Математика ҳаётнинг тасодифан пайдо бўлиши деярли имконсиз эканини кўрсатди – тадқиқот

Британиялик олимнинг янги тадқиқоти Ерда ҳаётнинг пайдо бўлиши ҳақидаги анъанавий тасаввурларни шубҳа остига қўяди. Лондон Империал коллежи ходими Роберт Эндрес математик усуллар ва ахборот назарияси ёрдамида шундай хулосага келди: жонсиз материядан тирик организмларнинг ўз-ўзидан пайдо бўлиши шунчалик эҳтимолдан йироқ эдики, замонавий фан буни тўлиқ тушунтириб бера олмайди.

Олим оддий кимёвий элементлардан биринчи оддий ҳужайранинг ўз-ўзидан шаклланиш эҳтимолини ҳисоблаш учун ахборот назарияси тамойилларини қўллади. Натижалар ҳайратланарли бўлиб чиқди: бундай ҳодисанинг содир бўлиш эҳтимоли жуда паст.

Эндрес бу жараённи клавиатурада тасодифан ҳарф териш орқали изчил илмий мақола ёзишга уриниш билан таққослади. Тизим қанчалик мураккаб бўлса, муваффақият эҳтимоли шунчалик тез нолга интилади. Физика қонунларига кўра, ҳар қандай тизим тартиблиликка эмас, балки хаосга интилади, шу туфайли, ҳаёт учун зарур бўлган мураккаб молекуляр тузилишни яратиш катта муаммо туғдиради.

Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, тасодифий кимёвий реакциялар ва табиий жараёнлар дастлаб Ер ихтиёрида бўлган вақт ичида ҳаётнинг пайдо бўлиши учун етарли эмас эди. Бу ҳаётнинг пайдо бўлиши имконсиз бўлганини англатмайди - аксинча, замонавий илмий моделларда қандайдир муҳим элементлар йўқ.

«Ҳаётнинг жонсиз материядан пайдо бўлишига асос бўлган физик тамойилларни аниқлаш биологик физиканинг ҳал қилинмаган энг катта муаммоларидан бири бўлиб қолмоқда», деб таъкидлади тадқиқотчи.

Эндрес ҳаётнинг табиий келиб чиқишини истисно қилмайди, аммо олимлар улкан ахборот тўсиқларини енгиб ўтишга ёрдам берадиган янги физик қонунлар ёки механизмларни кашф этиши керак, деб ҳисоблайди. Эҳтимол, материянинг ўз-ўзини ташкил этишига ёрдам берадиган номаълум жараёнлар мавжуддир.

Ишда, шунингдек, йўналтирилган панспермия гипотезаси - ҳаёт Ерга ривожланган ғайризаминий цивилизация томонидан келтирилган бўлиши мумкинлиги ҳақидаги ғоя ҳам тилга олинади. Бу назарияни ўз вақтида Фрэнсис Крик ва Лесли Оргел илгари сурган. Бироқ Эндрес бундай тушунтиришни ортиқча мураккаб ва «Оккам устараси» тамойилига зид деб ҳисоблайди, унга кўра оддийроқ тушунтиришларни афзал кўриш керак.

Тадқиқот ҳаётнинг келиб чиқиши ҳақидаги саволга аниқ жавоб бермайди, лекин изланиш учун янги йўналишларни очади. Математика ва биологияни бирлаштириб, олимлар аста-секин асосий сирлардан бири - жонсиз нарсадан жонли нарса қандай пайдо бўлганини тушунишга яқинлашмоқда.