Poytaxt IIBBning 8 nafar tezkor xodimi fuqaroning 233 ming dollar mablag‘ini zo‘rlik ishlatib tortib olgani ma’lum bo‘ldi

Chala qolgan tushlik

2024 yil 26 iyun. Soat taxminan 14:00 larda Mirobod tumanining Afrosiyob ko‘chasida joylashgan “Fistik” kafesiga 3 nafar fuqarolik kiyimidagi IIB tezkor vakili kirib keladi. Ular kafeda tushlik qilib o‘tirgan M.Q. oldida to‘xtashadi va unga o‘zlari bilan birga borishi kerakligini aytishadi. Tezkor xodimlar darhol yigitning telefoni hamda noutbugi solingan sumkasini olib qo‘yishadi va uni yo‘l chetida turgan Nexia mashinasiga o‘tqazishadi.

Nima bo‘layotganini tushunmagan M.Q. notanish kimsalardan xizmat guvohnomalarini so‘raydi. Biroq ular guvohnomani ichki ishlar binosida ko‘rsatishini aytib, yigitni Toshkent shahar IIBBga olib ketishadi.

M.Q. tushlik qilib o‘tirgan joyidan olib ketgan shaxslar Toshkent shahar IIBB Tezkor qidiruv xizmati Jinoyat qidiruv boshqarmasi Giyohvandlik vositalari va psixotrop moddalarining noqonuniy aylanmasiga qarshi kurashish bo‘limi kichik tezkor xodimlari Serikbay Kulanov, Maqsud Nazarov va Aqjigit Pirmentayev edi.

Serikbay Kulanov keyinchalik sudda M.Q.ning ushlab ketilish holati bo‘yicha shunday ko‘rsatma bergan:

“2024 yil 26 iyun kuni soat taxminan 13:00 larda men, Maqsud Nazarov va Aqjigit Pirmentayev 329-sonli xizmat xonasida ishlab o‘tirganimizda O‘tkir Umrqulov va Jalol Xayrullayev xonaga kirib keldi. Ular M.Q.ni topib, Toshkent shahar IIBB Tezkor qidiruv xizmati Jinoyat qidiruv boshqarmasiga olib kelish kerakligini aytgan holda yashash manzilini berishdi.

Uchalamiz ko‘rsatilgan manzil, ya’ni Mirobod tumanidagi “Oybek” metro bekati oldiga bordik. Ammo M.Q.ning uyini qidirib, topa olmasdan ortga qaytayotganimizda, o‘sha yerdagi kafeda uni ko‘rib qoldik. Telefoniga suratga olib, Telegram orqali O‘tkir Umrqulovga yubordik va u aytgan shaxs shu yoki boshqa ekanini so‘radik. O‘tkir Umrqulov aytgan shaxs xuddi shu ekanini ma’lum qildi. Biz M.Q.ni ushlab, Toshkent shahar IIBB binosiga, 329-xonaga olib bordik. Shunda O‘tkir Umrqulov va Jalol Xayrullayev kirib kelib, M.Q.ni o‘zlari bilan 328-xonaga olib kirib ketishdi. Ular nimani gaplashganini eshitmadim”.

328-xonadagi suhbat

O‘tkir Umrqulov hamda Jalol Xayrullayev Toshkent shahar IIBB Tezkor qidiruv xizmati Jinoyat qidiruv boshqarmasi giyohvandlik vositalari va psixotrop moddalarining noqonuniy aylanmasiga qarshi kurashish bo‘limining o‘ta muhim ishlar bo‘yicha tezkor xodimi lavozimida ishlagan. Ikkisi ham 1989 yilda tug‘ilgan. 38 yoshli Anvar Po‘latov esa shu bo‘limning katta tezkor xodimi bo‘lgan.

