Олаф Шолц «Шимолий оқим–2» бўйича кўрсатма берди

Германия Федератив Республикасининг собиқ канцлери Олаф Шолц жума куни, 21 ноябрда, Мекленбург – Олд Померания федерал ери ландтаги (парламенти)нинг тергов комиссияси олдида кўрсатма берди. У баҳсли «Шимолий оқим–2» газ қувурини барпо этиш бўйича ҳолатларни аниқлаш мақсадида гувоҳ сифатида сўроқ қилинди.

Депутатларни энг кўп қизиқтирган савол – федерал ҳукумат 2021 йилда Мекленбург – Олд Померания ландтаги томонидан тузилган Иқлим ва атроф-муҳитни ҳимоя қилиш фонди (Klima- und Umweltschutz MV)ни яратишда қандай рол ўйнагани бўлди. АҚШ санкциялари таҳдидига қарамай, айнан шу фонд ёрдамида Россиядан Германияга Болтиқ денгизи туби орқали ўтувчи «ШО–2» қурилиши якунланган эди.

Шверин қасрида — ландтаг биносида журналистлар ва кузатувчилар ҳузурида сўзга чиққан Шолц саволларга қисқа жавоб бериб, кўп ҳолларда тафсилотлар ёдида йўқлигини айтиб ўтди. Собиқ канцлернинг сўзларига кўра, у фонд ташкил этиш ғоясини шунчаки «маълумот учун қабул қилган», лекин бу масалага аралашмаган, чунки у маҳаллий ҳукуматнинг ваколатига кирган.

«Биз буни доим маҳаллий ҳукуматнинг иши, деб ҳисоблаганмиз», — дея таъкидлади Шолц. Унинг айтишича, 2020 йил ноябрида, фонд ташкил этилишидан икки ой олдин, Мекленбург – Олд Померания ерининг бош вазири Мануэла Швезиг унга қўнғироқ қилиб, фонд тузилаётгани ҳақида, шунингдек у ландтагда Христиан-демократик иттифоқ (ХДИ) ва Сўллар партияси томонидан кенг қўллаб-қувватланаётганини маълум қилган. «Биз буни маълумот сифатида қабул қилдик», — деди ГФР собиқ ҳукумат раҳбари.

Шу билан бирга, Шолцнинг айтишича, у фонд кимнинг — маҳаллий ҳукумат ёки газ қувури оператори Nord Stream AG компаниясининг ташаббуси эканини билмайди. Сиёсатчининг таъкидлашича, у Швезиг билан мунтазам мулоқотда бўлган, улар дўстона алоқаларни сақлаб келади, аммо «Шимолий оқим–2» ва фонд ҳақида атрофлича суҳбатлашмаган.

Шу орада Германиянинг собиқ канцлери илк бор омма олдида 2020 йил август ойида АҚШ ҳукуматига мактуб йўллаганини тан олди. Ушбу мактубда Шолц, ўшанда молия вазири лавозимида ишлаб, америкалик ҳамкасби Стивен Мнучинга Берлин таклифи ҳақида маълум қилган: у АҚШдан суюлтирилган табиий газ (СТГ) импорт қилиш учун Германияда терминаллар барпо этишни таклиф этган, бунга жавобан эса «Шимолий оқим–2»га нисбатан санкцияларни бекор қилиш шарт қилиб қўйилган.

«Мактуб, чиндан ҳам, бўлган», — деди Шолц. Унинг тушунтиришича, у анча вақтдан бери энергетик хавфсизликни таъминлаш мақсадида СТГ-терминаллар қуриш тарафдори бўлиб келган. Шу билан бирга, Шолц ўзи мактубнинг ягона муаллифи эмаслигини, уни тайёрлашда федерал канцлер аппарати ҳам қатнашганини қайд этди.

Собиқ канцлер, шунингдек, Россиянинг Украинага 2022 йил феврал ойидаги ҳужумидан олдин, у аллақачон қуриб бўлинган газ қувурини ишга туширишга рухсат бермаганини эслатиб ўтди. Уруш бошланиши биланоқ «ШО–2» тармоққа уланмаслиги аён бўлган.

«Шимолий оқим–2» сўнгги ўн йилликларда Германиядаги энг баҳсли лойиҳалардан бири ҳисобланади. Унга Москва сиёсий таъсирининг қуроли, деб қаралади ва Германияни Россия газига янада кўпроқ боғлаб қўйиши мумкин эди. Қурилишнинг якуний босқичида «ШО–2» АҚШ санкциялари таҳдиди туфайли секинлашган. Россиянинг Украинага қарши уруши фонида газ қувури эксплуатацияга рухсат олмади.

Бундан олдин Швериндаги комиссия яна бир қатор таниқли гувоҳларни — собиқ канцлер Герхард Шрёдер, собиқ ташқи ишлар вазири Зигмар Габриэл ва Мекленбург – Олд Помераниянинг собиқ бош вазири Эрвин Зеллерингни ҳам сўроқ қилган эди. Улар барчаси, Шолц сингари, социал-демократлардир. Комиссия 2026 йилда, навбатдаги маҳаллий сайловларгача терговни якунлашни режалаштирмоқда.