Помидордан қулупнайгача. Марсда яшай оладиган 8 та ўсимлик маълум қилинди

Марсни ўзлаштиришга тўсқинлик қилаётган муаммолардан бири — нафақат яшаб қоладиган, балки сайёрадаги оғир шароитларни ўзгартира оладиган чидамли ўсимликларни топишдир. Қизиғи, Ерда бундай ўсимликлар кўп. Мутахассислар камида 8 та шундай ўсимлик турини аниқлади, деб ёзмоқда Interesting Engineering.

1. Ширин картошка

Марсда етиштириш учун энг яхши номзодлардан бири ширин картошка ҳисобланади. У ғоят мослашувчан ва озуқавий хусусиятлари билан ажралиб туради. Унинг чидамли тугунаклари озуқавий жиҳатдан қашшоқ тупроқ шароитида ҳам ўсиб, юқори ҳосил беради. Бундан ташқари, ўсимлик бошқа экинларга нисбатан камроқ сув талаб қилади. У қурғоқчиликка бардош бериш учун намликни ўзида тўплай олади.

2. Чўл йўсинлари

Яна бир кучли даъвогар чўл йўсинидир, чунки у ҳалокатли шароитларда ҳам яшаб қолиш қобилиятига эга. The Innovation журналида чоп этилган тадқиқотга кўра, ўсимлик −196 градусгача совуққа ва юқори даражали гамма нурланишга чидайди.

3. Карам

Жингалак карам (Брассиcа oleracea var. sabellica) аслида сунъий яратилган Марс тупроғида оддий ерга қараганда яхшироқ ўсади. Бундай ҳолатларда у таъми жиҳатидан фарқ қилмайди ва ўзининг хусусиятларини сақлаб қолади: таркибида кўп миқдорда клетчатка ва минераллар мавжуд. Бироқ олимлар ўсимлик бегона тупроқдан меъёридан ортиқ темир ўзлаштириб олиши мумкинлигидан хавотирда.

4. Қулупнай

Афсуски, Марс тупроғида барча зарур озуқа моддалар йўқ ва у заҳарли перхлоратлар билан тўйинган, шу сабабли қулупнайни анъанавий усулда етиштириш имконсиз. Лекин олимлар умидни йўқотмади ҳамда анъанавий тупроқсиз ҳам, одатдагидан 95 фоиз кам сув сарфлаб, резавор мевани етиштириш йўлини ўйлаб топди.

5. Қулмоқ (Хмел)

Ўсимлик минг йилдан ортиқ вақт давомида турли маҳсулотлар тайёрлашда қўлланиб келинмоқда, у энди Марс шароитлари учун ҳам идеал ечим бўлиши мумкин. Бу ҳақда Вилланова университети олимлари кичик тажриба давомида тасодифан билиб қолди. Ҳайратланарлиси шундаки, қулмоқ бегона тупроққа яхши мослашган. Фақат бу ғоянинг қанчалик амалий экани савол остида турибди.

6. Момақаймоқ

Ушбу гуллар мўътадил иқлимли минтақаларда ва деярли ҳар қандай жойда ўсади. Улар рўйхатдаги бошқа ўсимликлар сингари юқори чидамлиликка эга. Бироқ Марсда осонгина мослашиб кетиш мушкул, колонистлар назоратдаги муҳит яратиши зарур бўлади: ҳароратни бироз ўзгартириш, етарли миқдорда ёруғлик билан таъминлаш ва радиациядан ҳимоялаш каби.

7. Сабзи

Европа ва Жануби-ғарбий Осиёдан келиб чиққан бу ўсимлик А ва К витаминларига бой бўлган тўйимли илдизмеваси билан машҳур. У Марс шароитида ўзини ҳайратланарли даражада барқарор ҳис қилса-да, маълум бир намлик ва доимий ҳаво айланишини талаб этади. Шунингдек, уруғ экилганидан сўнг, ҳосилни уч ой ўтгач йиғиб олиш мумкин.

8. Помидор

Марсни колонизация қилишда ёрдам берувчи сўнгги номзод — оддий помидорлар. Бироқ улар билан боғлиқ бир муаммо мавжуд: маълум шароитларни қайта яратишга тўғри келади. Хусусан, Вагенинген университети олимлари помидорлар билан албатта сабзи каби қўшни ўсимликлар бир тувакка экилиши зарурлигини аниқлади. Шунда калий миқдори, ҳосилдорлик ва биомасса сезиларли даражада ортади.