M.Q. 328-xonaga olib kirilgach, O‘tkir Umrqulov va Anvar Po‘latov uni so‘roqqa tuta boshlaydi. O‘tkir Umrqulov “Nima sababdan bu yerga olib kelinganingmi bilasanmi?” deya so‘raydi. Hech narsaga tushunmayotgan M.Q. bilmasligini aytadi. Shunda O‘tkir Umrqulov unga tarsaki tushiradi. Anvar Po‘latov esa uning telefonini tekshirib, parolini aytishni buyuradi. Biroq M.Q. telefon parolini aytmaydi va O‘tkir Umrqulov unga navbatdagi tarsakini tushiradi.

Taxminan 20 daqiqadan so‘ng xonaga Jalol Xayrullayev kirib keladi. U M.Q.ga agar o‘z aybiga iqror bo‘lsa, javobgarlik yengillashishini ta’kidlaydi. “Qaysi aybimga iqror bo‘lay? O‘zi gap nima haqida ketmoqda?” deya so‘raydi yigit. Shunda “oper”lar M.Q.ga tanishi Sarvar hamda jiyani Xushnudning suratlarini ko‘rsatib, “endi tushundingmi gap nima haqda ketayotganiga?” deydi. M. tushunmaganini aytadi. Shundan so‘ng uning qo‘liga qog‘oz va ruchka tutqizishib, shu paytgacha nima ish qilganini birma-bir yozishni talab qiladi.

Mutaxassisligi dasturchi bo‘lgan M.Q. 2018 yildan buyon o‘z sohasida qilgan ishlarni yoza boshlaydi. Uning yozayotganlarini o‘qib turgan O‘tkir Umrqulov “bo‘ladigan gap va ishni” yozishni talab qiladi. Yigit shunda “O‘zi mendan nima xohlayapsizlar?” deya so‘raydi. Jalol Xayrullayev unga javoban eng katta topgan puling va bajargan loyihangni ayt, deydi. M. avvalroq tanishi Sarvar bilan chet el loyihasi ustida ishlaganini, loyiha tugaganidan so‘ng uning elektron hamyonida taxminan 3000 moneroga teng kriptovaluta bo‘lganini bildiradi. Xayrullayev loyiha buyurtmachisi kimligiga qiziqib, bu aslida O‘zbekiston bilan bog‘liq loyihaligini ta’kidlaydi.

“Unga javoban bu loyiha chet elniki bo‘lganini, loyiha boshida menga VPN orqali ulanish uchun kalit sertifikat berilganini, bu orqali xorij kompaniyasi bo‘lgan buyurtmachining IP manzilidagi tarmog‘iga ulanib, ichki tarmoqdagi veb-servisini tekshirganimni aytdim. Bu loyihani bajarishni Sarvar olgan bo‘lib, uning bir qismini menga bergandi. Buning uchun Sarvar menga taxminan 1000 monero kriptovaluta tushirib bergan.

Jalol Xayrullayev va O‘tkir Umrqulov menga ishonmasdan, O‘zbekistonga tegishli tashkilotni buzganimni, qilmagan aybimga iqror bo‘lishimni aytishdi. Bundan tashqari, Toshkent shahrida bir odamni o‘ldirish narxi 2 ming dollar ekanini aytib, meni qo‘rqita boshladi. Pulni joyiga qo‘ymasam qamoqqa olishlarini, agar qamalib ketsam ota-onamni uyini sotib bo‘lsa ham to‘lashga majbur qilishlarini bildirishdi”, degan M.Q. suddagi ko‘rsatmasida.

Shundan so‘ng O‘tkir Umrqulov yigitdan o‘zi ishongan “kattaroq” tanishi bor yoki yo‘qligini so‘raydi. M. Javlon Ahmedov ismli tanishi borligini aytadi. O‘tkir Umrqulov Javlon Ahmedovga qo‘ng‘iroq qilib, uni chaqiradi. Javlon Ahmedov soat 20:30 larda keladi. Tezkor xodimlar ularni yolg‘iz qoldirib, xonadan chiqib ketishadi. Javlon M.ga agar elektron hamyonidagi 3 ming monero kriptovalutani bersa, IIB xodimlari bilan gaplashib, uni javobgarlikka tortmasdan olib chiqib ketishni aytadi. M. uni qamoqqa olishlaridan qo‘rqib, bunga rozi bo‘ladi.

