofitserni ham aybdor deb topdi. Bolsonaroni himoya qiluvchi advokatlar hukmni «haddan tashqari og‘ir» deb atab, apellyatsiya kiritishini bildirdi.