Россия бир иттифоқчисини йўқотди - Черногория НАТО аъзосига айланди

Черногория (Черногория) парламенти бугун мамлакатнинг НАТОга аъзо бўлишини ёқлаб овоз берди. Шундай қилиб, бу адриатика республикаси альянснинг 29-аъзоси бўлиши учун барча зарур шароитлар ҳозирланди, дея ёзади «Коммерсантъ» нашри.

Мамлакатнинг НАТОга аъзо бўлиши борасида Черногория Скупшчинаси (парламенти)да ўтган овоз бериш жараёни бошдан-бош тарихий воқеа сифатида баҳоланаётган эди. Черногория раҳбариятининг фикрича, альянсга аъзоликнинг аҳамияти 2006 йилнинг майида бўлиб ўтган мамлакат мустақиллигини тиклаш бўйича референдумдан кам эмас. «Энди ҳеч ким бизнинг мустақиллигимиз, худудий яхлитлигимизга дахл қила олмайди, бу эса Болқон ярим оролида жойлашган кичик давлат учун жуда муҳим», — деган “Ъ” нашрига мамлакат ҳукуматидаги манба. Скупшчина депутатлари мажлисга, одатдагидек, Подгорицада эмас, тарихий пойтахт Цетинеда йиғилгани ҳам шу билан тушунтирилса керак. Бу жараённинг тарихий эканлигини муҳокамада қатнашган ҳар бир киши таъкидлаган.

Парламент мажлиси бошланишидан бир соат аввал унинг деворларини НАТОга аъзо бўлишга қарши маҳаллий аҳоли ўраб олган — митингни Россияга ён босувчи Демократик фронт ташкиллаштирган. Сўнгги ойларда унинг етакчилари альянсга аъзоликка қарши ташвиқот ўтказиб, референдум ўтказилишини талаб қилиб келишган, акс ҳолда, мамлакатда тартибсизликлар рўй бериши ҳақида таҳдид қилишган. Бунга жавобан мамлакат ҳукумати мамлакат конституциясига ишора қилган, унга кўра НАТОга аъзолик масаласи айнан парламент тарафидан кўриб чиқилиши керак.

Демократик фронт лидерлари учун биринчи огоҳлик қўнғироғи бошқа мухолифатчи партиялар норозилик митингида қатнашишдан бош тортган пайтда чалинган эди. Шу сабабли «фронтчилар» фақат ўз кучларига таянишга мажбур эди. Журналистларнинг ҳисоб-китобига кўра, Цетинеда уларнинг сони икки юз кишича бўлган, ташкилотчиларнинг ўзи олти юз киши йиғилганини иддао қилган. Норозилик намойиши бир соатча давом этган — роса  парламент мажлиси бошлангунга қадар.

«Тарихий масала»ни муҳокама қилиш эскича усулларда бўлиб ўтди. Барча сўзга чиққанларнинг бош тезиси: Черногориянинг НАТО аъзолиги — барқарорликни кафолатлаши ва хорижий инвесторлар учун чорлов эканлиги бўлди. Бош вазир Душко Маркович НАТОга қаршиларга мурожаат қилиб, альянсда аъзоликнинг устунлик тарафларини ҳамма ҳис қилишига кафолат берган. Сиёсатчи томонидан кутилмаган ҳаракат «Слобадан Милошевич Югославиясининг НАТО томонидан бомбардимон қилиниши»да ўлган олти нафар черногорияликни номма-ном санаши бўлди. Бош вазир «бундай воқеа келгусида асло такрорланмаслиги учун ҳам Черногориянинг альянсга аъзо бўлиши шарт», деди. 

Депутатлар Россияни ҳам тилга олишди. «Биз Россияга қарши эмас, шунчаки, ўз миллий манфаатимиздан келиб чиқиб, овоз беряпмиз. Умид қиламизки, Россия буни тўғри тушунади ва бизнинг муносабатларимиз дўстоналигича қолади»,— деди сўзга чиққанлардан бири кўпчиликнинг фикрини юзага чиқариб.

Натижада, мажлисда йиғилган барча депутатлар — ҳукмрон коалициядан 42 нафар ва 4 нафар мухолифатдаги Социал-демократик партия аъзолари ҳам бир овоздан Черногориянинг НАТОга аъзо бўлишини ёқлаб овоз беришган. Мухолифатчи партиялардан бошқа депутатлар (Скупшчина жами 81 депутатдан иборат) мажлисда иштирок этишмаган.

Черногориянинг НАТОга аъзо бўлгани альянснинг 25 майда бўлиб ўтадиган саммитида расман эълон қилинади.

Россия Федерацияси ташқи ишлар вазирлиги Черногориядан келган янгиликка дарҳол муносабат билдирди: «Россиядан келадиган хаёлий таҳдидлар туфайли Скупшичнада НАТОга аъзо бўлиш учун овоз берганлар ташқи кучларнинг Европада ва Болқондаги ажратув чизиқларини янада кенгайтириш борасидаги, черногорияликларнинг серблар ва руслар билан чуқур тарихий анъаналарга асосланган, дўстона муносабатларига пона қоқишдек режалари оқибати учун масъулиятни ўз зиммасига олишлари керак, — дея баёнот беришди рус дипломатлари. — Черногория ерида ҳам қурбонларга, жумладан болалар ўлимига сабаб бўлган Югославиянинг НАТО томонидан шармандаларча ноҳақ бомбардимон қилиниш эпизодлари альянс билан низода бўлган Сербиянинг айби сифатида келтириб ўтилди. Ташқи сиёсатда НАТО устуворлиги томон йўл тутилишига қарши бўлган тенг ярим аҳолининг фикри инобатга олинмади». РФ ТИВ «бу қадамнинг стратегик оқибатларини ҳисобга олмасликнинг иложи йўқ», деб ҳисоблайди ва «Россия манфаатлари ҳамда миллий хавфсизликни ҳимоя қилишга қаратилган қарорларни қабул қилиш»га ҳақли эканлигини таъкидлаган.