“Ov” rejasi

Aslida M.Q. tanishim deb chaqirgan Javlon Ahmedov tezkor xodim O‘tkir Umrqulovning ham tanishi edi. U tezkor xodimga 2018-2019 yillarda dasturchi M.Q. bilan tanishib qolganini aytadi. “Elektron hamyonida juda ko‘p miqdordagi pul saqlanadi, u kripto-aktivlarni qonunga xilof ravishda ayirboshlash bilan shug‘ullanadi”, deydi u O‘tkir Umrqulovga.

Tezkor xodimlar O‘tkir Umrqulov, Jalol Xayrullayev va Anvar Po‘latov, shuningdek, Javlon Ahmedov jinoiy til biriktirib, M.Q.ning elektron hamyonidagi katta miqdordagi pulni o‘zlashtirishni maqsad qilishgan, yuqoridagi ishlarning barchasi shundan keyin boshlangandi.

“Oper”larga o‘tgan pul

328-xonadagi suhbatdan so‘ng “oper”lar M.dan tanishi J.E.ni so‘rab qo‘ng‘iroq qilish orqali qayerdaligini bilishni talab qilishadi. U J.ga qo‘ng‘iroq qilib, Yakkasaroy tumanidagi ofisda ekanini biladi. Jalol Xayrullayev, O‘tkir Umrqulov va Maqsud Nazarov, ularning ortidan yana bir mashinada boshqa tezkor xodimlar J.ning ofisiga qarab yo‘lga chiqadi.

Yo‘lda ketayotgan vaqtida O‘tkir Umrqulov kim bilandir gaplashib, undan Tether USDT manziliga tushirib bera olish yoki olmasligini so‘raydi. U tushirib bera olishini aytadi. So‘ngra Jalol Xayrullayev M.ga Telegram orqali anonim akkauntdan Tether USDT manzilini jo‘natadi. M.Q. balansidagi turli xil kriptovalutalarni sotib, ularni Tether USDTʼga konvertatsiya qiladi va Xayrullayev jo‘natgan manzilga kunning oxirigacha bo‘lib-bo‘lib o‘tkazadi.

M.Q. Jalol Xayrullayev jo‘natgan manzilga jami 233 ming dollarga teng kriptovaluta o‘tkazib bergan. Shundan 13 ming dollarga teng kriptovaluta J.ga tegishli bo‘lgan.

Ofisga yetib borgach, M. tezkor xodimlarning talabi bilan J.ga qo‘ng‘iroq qilib, eshikni ochishni so‘raydi. J. eshikni ochgan vaqtida uni ham ushlab, Toshkent shahar IIBBga olib ketishadi.

“Dubinkaga o‘tqazib, 5 daqiqada gapirtiraman”

Toshkent shahar IIBBga olib kelingan J. va M. yana so‘roq qilina boshlaydi.

“J.ni Jalol Xayrullayev kuch ishlatib, so‘roq qila boshladi. J. advokat talab qildi. Bunga javoban Jalol Xayrullayev O‘zbekistonda demokratiya yo‘qligini, advokati unga yordam bera olmasligini aytdi. Shu vaqtda ularning boshlig‘i Sardor Nabiyev xonaga kirib keldi va taxminan 5 daqiqadan keyin chiqib ketdi. Telefon parolini aytmagani uchun J.ni qiynashdi. Parolni aytganidan so‘ng uning elektron hamyonini tekshirib ko‘rishib, oxirgi loyiha bo‘yicha Sarvardan qancha pul olganini so‘rashdi. J. 20 ming dollarga teng kriptovaluta olganini aytdi.

Shu kriptovalutani ularga topshirishini talab qilishdi. J.ni va meni qo‘limizga kishan solgan holda qamashlarini aytib, qo‘rqitishdi. Bizdan tinmay qaysi tashkilotdan internet orqali pul o‘g‘irlaganimizni so‘rashardi. Biz hech qaysi tashkilotdan pul o‘g‘irlamaganimizni aytdik. Shunda Serikbay Kulanov dubinkaga o‘tqazib, 5 daqiqada gapirtirishini bildirdi. Qo‘llarimizga kishan solingan holda taxminan 1 soat tik turdik”, degan M.Q. ko‘rsatmasida.

So‘ngra O‘tkir Umrqulov M.dan “internet tarmog‘ida buzg‘unchilik qilib topgan 3 ming monero kriptovalutani o‘z xohishi bilan topshirish va bunday jinoyatni boshqa qilmaslik” haqida tilxat yozdirib oladi. Shundan keyin yigitlarning qo‘lidagi kishanni yechib, Javlon Ahmedovga qo‘ng‘iroq qiladi va ularni olib ketishini aytadi.

IIB xodimlari M. va J. ni tashqariga olib chiqib, Javlon Ahmedovga uchrashtiradi hamda ertasi kuni kelishni buyuradi. Yigitlar ertasiga yana Toshkent shahar IIBBga borishadi. O‘tkir Umrqulov va Jalol Xayrullayev ular bilan gaplashib, bo‘lgan voqealarni hech kimga aytmasligini ma’lum qiladi.

M.Q. ichki ishlar binosidan chiqqach, yillar davomida topgan pullari noqonuniy olib qo‘yilganini tushunib yetadi. So‘ngra holat yuzasidan Davlat xavfsizlik xizmatiga murojaat qiladi.

Taqsimlangan 233 ming dollar

Ikki yigitdan olingan 233 ming dollarga teng kriptovalutalar aslida Javlon Ahmedovning kripto hamyoniga o‘tkazilgandi. 2024 yil 27 iyun kuni Javlon Ahmedov ushbu kriptoaktivlarni naqdlashtiradi. Bu ishda yordamlashgan ikki shaxsning har biriga xizmati uchun 2 300 dollardan beradi. So‘ng 75 ming 80 dollarni o‘ziga olib, 150 ming dollarni O‘tkir Umrqulovga taqdim qiladi. O‘z navbatida, O‘tkir Umrqulov Jalol Xayrullayev va Anvar Po‘latov bilan uchrashib, har biri 43 ming dollardan bo‘lib oladi. Ular “reja”da qatnashgan boshqalarga 150 ming emas, 60 ming dollar qo‘lga kiritilganini aytadi. Shu tariqa, bo‘lim boshlig‘i Sardor Nabiyevga 10 ming dollar, bo‘lim katta tezkor vakili Kamoliddin Beknazarov, bo‘lim kichik tezkor vakillari Serikbay Kulanov, Maqsud Nazarov va Aqjigit Pirmentayevning har biriga 2 ming dollardan taqsimlab berishgan.

“Oper”larning uyidan nimalar topilgan?

2024 yil 4 iyul kuni DXX Toshkent shahar boshqarmasiga qilingan murojaat yuzasidan Toshkent shahar IIBB Tezkor qidiruv xizmati Jinoyat qidiruv boshqarmasi giyohvandlik vositalari va psixotrop moddalarining noqonuniy aylanmasiga qarshi kurashish bo‘limi xizmat xonalari hamda ushbu bo‘lim tezkor xodimlarining yashash xonadonlarida kechiktirib bo‘lmas hollarda tintuv harakatlari o‘tkazilgan.

Anvar Po‘latovning yashash xonadonidan 45 ming dollar pul va internet do‘konlar orqali sotib olingan 4,2 gramm marixuana, 25,8 gramm gashish hamda 3,3 gramm mefedron giyohvand vositalari topilgan.

Shuningdek, O‘tkir Umrqulovning uyidan 56 300, Jalol Xayrullayevnikidan 9 ming, Javlon Ahmedovning yashash xonadonidan 35 500 dollar ashyoviy dalil tariqasida olingan.

Tezkor tadbir davomida Sardor Nabiyev jinoiy yo‘l bilan qo‘lga kiritgan 10 ming, Maqsud Nazarov, Serikbay Kulanov va Aqjigit Pirmentayevning har biri 2 ming dollardan pul mablag‘ini ixtiyoriy ravishda taqdim qilgan. Dastlabki tergov davomida olingan jami 170 127 AQSh dollari miqdoridagi pul mablag‘lari jinoyat ishi bo‘yicha ashyoviy dalil deb e’tirof etilgan.

“Aybimga iqror emasman”

Sud hukmida keltirilishicha, tezkor xodimlarning hech biri aybiga iqrorlik bildirmagan. Xususan, O‘tkir Umrqulov o‘z ko‘rsatmasida dastlabki tergov jarayonida ularga nisbatan tazyiq o‘tkazilgani sababli ushbu pullarni olgani haqida ko‘rsatuv berganini bildirgan.

“Javlon Ahmedov IT yo‘nalishida ishlovchi Ali ismli shaxs borligini, katta tashkilotlar va korxonalarning xavfsizlik tizimini buzib kirib, ularning hisobraqamidagi pullarini o‘zlashtirganini aytdi. U tomondan berilgan ma’lumotlarga qiziqib, ushbu shaxs to‘g‘risida ma’lumot to‘play boshladim. Jarayonda u M.Q. ekanini bildim.

M.Q. bizga kripto hamyonidagi pullarni o‘tkazib bermagan. Javlon Ahmedov mashinasida menga 150 ming dollar berganini tan olmayman, men hech kimdan pul olmaganman. Yashash xonadonimdan 56 300 AQSh dollari ashyoviy dalil tariqasida olingan bo‘lib, 43 000 dollardan tashqari pullarning jinoyatga umuman aloqasi yo‘q”, degan O‘tkir Umrqulov o‘z ko‘rsatmasida.

Javlon Ahmedov esa sudda aybiga qisman iqror bo‘lgan.

“2024 yil 26 iyun kuni o‘zimning kripto hamyonim hisobraqamini O‘tkir Umrqulovga Telegram orqali yubordim. Shunda menga M.Q.ning kripto hamyonidan jami bo‘lib 232 ming USDT bo‘lib-bo‘lib tashlab berildi. Taxminan 2 kun o‘tib, Ragif ismli tanishimdan kriptovalutalarini naqdlashtirishda yordam so‘radim. U menga Sasha ismli tanishini topib berdi. Shu kunning o‘zida Oybek metro bekati oldidagi kafeda men, Sasha va Ragif ko‘rishdik. Sasha menga 222 ming dollar berdi. U naqdlashtirib bergani uchun 5-6 foiz xizmat haqi olib qoldi.

So‘ngra Ragif bilan uning ofisiga borib, yordam bergani uchun 2 300 dollar berdim. Pullarni naqdlashtirib olganimdan so‘ng 70 ming dollarni o‘zimga, 150 ming dollarni shu kunning o‘zida O‘tkir Umrqulovga Yashnobod tumanida joylashgan uyi oldiga olib borib berdim”, degan u suddagi ko‘rsatmasida.

Jazo

Jinoyat ishlari bo‘yicha Yangihayot tuman sudining 2025 yil 27 maydagi hukmi bilan sudlanuvchilar Jinoyat kodeksining tegishli moddalari bilan aybli deb topilib, quyidagicha jinoiy jazoga tortildi:

• O‘tkir Umrqulov, Jinoyat kodeksining 165-moddasi 3-qismi “a” bandi (juda ko‘p miqdorda tovlamachilik) hamda 206-moddasi 2-qismi “a” bandi (juda ko‘p miqdorda zarar yetkazgan holda hokimiyat yoki mansab vakolati doirasidan chetga chiqish) bilan 11 yil muddatga ozodlikdan mahrum qilish;
• Jalol Xayrullayev, Jinoyat kodeksining 165-moddasi 3-qismi “a” bandi hamda 206-moddasi 2-qismi “a” bandi bilan 11 yil muddatga ozodlikdan mahrum qilish;
• Anvar Po‘latov, Jinoyat kodeksining 165-moddasi 3-qismi “a” bandi, 206-moddasi 2-qismi “a” bandi, 241-1-moddasi (jinoyatni hisobga olishdan qasddan yashirish) 1-qismi hamda 276-moddasi (giyovandlik vositalari, ularning analoglari yoki psixotrop moddalarni o‘tkazish maqsadini ko‘zlamay qonunga xilof ravishda tayyorlash, egallash, saqlash va boshqa harakatlar) 2-qismi “a” bandi bilan 11 yil muddatga ozodlikdan mahrum qilish (unga jazoni o‘tash davrida giyohvandlikdan davolanish bo‘yicha tibbiy yo‘sindagi majburlov chorasi qo‘llash ham belgilangan);
• Serikbay Kulanov, Jinoyat kodeksining 28,165-moddasi 3-qismi “a” bandi bilan 10 yil muddatga ozodlikdan mahrum qilish;
• Javlon Ahmedov, Jinoyat kodeksining 165-moddasi 3-qismi “a” bandi bilan 10 yil muddatga ozodlikdan mahrum qilish;
• Sardor Nabiyev, Jinoyat kodeksining 206-moddasi 2-qismi “a” bandi bilan 4 yil muddatga ozodlikdan mahrum qilish;
• Kamoliddin Beknazarov, Jinoyat kodeksining 241-moddasi 1-qismi (tayyorgarlik ko‘rilayotgan yoki sodir etilgan og‘ir yoki o‘ta og‘ir jinoyat haqida aniq bilgani holda xabar bermaslik) bilan qamoqda saqlangan kunlarini chegirib qolingan holda 2 yil 1 oy 6 kun muddatga ozodlikni cheklash;
• Maqsud Nazarov, Jinoyat kodeksining 241-moddasi 1-qismi bilan qamoqda saqlangan kunlarini chegirib qolingan holda 2 yil 1 oy 6 kun muddatga ozodlikni cheklash;
• Aqjigit Pirmentayev, Jinoyat kodeksining 241-moddasi 1-qismi bilan qamoqda saqlangan kunlarini chegirib qolingan holda 2 yil 1 oy 6 kun muddatga ozodlikni cheklash.

Shuningdek, tezkor xodimlarning barchasi 2 yil muddatga mansabdorlik va moddiy javobgarlik lavozimlarida, ya’ni ichki ishlar organlarida ishlash huquqidan mahrum qilingan.

Ashyoviy dalil deb e’tirof etilgan 170 127 AQSh dollari davlat hisobiga o‘tkazilgan. Shuningdek, O‘tkir Umrqulov, Jalol Xayrullayev, Anvar Po‘latov, Serikbay Kulanov va Javlon Ahmedovdan solidar tartibda 60 873 dollar pul mablag‘i davlat foydasiga undirilishi belgilangan.

Toshkent shahar sudi jinoyat ishlari bo‘yicha sudlov hay’ati apellyatsiya instansiyasining 2025 yil 16 sentabrdagi ajrimi hamda shu sud taftish instansiyasining 2025 yil 30 oktyabrdagi ajrimi bilan dastlabki sud hukmi o‘zgarishsiz qoldirilgan.

Ruslan Saburov,
Kun.uz

Sud hujjatlari asosida tayyorlandi